Doanh nghiệp rút khỏi thị trường tăng mạnh: Đừng quá bi quan

Tính chung 2 tháng đầu năm 2025, cả nước có gần 20.800 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và gần 29.100 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, nâng tổng số doanh nghiệp gia nhập thị trường lên hơn 49.800, tăng 19,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Thế nhưng, hai tháng qua, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn lên tới 56.900, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, gần 6.400 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể và 3.800 doanh nghiệp đã hoàn tất thủ tục giải thể.

Như vậy, trung bình mỗi tháng có hơn 33.500 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, cao hơn nhiều so với số doanh nghiệp thành lập mới và quay lại hoạt động.

Đáng chú ý, sự sụt giảm số doanh nghiệp mới thành lập xuất hiện ở cả ba khu vực kinh tế quan trọng. Trong đó, số doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp giảm 25,7%; công nghiệp và xây dựng giảm 11,7%; dịch vụ giảm 7,8%.

2 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh: Hồng Hạnh.

Doanh nghiệp rụt rè kinh doanh

Đánh giá về những chỉ số trên, trao đổi với PV Báo Giao thông, TS Nguyễn Thường Lạng, giảng viên cao cấp tại Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế, Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) cho rằng, khó khăn đang bao trùm lên khu vực kinh doanh, nhất là những doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV).

Theo ông, dấu hiệu rõ nét nhất là việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp rất khó khăn. Điều này khiến họ rụt rè trong các kế hoạch kinh doanh trong bối cảnh cả chính trị, thương mại toàn cầu lẫn trong nước khó đoán định.

Trong khi đó, thu nhập của người dân giảm, tình trạng mất việc tăng cao khi những tháng đầu năm chúng ta tập trung cho việc sáp nhập bộ máy, dẫn đến chi tiêu cũng tiết giảm.

"Khi có những thay đổi về công việc, sự đề phòng của người dân cũng tăng lên. Họ cắt giảm những chi tiêu không cần thiết để lập dự phòng", ông Lạng nói.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh "đừng quá bi quan", bởi con số tạm ngừng kinh doanh cũng thể hiện những "niềm vui".

Ông giải thích: "Thủ tục tạm dừng hoạt động hiện nay rất đơn giản, doanh nghiệp đã sẵn sàng làm thủ tục. Tức là, ngoài việc doanh nghiệp đã có ý thức tiết kiệm chi phí bằng cách tạm dừng hoạt động một thời gian, thì chính hệ thống công cũng đã có nhiều thuận lợi hơn".

Theo ông, tạm ngừng kinh doanh một thời gian để quay trở lại vào thời điểm phù hợp cũng hợp lý.

Mặt khác, ông cho rằng, nên xem đây là thời điểm thanh lọc. "Những doanh nghiệp không đáp ứng được sự minh bạch, thị trường hóa cũng sẽ bị đào thải, nhường sân cho những doanh nghiệp làm ăn chân chính", ông nói.

Mục tiêu tăng trưởng lớn vẫn có nhiều điểm sáng

TS Nguyễn Thường Lạng.

Lý giải cho quan điểm trên, ông Lạng dẫn chứng, đến thời điểm này, những mục tiêu tăng trưởng lớn vẫn có nhiều điểm sáng.

Cụ thể, trong hai tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực trong việc thu hút đầu tư nước ngoài. Tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký, bao gồm vốn cấp mới, vốn điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, đạt gần 6,90 tỷ USD, tăng 35,5% so với cùng kỳ năm 2024. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thực hiện ước đạt 2,95 tỷ USD, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước và là mức cao nhất trong 5 năm qua.

Bên cạnh đó, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức tăng cao nhất trong 5 năm qua. Đặc biệt, ngành chế biến, chế tạo tăng 9,3%, cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của lĩnh vực sản xuất.

Về hoạt động du lịch, khách quốc tế đến Việt Nam trong hai tháng đầu năm đạt hơn 3,96 triệu lượt, tăng 30,2% so với cùng kỳ năm trước. Sự gia tăng này phản ánh hiệu quả của các chiến lược thu hút du khách quốc tế và sự phục hồi của ngành du lịch sau đại dịch...

Tuy nhiên, hiện cả nước có hơn 900 nghìn doanh nghiệp, mục tiêu đạt 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025, và 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 khó hoàn thành nếu không có đột phá trong bối cảnh này.

Do đó, ông Lạng cho rằng, cải thiện môi trường kinh doanh và hỗ trợ vốn là việc cần làm càng sớm càng tốt.

Theo đó, ông kiến nghị, phát triển các quỹ tín dụng ưu đãi, bảo lãnh vay vốn cho doanh nghiệp khởi nghiệp.

Đồng thời, khuyến khích đầu tư mạo hiểm. Tức là, tạo môi trường thuận lợi để quỹ đầu tư mạo hiểm phát triển, đặc biệt cho startup công nghệ. Giảm thuế, phí cho doanh nghiệp mới, ít nhất 2 - 3 năm đầu để khuyến khích thành lập doanh nghiệp.

Đặc biệt, hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số, bằng cách cung cấp nền tảng số, phần mềm quản lý doanh nghiệp miễn phí hoặc chi phí thấp, để tăng tính chuyên nghiệp cho doanh nghiệp...

Hồng Hạnh