Doanh thu chục triệu đô, tại sao phim của Trấn Thành hay Lý Hải vẫn không được dự Oscar?
Có nhiều lý do khiến phim điện ảnh Việt Nam chưa thể lọt vào danh sách đề cử Oscar, đặc biệt là hạng mục Phim quốc tế xuất sắc.
Sáng 3/3 theo giờ Việt Nam, lễ trao giải Oscar 2025 – sự kiện điện ảnh danh giá nhất hành tinh đã diễn ra tại Nhà hát Dolby, Los Angeles (Mỹ), quy tụ dàn sao đình đám cùng những đạo diễn, nhà làm phim hàng đầu.
Oscar là giải thưởng điện ảnh uy tín, danh giá bậc nhất thế giới, bởi thế những tác phẩm, nhà làm phim hay diễn viên được xướng tên ở lễ trao giải đều có chung một niềm tự hào khó lòng diễn tả được. Bên cạnh các dự án quốc tế tầm cỡ, nhiều khán giả Việt cũng tò mò, đặt câu hỏi rằng tại sao những năm trở lại đây, thị trường điện ảnh trong nước đã có những tín hiệu tích cực, nhiều phim trăm tỷ như Bố già, Nhà bà Nữ, Mai của Trấn Thành hay loạt phim Lật mặt của Lý Hải, song tại sao vẫn không có tên trong danh sách đề cử của Oscar?
Phim của Trấn Thành hay Lý Hải dù đạt doanh thu trăm tỷ nhưng không thể dự Oscar, nguyên nhân do đâu?
Tính đến hiện tại, chưa có phim điện ảnh Việt nào lọt vào danh sách đề cử chính thức của Oscar, đặc biệt là ở hạng mục Phim quốc tế xuất sắc nhất. Tuy nhiên, trong số các tác phẩm đã được gửi đi tranh giải, Bố già của Trấn Thành được xem là tiến sâu nhất. Phim này từng được Cục Điện ảnh Việt Nam lựa chọn làm đại diện cho điện ảnh Việt tham dự vòng sơ loại của Oscar. Dù đạt doanh thu ấn tượng với con số hơn 400 tỷ đồng và nhận được sự quan tâm rộng rãi từ khán giả cũng như giới chuyên môn, Bố già vẫn không vượt qua được vòng loại chính thức do những tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng nghệ thuật, sự cạnh tranh gay gắt từ các nền điện ảnh lớn.
Ngoài ra, các tác phẩm khác như Hai Phượng hay Mắt biếc cũng đã từng được gửi đi tranh giải Oscar nhưng cũng chỉ dừng lại ở vòng sơ loại. Điều này cho thấy, mặc dù điện ảnh Việt đang có những bước tiến đáng kể về mặt doanh thu và sự sáng tạo, việc lọt vào danh sách đề cử của Oscar vẫn là một thách thức lớn, đòi hỏi sự cải tiến cả về mặt nghệ thuật lẫn chiến lược quảng bá trên bình diện quốc tế.
Có nhiều lý do khiến phim điện ảnh Việt Nam chưa thể lọt vào danh sách đề cử Oscar, đặc biệt là hạng mục Phim quốc tế xuất sắc, trong đó, nguyên nhân lớn nhất có thể kể đến chính là yếu tố nghệ thuật và bối cảnh quốc tế.
Oscar thường đòi hỏi những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, kịch bản chặt chẽ và ngôn ngữ điện ảnh độc đáo. Trong khi đó, phần lớn phim Việt gần đây mang thiên hướng thương mại hoặc hài – tình cảm, thiếu chiều sâu nghệ thuật, chưa thể hiện đậm nét bản sắc riêng đủ để gây ấn tượng mạnh với giới hàn lâm.
Mặt khác, phim được đề cử Oscar thường tạo tiếng vang tại các liên hoan phim quốc tế danh giá khác như Cannes, Venice, Berlin… trước khi đến với Oscar. Việc phim điện ảnh Việt Nam ít khi có được hành trình này khiến cho giá trị tác phẩm không được đánh giá cao từ giới chuyên môn, khó tạo tiền đề, “tiếng nói” trong cuộc đua đến Oscar.
Bố già của Trấn Thành là phim điện ảnh Việt tiến sâu nhất ở Oscar.
Để tiến sâu tại Oscar, ngoài chất lượng phim, ê-kíp cần có chiến dịch quảng bá, truyền thông, gửi "screener" đến các thành viên Viện Hàn lâm… Những nỗ lực này đòi hỏi chi phí lớn, kinh nghiệm lẫn mạng lưới quan hệ quốc tế. Song các nhà sản xuất, đơn vị phát hành phim Việt còn khá yếu ở mảng này.
Bên cạnh đó, thị hiếu khán giả Việt Nam phần lớn tập trung vào phim giải trí hoặc phim tình cảm – hài. Doanh thu lớn trong nước không đồng nghĩa với việc đáp ứng chuẩn mực khắt khe về nghệ thuật, ngôn ngữ điện ảnh hay câu chuyện mang tính toàn cầu – những yếu tố mà Oscar thường ưu ái.
Nhìn chung, muốn có cơ hội cạnh tranh Oscar, phim Việt Nam cần xây dựng kịch bản, hình thức thể hiện mới mẻ, chuyên nghiệp hơn, đồng thời kết hợp với chiến lược quảng bá quốc tế bài bản để dần định vị trên bản đồ điện ảnh thế giới.
