Doanh nghiệp cầu cứu vì bán đất huyệt mộ bị áp thuế bất động sản

Vụ việc đã đẩy công ty vào “thế khó”, bởi đến thời điểm này không có điều luật nào quy định đất chôn là hàng hóa theo luật kinh doanh BĐS…

Hai cấp tòa xét xử

Gửi đơn đến Chuyên đề Công an TPHCM, ông Ngô Phúc Hiện (Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty cổ phần Mêkong) cho biết: Công ty được thành lập với mục đích là đầu tư dự án hoa viên nghĩa trang theo chính sách xã hội hóa lĩnh vực xây dựng nghĩa trang và theo quy định tại Nghị định 35/2008 (về xây dựng, quản lý và sử dụng nghĩa trang). Trong quá trình thực hiện dự án từ năm 2008 – 2009, công ty khai thác bán nền mộ để chôn người đã khuất.

Tháng 7-2014, Cục Thuế tỉnh Hậu Giang tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật thuế tại Công ty Mêkong. Hơn 1 tuần sau, Phó cục trưởng Cục Thuế tỉnh Hậu Giang ban hành quyết định 717 về việc xử lý vi phạm về thuế theo kết quả kiểm tra đối với công ty.

Thời kỳ kiểm tra từ tháng 7-2008 đến tháng 12-2013. Theo đó, cơ quan thuế đã truy thu, tính tiền chậm nộp đối với công ty là hơn 1 tỷ đồng và xử phạt công ty về khai sai thuế hơn 380 triệu đồng.

Không đồng ý với quyết định 717, Công ty Mêkong đã khiếu nại thì Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Hậu Giang và Tổng cục trưởng Cục Thuế đã ban hành 2 quyết định giải quyết khiến nại cùng nội dung không chấp nhận khiếu nại.

Cho rằng công ty được ưu đãi thuế trong hoạt động xây dựng nghĩa trang, cách tính thuế của Cục Thuế là không đúng và việc bắt lỗi khai thuế sai không phải là lỗi của mình nên Công ty Mêkong đã khởi kiện ra tòa. Năm 2016, TAND tỉnh Hậu Giang xét xử sơ thẩm và bác yêu cầu của công ty. Sau đó, Công ty Mêkong đã kháng cáo toàn bộ bản án.

Theo bản án phúc thẩm ngày 13-10-2017 của TAND cấp cao tại TPHCM, HĐXX chấp nhận một phần kháng cáo của Công ty Mêkong, sửa một phần bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Hậu Giang. Cụ thể theo tòa phúc thẩm, các quyết định bị khởi kiện được ban hành đúng trình tự, thủ tục thẩm quyền, tuy nhiên về nội dung, quyết định 717 không nêu rõ các điều khoản cụ thể áp dụng, làm cho người vi phạm không nắm rõ vi phạm của họ.

Đối với phần truy thu và chậm nộp (thuế GTGT) và thuế TNDN tổng cộng hơn 1 tỷ đồng, theo TAND cấp cao, Cục Thuế tỉnh Hậu Giang xác định hoạt động phân lô bán nền đất mộ là hoạt động chuyển quyền sử dụng đất làm cơ sở tính thuế TNDN là có phần chưa đúng với Khoản 2 Điều 4 Luật Kinh doanh BĐS năm 2006.

Cụ thể kinh doanh BĐS là việc bỏ vốn đầu tư tạo lập, mua, nhận chuyển nhượng, thuê, thuê mua BĐS để bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, cho thuê nhằm mục đích sinh lợi…

Xét kháng cáo của công ty đề nghị được áp dụng theo Khoản 3 Điều 6 Nghị định 35/2008 để hỗ trợ ưu đãi thuế TNDN, TAND cấp cao cho rằng năm 2013 công ty có văn bản đề nghị Thủ tướng bổ sung lĩnh vực đầu tư xây dựng nghĩa trang thuộc danh mục đầu tư xã hội hóa được hưởng ưu đãi về thuế suất thuế TNDN là 10%.

Theo tòa, do chưa có văn bản chính thức của Thủ tướng trả lời công ty về vấn đề trên nên Cục Thuế tỉnh Hậu Giang không áp dụng ưu đãi thuế TNDN trong lĩnh vực xây dựng nghĩa trang đối với công ty là có căn cứ pháp luật. Công ty có thể tiếp tục đề nghị với Thủ tướng xem xét ý kiến của mình.

Về nội dung phạt hơn 380 triệu đồng đối với hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế GTGT và thuế TNDN phải nộp, tòa phúc thẩm cho rằng Cục thuế là cơ quan chuyên ngành quản lý thuế có thẩm quyền hướng dẫn và xử phạt đối với hành vi sai về thuế đối với Công ty.

Cục Thuế đã vi phạm Khoản 3 Điều 8 Luật Quản lý thuế năm 2006 về việc cơ quan quản lý thuế có trách nhiệm giải thích, cung cấp thông tin liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế cho người nộp thuế; vi phạm khoản 2 Điều 113 Luật quản lý thuế 2006…

Việc sai sót áp dụng thuế đối với công ty là của Cục Thuế nên có cơ sở chấp nhận kháng cáo của công ty về phần này. Từ đó, TAND cấp cao hủy một phần quyết định 717 và 2 quyết định giải quyết khiếu nại liên quan đến nội dung phạt hành chính này.

Cần sớm có hướng dẫn

Theo ông Ngô Phúc Hiện, sau khi có bản án công ty đã nhiều lần gửi đơn lên Bộ Tài chính nhưng chưa nhận được xem xét, giải quyết. Sau đó, Cục Thuế tỉnh Hậu Giang điện thoại thông báo trong tháng 10-2022 sẽ kiểm tra thuế khiến doanh nghiệp vô cùng lo lắng.

Trong đơn kiến nghị lên Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính và Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), ông Hiện cho rằng theo Điều 6 Khoản 3 của Nghị định 35/2008/NĐ-CP và Điều 62 Luật Đất đai 2004 thì đất nghĩa trang đã chôn rồi thì không đem cầm cố, cho tặng, chuyển nhượng được, không phải hàng hóa theo luật kinh doanh BĐS.

Do đó, đề nghị có văn bản phúc đáp xem đất nghĩa trang, nghĩa địa là loại đất dùng để chôn thì có đủ điều kiện tham gia thị trường BĐS hay không?

Ngoài ra, trong kiến nghị, Chủ tịch HĐQT Công ty Mêkong nêu: Doanh nghiệp chúng tôi dựa vào Nghị định 35/2008/NĐ-CP vào Luật Đầu tư để UBND tỉnh Hậu Giang quy hoạch đất làm nghĩa trang năm 2008. Công ty chỉ yêu cầu được hưởng ưu đãi theo luật định, không đòi hỏi gì khác.

“Doanh nghiệp yêu cầu ngành tài chính cho doanh nghiệp được hưởng ưu đãi miễn giảm thuế đúng theo Luật Đầu tư và Nghị định 124/2008/NĐ-CP. Vì công ty có đủ 3 điều kiện để được hưởng ưu đãi là: mới thành lập, đầu tư trong lĩnh vực xã hội hóa, đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế khó khăn và đặc biệt khó khăn”, ông Hiện mong mỏi.

Liên quan vụ việc, ngày 11-10-2022, ông Nguyễn Thanh Bình (Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Hậu Giang) cho biết: Cơ quan thuế cùng công ty sẽ chờ văn bản hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền đối với nội dung kiến nghị của công ty về mặt hàng “bán đất huyệt mộ” là mặt hàng được ưu đãi thuế TNDN theo lĩnh vực xã hội hóa hay là mặt hàng kinh doanh BĐS. Khi có văn bản hướng dẫn cụ thể đề nghị công ty thực hiện khai thuế đúng theo quy định.

Trước khi có văn bản trả lời của cơ quan có thẩm quyền, Cục Thuế và công ty thực hiện đúng theo bản án của TAND cấp cao. Về nội dung kiểm tra thuế đối với công ty theo kế hoạch năm 2022 thì Cục Thuế sẽ tạm dừng kiểm tra và thay thế đơn vị khác.

Nguyễn Nhân