Doanh nghiệp bị bêu xấu trên mạng: Nên kiện hoặc tố cáo

Hành động pháp lý buộc mọi tổ chức, cá nhân phải thượng tôn pháp luật

Với sự bùng nổ mạng xã hội khó kiểm soát đã có nhiều cá nhân và tổ chức trở thành nạn nhân của những thông tin thất thiệt, bịa đặt, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và hoạt động kinh doanh. Nguyên nhân có rất nhiều, do động cơ mâu thuẫn cá nhân, ảnh hưởng do lôi kéo mang tính bầy đàn và không loại trừ sự cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh...

Thay vì sa vào các cuộc “đấu tố” hay “cãi nhau” thiếu kiểm soát trên mạng xã hội thì ngày càng nhiều cá nhân hoặc DN đã lựa chọn con đường pháp lý là khởi kiện ra tòa, yêu cầu cải chính công khai, xin lỗi và bồi thường thiệt hại.

Theo tôi, đây là cách làm văn minh, đúng pháp luật và cần được khuyến khích. Bởi hành lang pháp lý Việt Nam đã có đầy đủ cơ sở để bảo vệ danh dự, uy tín, thương hiệu của các tổ chức, cá nhân.

Ngoài BLDS, Luật DN và Luật An ninh mạng, còn có các văn bản dưới luật liên quan đều quy định quyền bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân, tổ chức. Người tung tin thất thiệt không chỉ phải đối mặt với trách nhiệm bồi thường dân sự, mà trong nhiều trường hợp còn có thể bị xử phạt hành chính, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Khi DN lựa chọn hình thức khởi kiện ra tòa, cho thấy họ đã lựa chọn biện pháp pháp lý cứng rắn nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng. Bởi uy tín của DN chính là sự sống còn của họ. Uy tín của DN bị ảnh hưởng kéo theo nhiều hệ lụy, trong đó có quyền lợi của hàng ngàn người lao động bị ảnh hưởng.

Việc lựa chọn bước đi này là góp phần vào việc xây dựng thói quen ứng xử có văn hóa và có trách nhiệm trong môi trường số, tạo nền tảng cho một xã hội thông tin minh bạch, an toàn và nghiêm minh. Đây chính là biện pháp DN tự bảo vệ mình và buộc mọi cá nhân và tổ chức khác phải thượng tôn pháp luật, cạnh tranh lành mạnh trên thương trường.

TS - luật sư NGUYỄN THỊ KIM VINH, nguyên thẩm phán TAND Tối cao

Các quốc gia trên thế giới bảo vệ doanh nghiệp ra sao?

Ở nhiều quốc gia, việc bảo vệ DN trước hành vi tung tin sai sự thật trên mạng xã hội đã được điều chỉnh bằng các đạo luật.

Tại Pháp, Điều 1240 và 1241 BLDS Pháp (chế định về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng) quy định rất rõ mỗi cá nhân đều phải chịu trách nhiệm bồi thường vì có hành vi gây thiệt hại cho người khác từ lỗi của mình dù đó là sơ suất. Theo đó, cá nhân cố tình bêu xấu, tung tin sai sự thật làm giảm uy tín, gây thiệt hại cho cá nhân, DN khác thì phải có trách nhiệm bồi thường.

Liên minh châu Âu (EU) cũng đã ban hành Đạo luật Dịch vụ kỹ thuật số (Digital Services Act - DSA) yêu cầu các nền tảng công nghệ chịu trách nhiệm mạnh mẽ hơn trong việc kiểm duyệt, gỡ bỏ thông tin sai lệch. Theo đó, Điều 16 của đạo luật này quy định các nền tảng trực tuyến phải thiết lập các cơ chế cho phép bất kỳ cá nhân, tổ chức cũng được quyền thông báo có sự tồn tại nội dung bất hợp pháp trên các dịch vụ của nền tảng này. Ngay sau đó, các nền tảng này phải xác minh, xử lý các thông báo, yêu cầu này.

Mục tiêu chính của đạo luật này là ngăn chặn các hoạt động bất hợp pháp và lan truyền thông tin sai lệch gây hại trực tuyến.

Còn ở Singapore, Đạo luật Protection from Online Falsehoods and Manipulation Act (POFMA), tại Điều 11 và 12 cho phép cơ quan chức năng ban hành Correction Direction buộc người đăng thông tin sai (hoặc có chứa phát biểu sai sự thật) phải đăng thông báo sửa/đính chính thông tin sai đó (correction notice) và cho phép ra lệnh dừng việc truyền thông thông tin sai sự thật - có thể bao gồm yêu cầu gỡ bỏ nội dung online sao cho nội dung đó không còn truy cập được ở Singapore. Như vậy, đạo luật này đã góp phần giúp bảo vệ cá nhân, DN trước các hành vi bị tung tin giả mạo, sai sự thật gây ảnh hưởng uy tín và thương hiệu.

Ở nhiều nước, các DN đã chủ động sử dụng pháp luật như một biện pháp để chống lại tin giả.

Năm 2021, hãng xe điện Tesla đã khởi kiện một blogger ở Trung Quốc vì tung tin sai sự thật về lỗi thắng của xe Tesla, gây tổn hại nghiêm trọng đến hình ảnh của công ty. Tòa án Thượng Hải đã yêu cầu blogger này bồi thường 250.000 nhân dân tệ (tương đương 34.200 USD). Mặc dù khoản bồi thường không lớn nhưng đây là một thông điệp mạnh mẽ cho thấy sự nghiêm túc của DN trong việc bảo vệ danh tiếng.

Tương tự, nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc BYD cũng đã sử dụng biện pháp pháp lý để chống lại các chiến dịch bôi nhọ có tổ chức.

Những vụ việc này cho thấy rằng việc sử dụng các công cụ pháp lý không chỉ là cách để DN đòi lại công bằng, mà còn là một chiến lược truyền thông mạnh mẽ để gửi thông điệp rằng họ sẽ không bỏ qua cho các hành vi tấn công vô căn cứ.

Luật sư TRẦN THỊ THANH TUYỀN, Đoàn Luật sư TP.HCM

Tòa án đã xử lý nhiều vụ cá nhân bôi nhọ doanh nghiệp trên mạng

Vào tháng 4-2022, TAND thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định (nay là TAND khu vực 2 - Gia Lai) đã đưa ra xét xử vụ án tranh chấp bồi thường thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm giữa nguyên đơn là Công ty T (địa chỉ tại TP.HCM) và bị đơn là ông TKM (ngụ tỉnh Bình Định cũ).

Theo đơn kiện, ông M và Chi nhánh Công ty T tại Bình Định (cũ) có ký kết hợp đồng thuê quyền sử dụng đất. Do việc kinh doanh tại cửa hàng không hiệu quả, công ty đã gửi văn bản thông báo chấm dứt hợp đồng trước thời hạn; hai bên sau đó thanh lý hợp đồng.

Tuy nhiên, ông M sau đó đã có những phát ngôn trên báo, mạng xã hội không đúng sự thật, xúc phạm đến uy tín của công ty nên họ đã lập vi bằng ghi nhận toàn bộ bài đăng Facebook của ông M để tiến hành khởi kiện yêu cầu gỡ bỏ thông tin sai sự thật, xin lỗi công khai, bồi thường thiệt hại…

Tại tòa, ông M cho rằng mình bức xúc vì công ty không thanh toán đủ tiền thuê nhà theo yêu cầu nên mới đăng bài trên Facebook. Trước thời điểm tòa án thụ lý vụ án, ông đã gỡ bỏ hoàn toàn bài đăng nên không đồng ý với yêu cầu của nguyên đơn.

Theo HĐXX, nội dung bài đăng về công ty của ông M có những từ ngữ xúc phạm, trực tiếp gây thiệt hại về danh dự, uy tín của công ty. Hành vi của ông M là trái pháp luật. Ông M cho rằng đây là điều bình thường, không gây thiệt hại gì cho công ty; tuy nhiên, pháp luật quy định ông M buộc phải biết hành vi của mình có thể gây thiệt hại cho phía công ty. Do đó, ông M có lỗi vô ý gây ra thiệt hại.

Từ đó, HĐXX đã chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của công ty. Buộc ông M bồi thường thiệt hại cho công ty 11 triệu đồng; gỡ bỏ bài đăng xúc phạm và xin lỗi, cải chính công khai trên tài khoản Facebook cá nhân của ông.

Một trường hợp khác, ngày 21-5-2025, TAND TP Thủ Đức, TP.HCM (nay là TAND khu vực 2 - TP.HCM) xét xử sơ thẩm và tuyên phạt bị cáo Trương Thanh Tịnh (tên gọi khác là Mr Lee) 9 tháng tù về tội lợi dụng các quyền tự do, dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Theo nội dung vụ án, thông qua mạng xã hội Facebook, YouTube, TikTok với nhiều lượt theo dõi, Tịnh đã có bảy bài đăng với nội dung thông tin bịa đặt, sai sự thật, xúc phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà N và công ty của bà N.

Đơn cử, ngày 27-8-2023, tại trang Facebook Thẩm mỹ Mr.Lee - Bình Dương, Trương Thanh Tịnh đăng bài viết kèm một video dài 9 phút 35 giây với 3,1 ngàn lượt xem, 33 bình luận. Ngày 18-8-2023, tại trang TikTok Lee Sài Gòn, Tịnh đã đăng video với 44,2 ngàn lượt xem...

Khi biết sự việc trên, ngày 31-10-2023, bà N đã có đơn tố cáo Tịnh tại Công an TP.HCM.

Quá trình xét xử, bị cáo Tịnh khai không quen biết hay mâu thuẫn gì với bà N. Tịnh cho rằng những thông tin bà N chia sẻ không đúng nên chỉ muốn phản biện và xảy ra những hành vi xúc phạm danh dự, uy tín của cá nhân và công ty của bà N.

Theo bị hại N, giữa bà và bị cáo Tịnh là hai người xa lạ. Sự việc bị cáo Tịnh đăng tải các video, hình ảnh với thông tin sai lệch về bà suốt bốn năm qua đã gây ảnh hưởng rất lớn về danh dự, tinh thần và công việc kinh doanh.