Doanh nghiệp công nghệ số làm chủ 'Make in Vietnam' đến năng lực dẫn dắt

Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam

Diễn đàn quốc gia về phát triển doanh nghiệp công nghệ Việt Nam với chủ đề “Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam – để dẫn dắt” đã định hướng mở ra giai đoạn phát triển mới của khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Việt Nam giai đoạn 2026–2030.

Tặng hoa tri ân các doanh nghiệp công nghệ tiêu biểu.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Việt Nam cần một bước tiến mới, đó là sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để đi ra thế giới. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, quốc gia nào làm chủ được công nghệ lõi, công nghệ chiến lược, định hình tiêu chuẩn và hệ sinh thái thì quốc gia đó có khả năng dẫn dắt.

“Làm sản phẩm thôi chưa đủ, phải làm ra công nghệ. Sản phẩm dẫn dắt không phải là nhiều ứng dụng rời rạc mà là các nền tảng cốt lõi, công nghiệp số, trí tuệ nhân tạo, bán dẫn – những lĩnh vực có khả năng kéo theo cả hệ sinh thái”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, cách đây 6 năm, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, Việt Nam đã lựa chọn con đường chuyển từ gia công sang thiết kế, làm chủ sáng tạo. Đến nay, nếu chỉ dừng lại ở việc “làm chủ cho mình” là chưa đủ, Việt Nam cần vươn lên tự chủ và dẫn dắt, không chỉ phát triển sản phẩm có công nghệ lõi mà còn sáng tạo ra các chuẩn mực và cách làm mới.

Sau 6 năm triển khai tư duy Make in Viet Nam, hàng nghìn sản phẩm công nghệ đã ra đời, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã làm chủ hệ thống, dữ liệu, công nghệ lõi và cung cấp giải pháp cho hàng triệu người dùng trong nước, từng bước vươn ra thị trường quốc tế. Quan trọng hơn, tư duy này đã hình thành một thế hệ kỹ sư, nhà khoa học dám nghĩ lớn, dám làm chủ các công nghệ mới.

Làm chủ công nghệ lõi để tránh “bẫy gia công”

Tại diễn đàn, các tham luận đến từ lãnh đạo các doanh nghiệp công nghệ lớn đều thống nhất quan điểm: Quốc gia không làm chủ được công nghệ lõi sẽ đối mặt nguy cơ rơi vào bẫy gia công giá trị thấp, chảy máu dữ liệu và tri thức, thậm chí suy giảm quyền tự quyết về kinh tế và an ninh quốc gia.

Đáng chú ý, đại diện Tập đoàn CMC cho biết, việc được giao triển khai hai nhiệm vụ quốc gia trong năm 2025 là dấu mốc thể hiện niềm tin của Nhà nước đối với năng lực làm chủ công nghệ của doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời đặt ra yêu cầu cao về chất lượng, an toàn và khả năng mở rộng.

Hai nhiệm vụ gồm: Trợ lý ảo luật pháp phục vụ hệ thống chính quyền hai cấp và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) cho lĩnh vực Luật Việt Nam, nhằm đưa AI vào những bài toán có yêu cầu chuẩn mực và độ tin cậy cao. Bên cạnh đó, CMC AI Cloud được định hướng phát triển như nền tảng điện toán đám mây quốc gia, từng bước tự chủ hạ tầng và các lớp nền tảng lõi.

Chủ tịch HĐQT/Chủ tịch điều hành CMC Nguyễn Trung Chính nhấn mạnh: Nếu không làm chủ công nghệ lõi, quốc gia sẽ đối diện nguy cơ lệ thuộc. Đầu tư cho khoa học – công nghệ cần được nhìn nhận như đầu tư cho chủ quyền quốc gia.

Lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ số đưa ra nhiều sáng kiến, đề xuất tâm huyết làm chủ Công nghệ Việt tại MakeinVietnam 2025.

Ông Nguyễn Trung Chính cho rằng: Lịch sử chứng minh quốc gia làm chủ khoa học – công nghệ là quốc gia làm chủ vận mệnh phát triển của chính mình. Trong khi đó, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là “công cụ gần như duy nhất” để nâng chất lượng tăng trưởng, bứt phá năng suất và thoát bẫy thu nhập trung bình; xa hơn, đây cũng là năng lực cạnh tranh cốt lõi quyết định sự sống còn trên thị trường toàn cầu. Con đường hướng tới khát vọng 2045, theo ông, phải là con đường tự chủ và dẫn dắt.

Chủ tịch Tập đoàn CMC đề xuất một khung hành động theo hướng “doanh nghiệp kiến tạo quốc gia đổi mới sáng tạo”, với bốn nhóm nhiệm vụ trọng tâm.

Trước hết, về thể chế, cần xây dựng cơ chế chấp nhận rủi ro trong đổi mới sáng tạo, đồng thời bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dài hạn cho nghiên cứu – phát triển (R&D) và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Thứ hai, về công nghệ lõi, cần ưu tiên các mũi nhọn mang tính nền tảng như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn và hạ tầng số – những lớp công nghệ quyết định quyền tự chủ chiến lược và năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thứ ba, về doanh nghiệp, cần hình thành các doanh nghiệp công nghệ mạnh, đủ tầm vóc và năng lực đầu tư dài hạn, làm chủ hệ sinh thái sản phẩm, qua đó “kéo” thị trường trong nước phát triển theo các tiêu chuẩn mới.

Thứ tư, đẩy mạnh liên kết “3 Nhà” gồm Nhà nước – Doanh nghiệp – Nhà trường, viện nghiên cứu. Trong đó, Nhà nước giữ vai trò kiến tạo thể chế, cơ chế thử nghiệm và đầu tư hạ tầng số chiến lược; doanh nghiệp thương mại hóa nghiên cứu, đầu tư nghiên cứu phát triển (R&D) lớn và làm chủ công nghệ lõi; Nhà trường, viện nghiên cứu cung ứng nhân lực, nghiên cứu cơ bản và ươm tạo ý tưởng. Mô hình này nhằm giải bài toán đi từ nhu cầu quốc gia đến công nghệ lõi, lấy hiệu quả triển khai thực tế làm thước đo đổi mới sáng tạo.

Bước sang năm 2026, CMC đăng ký 6 nhiệm vụ quốc gia, trong đó C-HEALTH Platform – nền tảng y tế số và chăm sóc sức khỏe thông minh được Bộ Khoa học và công nghệ lựa chọn triển khai trước. CMC xác định đây là bước mở rộng quan trọng của năng lực Make in Vietnam sang lĩnh vực thiết yếu, có tác động xã hội rõ rệt.

Để doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam vươn lên làm chủ thị trường trong nước và ra thế giới, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng yêu cầu hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách cho phát triển doanh nghiệp công nghệ. Cụ thể, Bộ Khoa học và Công nghệ cần sớm hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, nghiên cứu khung pháp lý cho hợp tác công – tư trong lĩnh vực công nghệ, xây dựng cơ chế thử nghiệm (sandbox) đối với công nghệ cao, cơ chế đầu tư mạo hiểm, tín dụng và thuế cho doanh nghiệp công nghệ; đồng thời hoàn thiện cơ chế phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) cho doanh nghiệp công nghệ, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng đề nghị đẩy mạnh phát triển thị trường công nghệ trong nước, ưu tiên sử dụng sản phẩm, dịch vụ công nghệ số Việt Nam; xây dựng chính sách đặt hàng, mua sắm công đối với sản phẩm công nghệ Việt; khuyến khích các cơ quan nhà nước chuyển từ đầu tư công sang thuê dịch vụ công nghệ số trọn gói. Phong trào “Người Việt Nam ưu tiên sử dụng công nghệ số Việt Nam” cần tiếp tục được lan tỏa mạnh mẽ.

XM/Báo Tin tức và Dân tộc