Doanh nghiệp cần cơ cấu lại thế nào để tận dụng sức mạnh của 5G?
Sự kết hợp giữa công nghệ 5G và tự động hóa dựa trên AI được xem là chìa khóa mở ra cánh cửa cho sản xuất thông minh thế hệ mới, mang đến bước tiến đột phá cho ngành sản xuất. Song, quá trình triển khai cũng xuất hiện không ít thách thức
Thời điểm thích hợp để triển khai 5G
5G và tự động hóa dựa trên AI là những công nghệ đột phá có tiềm năng to lớn để cách mạng hóa ngành sản xuất. Việc ứng dụng hiệu quả hai công nghệ này sẽ giúp các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng năng suất, giảm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh trong thị trường toàn cầu.
Công nghệ 5G đang đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy hiệu quả và đổi mới ở các ngành công nghiệp như sản xuất, nhà máy thông minh, cảng biển, và Internet vạn vật công nghiệp (IIoT). Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên băng thông rộng và IoT khi các nhà mạng chính thức triển khai thương mại 5G trên toàn quốc. Vì vậy, ứng dụng công nghệ 5G sẽ giúp Việt Nam có thể bắt kịp với thế giới trong các lĩnh vực như sản xuất công nghiệp, cảng biển, khai khoáng, giao thông thông minh...
Tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành nhiều quyết định quan trọng để thúc đẩy phát triển hạ tầng mạng di động 5G, coi đây là nền tảng cốt lõi trong quá trình chuyển đổi số quốc gia. Bộ TT&TT đã đưa ra chiến lược hạ tầng số của Việt Nam đặt mục tiêu đưa đất nước tiến nhanh trong công cuộc chuyển đổi số, tập trung vào các định hướng quan trọng. Trong đó, phổ cập cáp quang tốc độ cao và phủ sóng 5G trên toàn quốc là những ưu tiên hàng đầu.
Cho đến thời điểm này, các nhà mạng Việt Nam đã thương mại hóa 5G và đang nỗ lực triển khai 5G phục vụ cho người dân và ứng dụng vào các ngành kinh tế.
Chia sẻ tại tọa đàm "Thương mại hóa 5G, ứng dụng vào ngành công nghiệp thông minh" do Câu lạc bộ nhà báo ICT (ICT Press Club) tổ chức, ông Lê Nam Thắng, nguyên Thứ trưởng Bộ TT&TT, cho rằng, việc triển khai 5G tại Việt Nam ở giai đoạn này là đúng thời điểm. Mặc dù, chúng ta đã nghe đến 5G từ lâu, nhưng đó là việc truyền thông của các nhà phát triển, còn tiêu chuẩn để được công nhận không phải sớm như vậy. Sau 4, 5 năm được công nhận, các nhà sản xuất mới làm ra thiết bị theo chuẩn đó, giá thành thiết bị rẻ đi.
Nếu chúng ta triển khai sớm quá, sẽ gặp phải rất nhiều vấn đề như tỷ suất đầu tư cao, thiết bị đầu cuối chưa sẵn sàng và thiếu ứng dụng. Ngoài ra, triển khai 5G có nhiều sự khác biệt với triển khai 3G và 4G. Nếu như 3G, 4G giống quần áo may sẵn thì 5G là quần áo may đo. Ông Thắng lý giải, 5G băng tần cao cự ly phủ sóng ngắn, hẹp. 3G 4G có thể phù vài km nhưng 5G chỉ vài trăm mét. Do đó, chúng ta phải triển khai 5G đúng đối tượng, đúng địa điểm.
Đồng quan điểm, ông Đoàn Quang Hoan, Phó Chủ tịch Hội Vô tuyến điện tử Việt Nam, nói rằng, triển khai 5G ở Việt Nam bây giờ là thời điểm phù hợp, không quá sớm nhưng không muộn. Chúng ta kỳ vọng vào 5G rất nhiều khi Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) công bố tiêu chuẩn và khi thương mại hóa chính thức năm 2019. Theo truyền thông, 5G là công nghệ di động phát triển nhanh nhất thế giới tính đến bây giờ, song điều mà nhiều người quan tâm đối với 5G, đặc biệt là các doanh nghiệp, là IoT, private network của doanh nghiệp, B2B, đang gặp trở ngại rất lớn trên cả thế giới.
Còn nhiều thách thức
Trao đổi về quá trình triển khai, ông Lê Bá Tân, Trưởng ban kỹ thuật tập đoàn Viettel cho biết, Viettel đã khai trương mạng di động 5G vào tháng 10/2024 và đã đạt được 3 triệu thuê bao 5G sau 2 tuần. Tính đến thời điểm này, số lượng thuê bao 5G của Viettel là 4 triệu thuê bao. Bốn triệu thuê bao này tương ứng với 70% các đầu cuối 5G đã hỗ trợ trong vùng phủ của 6.500 trạm BTS 5G, bao phủ 95% vùng phủ 5G của Viettel tại 63 tỉnh, thành phố.
Trên toàn quốc hiện nay Viettel có khoảng 10 triệu thuê bao có thiết bị đầu cuối 5G, trên tổng số 66 triệu khách hàng đang sử dụng mạng di động của Viettel. Có nghĩa là còn khoảng 6 triệu thuê bao Viettel đã sẵn sàng sử dụng 5G.
Trong khi đó, ông Nguyễn Quốc Khánh, Phó ban Công nghệ tập đoàn VNPT cũng chia sẻ về thỏa thuận giữa VNPT và Mobifone sẽ chia sẻ hạ tầng, đã có thử nghiệm liên quan đến 4G và sắp tới đây là 5G, sẽ gia tăng phủ sóng, có thể lên đến khoảng 50% vùng phủ của hai bên. Với VNPT, trong giai đoạn đầu tiên sẽ triển khai ít nhất 3.000 vị trí và mở rộng rất nhanh. Theo Nghị quyết 57, phải phủ sóng 5G toàn quốc vào năm 2030, do đó, VNPT chắc chắn sẽ gia tăng mục tiêu trong xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng.
Ông Khánh nhận định, 5G cho thấy các giá trị và lợi ích rõ rệt, tuy nhiên, triển khai 5G thành công hay không còn phụ thuộc nhiều yếu tố. Chẳng hạn, kinh doanh B2C khi áp dụng 5G sẽ được hưởng chất lượng vượt trội về tốc độ, độ trễ, dung lượng nhưng khách hàng chưa sẵn sàng chi trả. Khảo sát toàn cầu cho thấy sự chi trả không gia tăng nhiều, doanh thu đem lại còn khiêm tốn, khoảng 2-3% là khả quan. Khách hàng B2B cũng thấy giá trị và lợi ích khi lên 5G.
Thách thức lớn nhất là khách hàng tổ chức, doanh nghiệp phải thay đổi toàn bộ phương thức sản xuất kinh doanh, đầu tư nhiều hơn, chấp nhận chuyển đổi số là hành trình dài hơi, nhà mạng phải hiểu biết và đồng hành nhiều hơn. Những điều này là thách thức rất lớn trong việc quyết định và triển khai công nghệ mới như 5G trong hoạt động chuyển đổi số của từng doanh nghiệp.
Trong khi đó, ông Nguyễn Tuấn Huy, Trưởng ban Chuyển đổi số tại MobiFone, đề cập đến một khía cạnh khác, đó là trong quá trình triển khai chuyển đổi số cho các ngành dọc, Việt Nam đang quá thiếu chuyên gia về lĩnh vực này.
"Chẳng hạn, tìm “đỏ mắt” không thấy ai dám tự xưng là chuyên gia về chuyển đổi số cảng biển, cảng thông minh. Việt Nam có rất nhiều chuyên gia về công nghệ thông tin nhưng chưa chuyên sâu về chuyên môn nghiệp vụ cảng biển”, ông Huy nêu ví dụ.
Về phía doanh nghiệp, ông Hồ Anh Thắng, Giám đốc Giải pháp Tự động hóa Công ty cổ phần TNtech, nhấn mạnh 2 vấn đề lớn nhất khi triển khai giải pháp liên quan băng thông rộng, 5G là chi phí và bảo mật.
“Một khu công nghiệp của chúng tôi đã cũ, cần cải tạo, nhưng việc làm lại hệ thống cáp quang cho hệ thống camera rất khó, mất thời gian. Một số điểm, chúng tôi sử dụng 4G để truyền dữ liệu về trung tâm điều hành, áp dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo), nhưng phí thuê bao hàng tháng lớn, một năm có thể bằng chi phí đầu tư cáp quang. Giờ nếu việc triển khai hạ tầng 5G chi phí lớn sẽ đội chi phí sản xuất lên cao hơn nữa. Nhà mạng nên cân nhắc gói thuê bao 5G hợp lý. Tôi cho rằng các nhà mạng cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn đầu”, ông Thắng chia sẻ.
Về vấn đề bảo mật, Giám đốc của TNTech cho biết, các giải pháp mà công ty triển khai đều áp dụng tiêu chuẩn bảo mật của hệ thống nhưng vẫn lo ngại tấn công từ chối dịch vụ (DDoS) hoặc tấn công vào thiết bị IoT. Khi kết nối các hệ thống vận hành thực tế sẽ nhiều rủi ro.
Cũng theo ông Thắng, các doanh nghiệp tại Việt Nam cũng như trên thế giới đều đang có nhu cầu rất lớn về sản xuất thông minh để phát triển bền vững.