ĐỔI MỚI CÔNG TÁC DÂN NGUYỆN CỦA QUỐC HỘI: TRĂN TRỞ VÀ KỲ VỌNG

Thời gian vừa qua, công tác dân nguyện của Quốc hội đã có nhiều đổi mới, qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động chung của Quốc hội, được cử tri ghi nhận và đánh giá cao. Nhiếu chuyên gia, đại biểu Quốc hội cho rằng dân nguyện là công tác đặc biệt quan trọng của Quốc hội, cần được chú trọng hơn nữa để giúp Quốc hội nắm bắt tốt hơn ý chí, nguyện vọng, tâm tư, kiến nghị phản ánh của người dân.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác dân nguyện trong vận hành hệ thống chính trị, Phó Trưởng Ban Dân nguyện Lưu Bình Nhưỡng khẳng định, dân nguyện là lĩnh vực rộng lớn, thể hiện việc thể chế hóa, triển khai và thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng. Công tác dân nguyện gắn liền và có tính giao thoa, tính nối tiếp với công tác dân vận của Đảng, nhưng khác hoàn toàn về phương thức. Dân vận là công tác Đảng, thực hiện theo hướng từ trên xuống dưới, còn dân nguyện là tập hợp ý kiến của người dân từ dưới lên trên, giao phạm với điểm chính là nhân dân. Công tác dân nguyện thể hiện vai trò, trách nhiệm của một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, thực hiện chức năng của Quốc hội và các cơ quan dân cử, đại biểu dân cử.

Phó Trưởng Ban Dân nguyện Lưu Bình Nhưỡng

Tuy có tầm quan trọng lớn lao như vậy, nhưng hiện nay, theo Phó Trưởng Ban Dân nguyện, chúng ta không có quy định nào rõ ràng về công tác dân nguyện, mà mới chỉ có quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy và các hoạt động của Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chúng ta có cơ chế xử lý đơn thư, khiếu nại, tố cáo, kể cả là tố giác tội phạm, nhưng lại không có cơ chế nào để xử lý đơn thư kiến nghị, phản ánh. Theo Phó Trưởng Ban Dân nguyện, cần sớm xây dựng quy định rõ ràng về công tác dân nguyện để nhanh chóng lấp đầy những lỗ hổng khi các cơ quan trong bộ máy nhà nước như hành pháp và tư pháp chưa xử lý triệt để được những vấn đề được phản ánh, kiến nghị để bảo vệ quyền lợi của người dân.

Trao đổi về vấn đề này, đại biểu Lê Thanh Vân, Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau cho biết, đây là lần thứ ba Quốc hội đặt vấn đề đổi mới toàn diện, căn bản công tác dân nguyện. Theo đại biểu, gần 20 năm qua, với sự ra đời của Ban Dân nguyện, công tác tiếp nhận thông tin từ Nhân dân, nắm bắt ý chí, nguyện vọng, tâm tư, kiến nghị phản ánh của người dân đã dần được nâng cao. Ban Dân nguyện đã làm tròn chức trách đầu mối để giúp cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, trả lời, giải quyết kiến nghị cử tri. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng Ban Dân nguyện chưa có đủ quyền năng, năng lực về tổ chức, địa vị pháp lý để giải quyết những vấn đề cấp bách mà thực tiễn đang đặt ra.

Cụ thể, đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng Quốc hội cần có cơ quan đầu mối ngang tầm để tiếp nhận ý kiến, kiến nghị, tâm tư, nguyện vọng của cử tri, nhân dân cả nước, thay vì nắm bắt qua các kênh như báo chí, qua trực tiếp từ các đại biểu, các Đoàn ĐBQH. Hiện Ban Dân nguyện là cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, còn Ủy ban Thường vụ Quốc hội – với tư cách là cơ quan thường trực của Quốc hội lại phải xử lý rất nhiều công việc quan trọng, cho nên công tác dân nguyện chưa được chú trọng.

Đại biểu Lê Thanh Vân, Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau

Ngoài ra, đại biểu Lê Thanh Vân cũng cho rằng, Quốc hội phải xem xét cái khiếu nại, tố cáo của Nhân dân gửi đến Quốc hội. Ở các cơ quan khác, như nhánh hành pháp hay tư pháp, khi không giải quyết được nữa thì cơ quan quyền lực tối cao nhất của nhà nước là Quốc hội phải xem xét. Tuy nhiên Quốc hội không phải là cơ quan trực tiếp giải quyết từng kiến nghị, khiếu nại, tố cáo cụ thể của cử tri, nên phải có một cơ quan đủ tầm vóc để giúp việc cho Quốc hội xử lý việc đó.

Từ những lý do trên, đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng việc đổi mới công tác dân nguyện của Quốc hội chưa bao giờ đặt ra cấp bách như hiện nay. Đại biểu đặt kỳ vọng cao vào chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội giao cho Ban Dân nguyện phối hợp với các cơ quan khác để xây dựng đề án đổi mới toàn diện hoạt động dân nguyện nói chung và vị trí pháp lý của Ban Dân nguyện nói riêng.

Cùng quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Công Long, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai cho rằng công tác dân nguyện, tiếp thu ý kiến của người dân, cử tri phải tập trung cao nhất để Quốc hội- cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của Nhân dân- thực hiện tốt nhất vai trò, chức năng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của dân, do dân và vì dân. Theo đại biểu, dù Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm đến công tác dân nguyện, nhưng trong nhiều nhiệm kỳ, thiết chế bảo đảm công tác dân nguyện chưa phù hợp, chưa đáp ứng được kỳ vọng. Chính vì vậy, yêu cầu đổi mới, nâng cao hiệu quả, hiệu lực của Quốc hội nói chung cũng đặt ra vấn đề đổi mới, nâng cao hiệu quả của tất cả các cơ quan của Quốc hội, đặc biệt là công tác dân nguyện là yêu cầu cấp thiết.

Đại biểu Nguyễn Công Long, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai

Đại biểu Nguyễn Công Long cho rằng, với những đổi mới trong công tác dân nguyện thời gian vừa qua, vị thế, hiệu quả của công tác dân nguyện sẽ được nâng cao. Hàng tháng công tác dân nguyện được đưa ra Ủy ban Thường vụ Quốc để xem xét và Ban Dân nguyện có trách nhiệm là đầu mối phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, đặc biệt là phản ánh đầy đủ tất cả các ý kiến của cử tri, của Nhân dân.

Đại biểu kỳ vọng Đề án đổi mới trong công tác dân nguyện sẽ là cơ sở để hoàn thiện các thiết chế của Ban Dân nguyện, qua đó định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của thiết chế của cơ quan chuyên thực hiện công tác dân nguyện, tạo cơ sở pháp lý để hoàn thiện các quy định pháp luật về vấn đề này, nâng cao hơn nữa sự phối hợp hiệu quả giữa Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban với Ban Dân nguyện trong công tác dân nguyện nói chung cũng như để hoàn thành nhiệm vụ của Hội đồng và các Ủy ban./.

Minh Hùng