Doanh nghiệp Việt đối mặt với yêu cầu về thẩm định chuỗi cung ứng tại EU

Nhiều các quy định mới đang được EU đưa ra, mục tiêu đảm bảo cho chuỗi cung ứng trở nên minh bạch và bền vững hơn.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Viện Friedrich Naumann Foundation (CHLB Đức) tổ chức Hội thảo “Xuất khẩu Việt Nam trước yêu cầu về thẩm định chuỗi cung ứng của thị trường châu Âu”.

Hội thảo nhằm định hướng hành động để doanh nghiệp tiếp tục xuất khẩu bền vững sang EU, một trong 6 thị trường/khu vực thị trường quan trọng nhất của hàng hóa Việt Nam.

EU và một số nước thành viên như Đức, Pháp, Hà Lan đã và đang thiết lập các quy định pháp luật mới về thẩm định chuỗi cung ứng. Việc này nhằm ràng buộc trách nhiệm của doanh nghiệp trong nhận diện, đánh giá, ngăn ngừa và chịu trách nhiệm các rủi ro… phát sinh trong hoạt động kinh doanh và toàn bộ chuỗi cung ứng của doanh nghiệp.

Hai văn bản pháp lý then chốt là Luật về nghĩa vụ thẩm định chuỗi cung ứng của doanh nghiệp (SCDDA) của Đức (có hiệu lực từ 1/1/2023) và Chỉ thị về thẩm định tính bền vững của doanh nghiệp (CSDDD) của EU (có hiệu lực từ 25/7/2024).

Nếu không nắm chắc, doanh nghiệp có thể sẽ chịu rủi ro, thiệt hại trong hoạt động giao thương, xuất khẩu sang EU. Áp lực tuân thủ lớn hơn, bởi Việt Nam hiện là một mắt xích quan trọng trong nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong các ngành dệt may, da giày, điện tử, nông sản, thủy sản... EU luôn là một trong những thị trường xuất khẩu lớn và ổn định nhất của Việt Nam.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng Thư ký, kiêm Trưởng ban Pháp chế VCCI cho hay: "Nhóm nghiên cứu thuộc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) đã tiến hành một cuộc khảo sát, kết quả có tới 59,3% các doanh nghiệp liên quan tới hoạt động xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang EU chưa từng nghe nói tới các quy định về "thẩm định chuỗi cung ứng" tại EU".

Khoảng 36,6% doanh nghiệp khác đã từng nghe nói nhưng chưa biết cụ thể về các quy định, ít trường hợp hiểu chính xác và rõ ràng các yêu cầu về kiểm soát chuỗi cung ứng tại các thị trường EU.

"Điều này cho thấy, khoảng cách rất lớn giữa những thay đổi chính sách đang diễn ra rất mạnh mẽ tại châu Âu và mức độ sẵn sàng của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam", ông Đậu Anh Tuấn đánh giá.

Thẩm định chuỗi cung ứng là quá trình xem xét, đánh giá và xác minh toàn bộ chuỗi cung ứng để xác định, ngăn chặn và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến con người và môi trường. Quá trình này nhằm đảm bảo các hoạt động trong chuỗi cung ứng, từ nguyên liệu thô đến phẩm phân phối sản phẩm cuối cùng, đều tuân thủ các tiêu chuẩn về đạo đức, bền vững và pháp lý.

Theo Trung tâm WTO và Hội nhập, mặc dù đối tượng áp dụng của các quy định “thẩm định chuỗi cung ứng” chỉ bao gồm các doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi, quy định này lại bao trùm tất cả các chủ thể tham gia vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp lớn, với các tư cách khác nhau như nhà cung ứng nguyên liệu, linh kiện, phụ tùng đầu vào, nhà sản xuất chế biến, nhà vận chuyển.

Như vậy, tất cả các nhà cung cấp trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào chuỗi cung ứng xuất khẩu vào châu Âu đều trách nhiệm như nhau.

Xuất khẩu sang EU đạt 51,7 tỷ USD trong năm ngoái.. Con số này thể hiện sự tăng trưởng bền vững nhờ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), giúp Việt Nam duy trì xuất siêu với EU, đạt 35,2 tỷ USD. Đà xuất khẩu được duy trì ấn tượng trong 9 tháng 2024, với kim ngạch xuất khẩu đtaj trên 37 tỷ USD.

Các quy định mới của EU về "thẩm định chuỗi cung ứng” chắc chắn sẽ tạo ra thách thức không nhỏ cho doanh nghiệp Việt Nam. Với vai trò là nhà cung ứng nguyên liệu, nhà sản xuất, doanh nghiệp logistics hay đơn vị vận chuyển thì Việt Nam cũng buộc phải tuân thủ các yêu cầu về minh bạch, về trách nhiệm môi trường và quyền con người để duy trì thương mại bền vững.

Nhưng nếu nắm chắc và tuân thủ tốt, cơ hội sẽ tới nhiều hơn với doanh nghiệp. Bà Vanessa Steinmetz, Giám đốc Viện Friedrich Naumann Foundation (FNF) Việt Nam cho biết: “Các quy định mới ở châu Âu đang được đưa ra để làm cho chuỗi cung ứng trở nên minh bạch và bền vững hơn, mục đích là xây dựng niềm tin, niềm tin giữa nhà sản xuất, nhà cung cấp và người tiêu dùng”.

Thế Hoàng