Doanh số xe điện toàn cầu tăng 53% trong năm qua

Doanh thu lên đến 1 nghìn tỷ USD, xe điện đang dần thay thế xe xăng, cơ hội cũng như thách thức để các nhà sản xuất ôtô thay đổi chiến lược phát triển.

Theo báo cáo mới nhất được BloombergNEF công bố, xu hướng đầu tư vào quá trình chuyển đổi năng lượng đang diễn ra mạnh mẽ, cụ thể doanh số xe điện toàn cầu đã tăng 53% vào năm 2022, tương đương 388 tỷ USD.

Xe điện có tốc độ tăng trưởng mạnh trong năm 2022

10 năm trở lại đây, tổng giá trị EV được bán đã vượt qua 1.000 tỷ USD. Nhìn ở góc độ cơ bản, nếu một nhà sản xuất ôtô không có chiến lược phù hợp, họ đã bỏ lỡ cơ hội chia sẻ doanh thu nghìn tỷ USD trong thập kỷ qua.

Nếu so sánh với doanh số ôtô toàn cầu khoảng 2.500 tỷ USD mỗi năm, tức khoảng 25 nghìn tỷ USD trong 10 năm, thì doanh số của xe điện còn tương đối khiêm tốn, chưa kể tổng lợi nhuận từ xe điện cũng thấp hơn rất nhiều.

Doanh số xe điện tăng 53% trong năm 2022. Ảnh: Vĩnh Phúc.

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng vẫn là vấn đề quan trọng. Năm 2019, xe plug-in hybrid chỉ chiếm 2,6% doanh số ôtô toàn cầu nhưng vào năm 2023 con số này có thể đạt gần 18%. Trong 18 tháng qua, EV chiếm gần 60% tổng doanh số xe ôtô toàn cầu. Tình hình hiện tại, doanh số xe điện có khả năng vượt mức 500 tỷ USD - đây là một tín hiệu quan trọng.

Tại thị trường lớn như Trung Quốc, doanh số xe điện có thể đạt hơn 30% trong năm nay, so với mức chỉ 5% vào năm 2019. Đây là sự phát triển nhanh chóng vượt bậc so với vòng đời bình thường của một nền tảng phương tiện.

Ngành công nghiệp ôtô hoạt động theo chu kỳ sản phẩm dài. Có thể hiểu, các hãng sản xuất ôtô hàng năm đều ra mắt những sản phẩm mới, nhưng nhiều sản phẩm chỉ là “bản nâng cấp” nhẹ của các dòng xe, quá trình “làm mới” thực sự thường diễn ra khá chậm. Để hiểu chu kỳ sản phẩm, phải xem xét nền tảng phương tiện.

Các nhà sản xuất ôtô lớn thường phát triển các nền tảng mới trong khoảng 6 đến 10 năm. Các nền tảng này mất nhiều năm để phát triển, tiêu tốn hàng tỷ USD và thường được thiết kế linh hoạt, cho phép sử dụng các cấu trúc thân xe cũng như nhiều mẫu xe khác nhau, phục vụ cho nhiều nhu cầu của người tiêu dùng. Đây là một phần cần thiết của nền kinh tế khốc liệt trong việc chế tạo phương tiện trên quy mô toàn thế giới.

Các hãng xe Nhật Bản đang chậm chân trong lĩnh vực EV

Chu kỳ phát triển dài như một “ván cược” với các nhà sản xuất ôtô. Nếu một nhà sản xuất mắc phải sai lầm, đồng nghĩa sẽ mất khá nhiều thời gian để nhận ra toàn bộ “thiệt hại” của những sai lầm đó. Doanh số nghìn tỷ USD của xe điện là minh chứng cho thấy một số nhà sản xuất ôtô đã đặt cược sai.

Các hãng xe Nhật Bản là một trong số đó. Toàn bộ hãng xe Nhật Bản cộng lại chỉ bán được chưa đến 5% tổng số xe điện trên toàn cầu vào năm 2022, và không có thương hiệu nào nằm trong top 10. Thị phần của các nhà sản xuất ôtô Nhật Bản tại Trung Quốc đang bắt đầu giảm, từ 25% năm 2020 xuống còn 21% vào năm 2022.

Các hãng xe Nhật Bản chưa thực sự quyết liệt trong việc chuyển đổi sang xe điện. Ảnh: Vĩnh Phúc.

Việc Honda cải tiến chiến lược EV của mình, Toyota thay đổi CEO để tập trung chiến lược ưu tiên xe điện. Đây là hồi chuông cảnh báo cho các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản hiện nay.

Toyota cho biết, cho đến năm 2027 họ không có nền tảng EV chuyên dụng nào sẵn sàng ra mắt. Có thể nhanh hơn, nhưng điều này phản ánh quy mô thời gian mà các nhà sản xuất ôtô truyền thống đang vận hành.

Toyota cho thấy khả năng thích ứng ấn tượng trong lịch sử 85 năm của mình. Chu kỳ tiếp theo là rất quan trọng để xoay chuyển tình thế của Toyota, nếu bỏ lỡ mục tiêu, hậu quả sẽ rất nặng nề.

Nhiều nhà sản xuất ôtô khác cũng đối mặt với tình huống tương tự khi công bố ra mắt nền tảng mới cho xe điện vào khoảng 2026 - 2028. Sẽ mất vài năm để xem ván cược của họ đúng hay không.

Vẫn còn nhiều thách thức phía trước dù doanh số bán xe điện tăng mạnh. Ngay cả trong giai đoạn tăng trưởng phi thường hiện nay, chỉ có khoảng 3% trên tổng số 1,3 tỷ ôtô đang chạy trên đường là xe điện. Nhu cầu tăng vọt cũng đang đặt ra những thách thức đối với chuỗi cung ứng pin và hạ tầng sạc công cộng.

Tuy nhiên, 1.000 tỷ USD đầu tiên đánh dấu sự khởi đầu quan trọng cho cuộc cách mạng xe điện. Xe điện đang dần chiếm được cảm tình của khách hàng và bắt đầu chiếm lĩnh thị phần ôtô.

Phương Anh