Đổi mới y tế từ phòng bệnh, đầu tư tư nhân đến công nghệ cao

Lấy phòng bệnh làm gốc

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết số 72-NQ/TW là chuyển trọng tâm từ "chữa bệnh" sang "phòng bệnh", lấy y tế dự phòng và y tế cơ sở làm nền tảng, để người dân được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng và được quản lý sức khỏe toàn diện ngay tại trạm y tế cấp xã.

Ngân sách nhà nước sẽ bảo đảm chi thường xuyên và đầu tư phát triển cho y tế cơ sở, y tế dự phòng. Bên cạnh đó, Bộ y tế xây dựng cơ chế tài chính phù hợp để huy động nguồn lực xã hội vào lĩnh vực sự nghiệp y tế công.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, để hiện thực hóa chủ trương này, Bộ Y tế đang tập trung triển khai một số nhóm giải pháp mang tính đột phá. Theo Bộ trưởng, chất lượng dịch vụ và hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế phụ thuộc vào ba yếu tố then chốt: nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị, và cơ chế tài chính.

Về nhân lực, ngành y tế sẽ ưu tiên bố trí, huy động nguồn lực, đồng thời ban hành các cơ chế chính sách vượt trội nhằm phát triển đội ngũ y tế cơ sở và y tế dự phòng, bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu. Đặc biệt chú trọng nhân lực tại các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, biển đảo.

Trạm y tế cấp xã sẽ được củng cố theo hướng đủ cơ cấu nhân lực, bảo đảm số lượng bác sĩ theo chức năng nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số.

Giai đoạn 2025-2030, mỗi năm sẽ có ít nhất 1.000 bác sỹ được luân phiên, điều động về làm việc có thời hạn tại trạm y tế xã. Đến năm 2027, mỗi trạm y tế có ít nhất 4-5 bác sĩ; đến năm 2030, đảm bảo đủ bác sĩ theo yêu cầu chuyên môn.

Công tác đào tạo sẽ được đẩy mạnh với Đề án đào tạo, bồi dưỡng bác sĩ nguồn cho trạm y tế xã, ưu tiên các địa bàn khó khăn. Đồng thời, tập trung phát triển một số cơ sở đào tạo ngành sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực, triển khai đào tạo chuyên sâu trình độ sau đại học theo đặc thù ngành y.

Về cơ sở vật chất, thuốc và trang thiết bị y tế, Bộ Y tế bảo đảm cung ứng đầy đủ, kịp thời, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo. 100% trạm y tế cấp xã sẽ được đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị cơ bản theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Cùng với đó, Bộ Y tế đang xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm bảo đảm nguồn cung vắc-xin ổn định, an toàn và kịp thời.

Ngành Y tế chủ trì phối hợp các bộ, ngành liên quan thúc đẩy đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp trong nước nghiên cứu, sản xuất vắc-xin, từng bước làm chủ công nghệ, đáp ứng nhu cầu của Chương trình Tiêm chủng mở rộng và chủ động ứng phó với dịch bệnh mới nổi.

Về cơ chế tài chính và tổ chức bộ máy, các trạm y tế xã sẽ được tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, đảm bảo cung ứng dịch vụ cơ bản và thiết yếu như phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám chữa bệnh, dịch vụ chăm sóc xã hội.

Ngân sách nhà nước sẽ bảo đảm chi thường xuyên và đầu tư phát triển cho y tế cơ sở, y tế dự phòng. Bên cạnh đó, Bộ Y tế xây dựng cơ chế tài chính phù hợp để huy động nguồn lực xã hội vào lĩnh vực sự nghiệp y tế công.

Ngân sách nhà nước vẫn giữ vai trò chủ đạo trong đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho y tế cơ sở, nhất là các đối tượng chính sách xã hội, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, vùng khó khăn và các lĩnh vực đặc thù như tâm thần, pháp y, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh...

Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh, tất cả những giải pháp này đều nhằm hiện thực hóa tinh thần “đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá” mà Nghị quyết 72-NQ/TW đã đặt ra, để mỗi người dân Việt Nam được chăm sóc, bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện, từ dự phòng đến điều trị. Trạm y tế cấp xã sẽ có điều kiện nâng cao năng lực chuyên môn và chất lượng dịch vụ, thu hút và tạo dựng niềm tin vững chắc với người dân.

Thu hút đầu tư tư nhân

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, mặc dù ngành Y tế được quan tâm đầu tư nhưng với khả năng ngân sách nhà nước còn hạn hẹp, việc thu hút đầu tư từ khu vực kinh tế tư nhân là giải pháp cần thiết. Nghị quyết 72-NQ/TW ra đời trong bối cảnh Bộ Chính trị ban hành và triển khai đồng bộ “bộ tứ nghị quyết trụ cột”, trong đó có Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Do đó, các nhiệm vụ, giải pháp để thu hút và phát triển y tế tư nhân được ưu tiên với cơ chế chính sách vượt trội nhằm tạo niềm tin cho doanh nghiệp, khơi thông nguồn lực đầu tư và phát triển cơ sở y tế.

Bộ Y tế ghi nhận tín hiệu tích cực từ cộng đồng y tế tư nhân khi đón nhận nghị quyết này như luồng sinh khí mới, khơi dậy động lực và quyết tâm đầu tư vào sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Nghị quyết đặc biệt khuyến khích đầu tư phát triển cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, dịch vụ phòng bệnh, nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân lực, sản xuất thuốc, vắc-xin, thiết bị y tế, kiểm định, kiểm nghiệm, kiểm chuẩn.

Đặc biệt, khuyến khích phát triển các bệnh viện tư nhân quy mô lớn, trình độ kỹ thuật chuyên sâu ngang tầm quốc gia phát triển.

Các hoạt động đầu tư của tư nhân và hợp tác công tư được tạo điều kiện thuận lợi theo quy định pháp luật, ưu tiên quỹ đất sạch, đất thu hồi, cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất y tế; giảm hoặc miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế đất đối với cơ sở y tế trong nước.

Không áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp với cơ sở y tế công lập, tư nhân không vì mục tiêu lợi nhuận. Bộ Y tế phối hợp Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan triển khai đồng bộ các giải pháp để chính sách phát huy hiệu quả ngay từ năm 2026.

Phát triển công nghệ y tế cao và chuyển đổi số

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số là xu thế tất yếu, theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, Bộ Y tế xác định phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là nhiệm vụ trọng tâm đột phá.

Bộ sẽ xây dựng cơ chế, chính sách thúc đẩy chuyển đổi số y tế toàn diện, triển khai sổ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử, đơn thuốc điện tử và hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế, bảo đảm kết nối, liên thông và quản lý sức khỏe nhân dân theo vòng đời.

Bộ Y tế tổ chức chỉ đạo, hướng dẫn ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, blockchain, internet vạn vật trong chuyên môn y tế như dự báo, chẩn đoán, điều trị, quản lý nhằm nâng cao chất lượng, minh bạch và hiệu quả dịch vụ.

Bộ cũng phối hợp với các bộ, ngành, viện, trường hình thành trung tâm nghiên cứu công nghệ cao về công nghệ gen, nano, y học tái tạo, y học hạt nhân, hướng tới đưa y tế Việt Nam ngang tầm quốc tế.

Đẩy mạnh hợp tác quốc tế học hỏi, chuyển giao công nghệ, tham gia mạng lưới nghiên cứu y học toàn cầu và hợp tác với doanh nghiệp công nghệ.

Bộ Y tế đề xuất cơ chế ưu tiên phát triển công nghiệp dược, vắc xin, sinh phẩm, thiết bị y tế, hướng tới tự chủ và xây dựng khu công nghiệp dược phẩm vào năm 2030. Định hướng là tăng tốc chuyển đổi số, thúc đẩy công nghệ cao và hoàn thiện cơ chế chính sách để mọi người dân thụ hưởng y tế hiện đại, công bằng và bền vững.

D.Ngân