Độc đáo lễ hội Đu Tiên hơn 150 tuổi

Ngày mùng 4 tết Nguyên đán, nhiều người dân và du khách đổ về làng Gia Viên, TP Huế để tham dự lễ hội truyền thống Đu Tiên. Đây cũng là một loại hình văn hóa được tái hiện ở nhiều làng khác thuộc Huế như Quảng Thọ (huyện Quảng Điền), Điền Hòa (huyện Phong Điền)… đã được lưu giữ từ hơn 150 năm qua.

Người Huế có câu “ba ngày Tết, bảy ngày xuân” ý nói những ngày tết Nguyên đán chính là dịp để mọi người được nghỉ ngơi, vui chơi, dừng hết mọi công việc, tận hưởng khoảnh khắc đầu tiên của năm mới.

Mở đầu lễ hội, bô lão đứng đầu làng mặc bộ áo dài khăn đóng truyền thống, đại diện cho cả làng đánh tiếng trống đầu tiên. Tiếp theo là các nghi lễ cúng bái, thắp nhang cúng các vị thần khai khẩn nên ngôi làng.

Hai năm tổ chức một lần vào mỗi dịp mùng 4 Tết, đây là cơ hội để dân làng quây quần đón năm mới, tham gia trò chơi rèn luyện sức khỏe, cầu cho mưa thuận gió hòa, làm ăn thuận lợi, mùa màng bội thu.

Để chuẩn bị cho lễ hội, từ trước Tết, ban tổ chức đã chọn hai cây tre già, thẳng, chắc chắn để dựng lên tại sân đình. Trên hai cây tre treo cờ hội phấp phới, ở giữa thân tre cột dây thừng thật chắc để đảm bảo an toàn cho người chơi đu dây.

Theo phong tục của làng Gia Viên, lễ hội Đu Tiên dành cho tất cả dân làng tham gia nhưng riêng phần thi đu thì chỉ dành cho nam giới. 30 chàng trai khỏe mạnh được tuyển chọn để thi đấu cùng nhau, gồm thành viên của làng và những người từ địa phương khác tới. Các thí sinh sẽ bốc thăm để lấy số thứ tự từ 1 đến 30 rồi bắt đầu đấu loại trực tiếp.

Phần tranh tài của 30 chàng trai diễn ra quyết liệt trong tiếng hò reo cổ vũ của dân làng và du khách, làm không khí ngày xuân trở nên sôi động. Họ phải nhún thật mạnh rồi đu thật cao.

Người chơi thông minh là người biết cách lấy đà tốt, dùng lực ở hai chân giúp bật lên độ cao tối đa. Người chơi chạm tay đầu tiên vào lá cờ đỏ được treo ở vị trí cao nhất sẽ giành chiến thắng.

Rất nhiều người dân và du khách chăm chú theo dõi từng pha đu của các chàng trai khỏe mạnh. Thỉnh thoảng lại có tiếng reo, tiếng hét lên cổ vũ nhiệt tình.

Lễ hội Đu Tiên không chỉ chọn ra một người chiến thắng mà có đến 5 giải thưởng dành cho 5 người có thành tích tốt nhất. Giải Cúng cao nhất trao cho người đầu tiên đu cao nhất và chạm tay vào lá cờ trên đỉnh cây đu; Các giải Nhất, Nhì, Ba dành cho người thứ 2, 3, 4 chạm tay vào cờ. Còn riêng giải Phá dành cho người giật được lá cờ ra khỏi đỉnh đu.

Ảnh: Lê Huy Hoàng Hải

Bảo Kiến