Doanh nghiệp chịu tác động kép bởi tỷ giá và lãi suất USD tăng

Mới đây, các quan chức Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự báo lãi suất điều hành có thể tăng lên mức 4,25-4,5% vào cuối năm 2022 và 4,5-4,75% vào cuối năm 2023. Các chuyên gia nhận định tỷ giá hối đoái sẽ tiếp tục chịu áp lực trong những tháng cuối năm 2022, theo đó VND có thể mất giá khoảng 3,5-4,0% so với đồng USD trong năm 2022.

Biến động bất lợi của tỷ giá hối đoái và lãi suất đồng USD tăng cao làm gia tăng chi phí đối với những doanh nghiệp (DN) có cơ cấu nợ lớn bằng đồng USD. Thống kê của công ty chứng khoán VnDirect, một số doanh nghiệp cơ cấu nợ bằng USD lớn như HND, PVD, TCM, MPC, PGV, HVN, QTP, VIC, PC1, GE2, POW, NVL.

Cơ cấu nợ bằng USD của một số doanh nghiệp niêm yết theo thống kê của VnDirect

Trong đó, VIC tổng dư nợ bằng USD lớn nhất với giá trị 65.559 tỷ đồng, dư nợ bằng USD/tổng dư nợ 39,4%. Vay nợ của VIC tính đến cuối quý 2/2022 là 166.588 tỷ đồng.

Đứng thứ hai là PGV giá trị 36.868 tỷ đồng, dư nợ USD/tổng dư nợ 86,6%; HVN 21.815 tỷ đồng với dư nợ USD/tổng dư nợ là 66,3%.

Các doanh nghiệp tiếp theo gồm NVL 14.821 tỷ đồng, GE2 12.669 tỷ đồng; PC1 4.008 tỷ đồng; POW 2.775 tỷ đồng; MPC 3.892 tỷ đồng; QTP 1.148 tỷ đồng; TCM 1,104 tỷ đồng.

Riêng PVD dư nợ bằng USD 3.904 tỷ đồng và tổng dư nợ 100% bằng USD; HND 1.547 tỷ đồng cũng 100% vay nợ bằng USD.

Phân tích sâu hơn các chuyên gia VnDirect cho rằng, mức độ ảnh hưởng có sự khác biệt giữa hình thức trả lãi (lãi suất cố định hay lãi suất thả nổi) và kỳ hạn khoản vay (ngắn hạn hay dài hạn).

Cụ thể, đối với hình thức trả lãi, những DN có khoản vay bằng đồng USD với lãi vay cố định và/hoặc thả nổi đều phải chịu áp lực tăng chi phí lãi vay, và lỗ tỷ giá (đánh giá lại khoản vay) do ảnh hưởng bất lợi của biến động tỷ giá và lãi vay đồng USD. Những DN có khoản vay USD với lãi suất cố định sẽ chịu áp lực gia tăng chi phí lãi vay và lỗ tỷ giá khi đánh lại giá trị khoản vay do tác động của tỷ giá.

Đồng USD mạnh lên sẽ kéo theo việc giá trị của chi phí lãi vay lẫn giá trị nợ gốc đều sẽ tăng lên khi quy ra VND.

Thêm vào đó, những DN sử dụng khoản vay USD với lãi suất thả nổi sẽ chịu áp lực lớn hơn những khoản vay có lãi suất cố định. Nguyên do là vì ngoài chịu tác động về tỷ giá lên chi phí lãi và nợ gốc, khoản vay thả nổi sẽ còn chịu thêm áp lực tăng chi phí lãi vay khi lãi suất khoản vay bằng đồng USD tăng lên do FED thắt chặt chính sách tiền tệ.

Đối với thời hạn trả lãi, những DN có tỷ trọng nợ vay ngắn hạn lớn sẽ bị tác động tiêu cực hơn những DN có tỷ trọng nợ vay dài hạn lớn.

FED với quan điểm “diều hâu” hơn về thắt chặt chính sách tiền tệ, sẽ gây ra áp lực lớn lên tỷ giá hối đoái, khiến cho giá trị các khoản vay ngắn hạn gia tăng về nợ gốc, gây ra những rủi ro về dòng tiền đối với DN khi phải xoay sở để trả nợ gốc và chi phí lãi vay. Hơn nữa, khi khoản nợ vay ngắn hạn này đáo hạn, khả năng cao DN sẽ phải vay mới với lãi suất cao hơn để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh (gia tăng chi phí lãi vay).

Ngược lại, những DN có tỷ trọng cao khoản vay USD dài hạn sẽ chưa phải đối diện với việc đáo hạn nợ gốc. Tuy nhiên, biến động bất lợi của tỷ giá cũng sẽ khiến cho các DN này phải đánh giá lại khoản vay và ghi nhận lỗ kế toán trên báo cáo kết quả kinh doanh, cũng như gia tăng chi phí lãi vay.

Sang năm 2023, VnDirect kỳ vọng áp lực lên tỷ giá hối đoái của Việt Nam sẽ hạ nhiệt đáng kể và dự báo VND tăng giá so với USD trong năm 2023 do Fed chuyển từ "thắt chặt chính sách tiền tệ" sang "bình thường hóa chính sách". Bên cạnh đó, lãi suất USD giảm nhẹ trong nửa cuối năm 2023, đồng thời lãi suất VND duy trì xu hướng tăng trong năm 2023.

Thanh Hoa