Dọc đường tác nghiệp: Những ân nhân thầm lặng của chúng tôi
Hàng loạt tin, bài điều tra mà báo Pháp Luật TP.HCM thực hiện đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ từ người dân và cơ quan chức năng.
Để làm nên những tác phẩm hay, có giá trị phục vụ độc giả thì ngoài sự nỗ lực từ PV, chúng tôi còn nhận được sự giúp đỡ quý giá của người dân, cơ quan chính quyền và rất nhiều nguồn tin thầm lặng… Dưới đây là những chuyện kể từ người trong cuộc.
Trao cho “cơ hội vàng” vạch trần nhóm móc túi Suối Tiên
Tháng 7-2019, nhóm PV Ban Thời sự - Chính trị báo Pháp Luật TP.HCM đã vào cuộc tìm hiểu, thu thập thông tin về các băng nhóm móc túi, trộm cắp ở các trạm xe buýt trên địa bàn TP.HCM. Qua rà soát, chúng tôi xác định ở khu vực Suối Tiên, nơi giáp ranh giữa quận Thủ Đức - quận 9 - tỉnh Bình Dương có một nhóm móc túi hoạt động thường xuyên, chuyên nghiệp.
Để vạch trần băng nhóm này, chúng tôi phải bám theo nhiều ngày và tìm cách tiếp cận càng gần càng tốt. Tuy nhiên, do nhiều ngày xuất hiện ở khu vực nhưng lại không lên xe buýt rời đi, PV đã bị những “chân rết” và những người cảnh giới cho nhóm móc túi phát hiện. Một trong các thành viên của băng móc túi ngay lập tức tới dằn mặt PV, dọa giết, dọa đánh và yêu cầu phải rời khỏi khu vực.
Để đảm bảo an toàn, PV nhận được chỉ đạo từ tòa soạn yêu cầu tạm dừng, tìm phương án khác để thu thập thông tin và không để lộ mặt.
Qua rà soát, chúng tôi tiếp cận một đơn vị đang làm việc ở khu vực này và liên hệ để nhờ hỗ trợ. Sau khi làm các thủ tục cần thiết, chúng tôi đã được lãnh đạo đơn vị này “cấp giấy thông hành” để bám trụ ở những góc quay tốt nhất.
Đây chính là cơ hội vàng, cực kỳ quý giá để PV có thể ghi hình, thu thập rất nhiều thông tin, hình ảnh tạo ra thành công cho loạt bài điều tra “Băng móc túi quậy bạo ở khu vực Suối Tiên”.
Chúng tôi đã trải qua gần hai tháng ăn dầm nằm dề ở đó để thu thập chứng cứ qua những video clip đắt giá. Đó là những bằng chứng xác đáng nhất để làm rõ hành vi phạm tội và nhận dạng được các thành viên trong băng nhóm móc túi này.
Sau khi báo đăng tải, những tư liệu do PV ghi nhận đã được cung cấp cho cơ quan công an để đấu tranh làm rõ hành vi phạm tội. Những thước phim quý giá ấy cũng được TAND quận Thủ Đức sử dụng, trình chiếu công khai tại tòa để làm bằng chứng buộc tội các thành viên trong băng móc túi. Với các chứng cứ xác thực đó, các bị cáo liên quan đã phải cúi đầu chịu tội và không có sự biện minh nào thêm.
Cho tá túc trắng đêm ở phố Tây
Tiếp đó, cuối năm 2019, nhóm PV báo Pháp Luật TP.HCM tiếp tục đeo bám một băng móc túi, cướp giật chuyên nhắm đến các du khách nước ngoài trên phố đi bộ Bùi Viện (quận 1).
Do đã có kinh nghiệm thực hiện loạt bài móc túi ở Suối Tiên trước đó, nhóm PV hạn chế xuất hiện trên đường để tránh bị lộ mặt. Tuy nhiên, khu vực phố đi bộ rất đông người, qua nhiều tuần đeo bám, những tư liệu chúng tôi phát hiện có giá trị không cao. Phải đến khi có những người dân hỗ trợ, điểm mặt cho PV một số thành viên trong băng móc túi ở khu vực thì chúng tôi mới có một cái nhìn toàn diện hơn.
Tuy nhiên, địa điểm để PV mật phục, ghi hình cũng là một vấn đề nan giải. Bởi khu vực rộng, đông người, cần có một vị trí cao để tiện quan sát nhưng ai sẽ cho phép nhóm PV cơ hội tác nghiệp?
Lúc này, lại chính là những người dân hào hiệp ở khu vực đã hướng dẫn, tạo điều kiện cho PV có địa điểm tác nghiệp trong bí mật. Có những hôm để ghi hình ảnh tới cùng, PV phải thức tới 4-5 giờ sáng mới ra về thì cũng chính những người dân đã gạt mệt mỏi do mất ngủ, trở dậy mở cửa cho PV.
Chính sự hỗ trợ, giúp đỡ vô tư, hào hiệp của những ân nhân thầm lặng này đã tạo nên thành công cho loạt bài điều tra “Móc túi, cướp giật hoành hành khu phố Tây”.
Viết từ nỗi đau những vụ tai nạn giao thông
Tai nạn giao thông là một trong những vấn đề gây nhức nhối, để lại nỗi đau cho nhiều người, nhiều gia đình, đặc biệt khi gần đây hàng loạt vụ tai nạn thương tâm liên tục xảy ra, gây rúng động dư luận.
Bản thân PV cũng từng trải qua nỗi đau mất người thân vì tai nạn giao thông, từng tác nghiệp hiện trường nhiều vụ tai nạn, chứng kiến không ít trường hợp đau lòng… Chính những điều này đã thôi thúc PV đi sâu tìm hiểu nguyên nhân của vấn đề, góp phần cùng lực lượng chức năng khắc phục những tồn tại.
>
Tháng 2-2019, khi tác nghiệp tại hiện trường vụ tai nạn thảm khốc do xe container tông hàng loạt xe máy khiến bốn người chết, 18 người bị thương tại ngã tư Bình Nhựt (Long An), PV đã lên ý tưởng đề tài về tiêu cực trong đăng kiểm.
Bắt tay vào thực hiện, PV bàng hoàng khi chứng kiến quy trình các đăng kiểm viên đăng kiểm cho xe không đủ tiêu chuẩn, chất lượng là bằng những cuộc ngã giá, chung chi, trong đó có cả xe cũ nát, mất thắng. Thế nhưng quá trình này diễn ra rất kín đáo, gây không ít khó khăn cho việc thu thập chứng cứ.
Quyết liệt đeo bám trong nhiều tháng liền, PV đã thu thập được nhiều bằng chứng, những video và âm thanh rõ nét chứng minh một số trung tâm đăng kiểm tại TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai có nhân viên và “cò” nhận tiền, “vòi vĩnh” tài xế để bỏ qua lỗi sai phạm của xe…
Ngay khi loạt bài “Voi chui lỗ kim đăng kiểm bằng tiền” được đăng tải, Cục Đăng kiểm Việt Nam, Sở GTVT TP.HCM, Công an quận Thủ Đức và Công an huyện Bình Chánh, Công an tỉnh Đồng Nai cùng các đơn vị liên quan khác đã nhanh chóng vào cuộc xác minh, xử lý.
TỰ SANG
Bịch cá liệt dầu từ vùng nước trồi tốt nhất châu Á
Sáng thứ Bảy tuần trước, tôi nhận điện thoại của một người chạy xe ôm mang đến bịch cá liệt dầu khoảng non 3 kg và cũng như những lần trước, người này chỉ nói “của anh em ngư dân gửi tặng”. Gần ba năm qua, tôi đều đặn nhận được bịch cá liệt dầu như vậy do những ngư dân ở huyện Tuy Phong, Bình Thuận gửi.
Có thể nói đây là loại cá cực ngon bởi chúng sống ở vùng biển Tuy Phong, một trong 18 vùng nước trồi quý hiếm của đại dương thế giới (thuộc hàng tốt nhất châu Á). Chính vùng nước này đã làm nên chất lượng hải sản ở đây luôn vượt trội các nơi khác.
Còn nhớ vào tháng 6-2017, nhiều nhà khoa học, các tổ chức môi trường và ngư dân cả nước đều bàng hoàng khi biết một thứ trưởng Bộ TN&MT khi đó đã ký giấy phép chấp thuận cho Công ty TNHH Điện lực Vĩnh Tân 1 nhận chìm gần 1 triệu m3 bùn, cát ra vùng biển thuộc xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong.
Thời điểm đó, sau cuộc họp chớp nhoáng, tòa soạn yêu cầu chúng tôi tập trung toàn bộ sức lực để phản biện dự án này. Từ tháng 6 đến tháng 7-2017, chúng tôi đã phải căng mình thực hiện hàng chục bài báo, có những ngày nhóm tác nghiệp thức đến 0 giờ đêm để trao đổi về tiến độ, nội dung cho những bài viết tiếp theo ra sao. Cho đến bây giờ, chúng tôi vẫn không hiểu sức lực, sức nghĩ ở đâu để có thể lao động cật lực đến thế.
Thế nhưng dù với những lập luận chặt chẽ, khoa học, có trách nhiệm của những bài báo, thậm chí tổ chức cả cuộc họp trực tuyến để phản biện nhưng Bộ TN&MT vẫn giữ quan điểm, đồng thời khẳng định sẽ triển khai dự án nhấn chìm trong thời gian sớm nhất. Đã có những lúc chúng tôi buông xuôi vì tuyệt vọng nhưng những cuộc gọi lúc nửa đêm từ tòa soạn và đặc biệt là hàng triệu bạn đọc đứng đằng sau quan tâm động viên, chia sẻ đã giúp chúng tôi có thêm động lực để tiếp tục.
Chúng tôi quyết định thay đổi chiến thuật. Tôi vẫn nhớ mãi hôm đó là chiều thứ Tư 19-7-2017, tôi nhận được cuộc điện thoại của một người bạn Facebook về một tài liệu vô cùng giá trị, đó chính là cuốn dự án. Nút thắt của vấn đề được mở ra khi tôi thấy tên của TS hải dương học Nguyễn Tác An, Viện Hải dương học Nha Trang, người đứng đầu trong 14 nhà khoa học tham vấn dự án. Ông An là người từ cuối năm 2016 đã cùng chúng tôi phản biện quyết liệt với dự án nhấn chìm này, vì thế tôi không tin TS An là người tham vấn dự án này. Quả thực, ông đã bị mạo danh.
Sau khi TS Nguyễn Tác An khẳng định mình bị mạo danh, thêm hai nhà khoa học khác cũng lên tiếng việc mình bị mạo danh. Hôm sau, bài báo “bom tấn” ra đời gây chấn động.
Ba ngày sau, lãnh đạo Chính phủ đã yêu cầu bộ trưởng Bộ TN&MT xem xét, xử lý vấn đề trên đúng quy định của pháp luật; Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chủ trì, khẩn trương xem xét, đánh giá toàn diện tác động môi trường, các giải pháp bảo vệ môi trường trong việc nhận chìm vật chất tại vùng biển tỉnh Bình Thuận. Sau đó, lãnh đạo Chính phủ đã yêu cầu dừng việc nhấn chìm trên biển để chọn phương án khác…
Qua tuyến bài này cho thấy dù có một tòa soạn quyết liệt, một nhóm PV giỏi nghề thì vẫn chưa đủ nếu không có sự giúp đỡ âm thầm nhưng quý giá của rất nhiều bạn đọc. Thành công của tuyến bài này chính là minh chứng đã nói lên tất cả.
