Đội ngũ cán bộ - Yếu tố quyết định chất lượng quản trị quốc gia - Bài 2: Lực đẩy từ cơ sở

Sức ép và sự thay đổi

Buổi sáng cuối tuần ở phường Vũng Tàu (TPHCM) bắt đầu bằng tiếng loa thông báo của khu phố: “Cán bộ Trung tâm phục vụ Hành chính công phường Vũng Tàu đang hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính cho người dân tại khu phố. Mời bà con mang theo căn cước công dân để được hướng dẫn”.

Trong phòng làm việc của khu phố 6, cán bộ tư pháp - hộ tịch phường hướng dẫn kỹ lưỡng các thao tác nhập hồ sơ lên hệ thống cho người dân.

Theo ông Nguyễn Minh Đăng, người dân khu phố 6 đi làm thủ tục hành chính, những việc nhỏ như vậy, trước đây có khi mất cả buổi, thậm chí phải nhờ con cháu làm giúp. Nay, nhờ sự chủ động của đội ngũ cán bộ phường, những thủ tục ấy được đơn giản hóa đến mức người dân… chưa kịp ngồi nóng ghế đã xong việc. “Giờ làm cái gì cũng nhanh, không phải đi lại nhiều, mừng lắm”, ông Đăng nói.

Công chức Trung tâm phục vụ Hành chính công phường Vũng Tàu (TPHCM) xuống khu phố hỗ trợ người dân làm thủ tục hành chính. Ảnh: TRÚC GIANG

Không chỉ hỗ trợ trực tiếp, nhiều phường còn mở rộng kênh tiếp nhận phản ánh. Như ở phường Long Trường (TPHCM), sau khi được tổ hỗ trợ chuyển đổi số hướng dẫn, bà Nguyễn Thảo Thuận (ngụ khu phố 7) thực hành nộp hồ sơ lên Cổng dịch vụ công quốc gia. Tuy nhiên, bà Thuận nhận được thông báo hồ sơ chưa được tiếp nhận do thiếu giấy tờ. Bà Thuận đã gọi điện thoại lên Trung tâm Phục vụ hành chính công của phường nhờ hỗ trợ. Sau khi kiểm tra, cán bộ phường cho biết bà nộp sai tờ khai và hướng dẫn bà làm lại.

“Tôi gọi thử xem sao chứ cũng chuẩn bị tinh thần đến tận trung tâm nhờ hỗ trợ, không ngờ cán bộ hỗ trợ qua điện thoại luôn, rất nhiệt tình”, bà Thảo Thuận phấn khởi bày tỏ.

Tại phường Tăng Nhơn Phú (TPHCM), ngoài Trung tâm Phục vụ hành chính công, phường còn thí điểm 8 điểm tiếp nhận một số thủ tục hành chính của người dân ở 8 khu phố. Sau khi đánh giá, phường dự kiến nhân rộng ra tất cả các khu phố trên địa bàn. Các điểm này mở cửa vào giờ hành chính, nhằm tạo thuận lợi nhất cho người dân trong thực hiện thủ tục hành chính. Mô hình này cũng đang được áp dụng hiệu quả tại xã Ô Diên (TP Hà Nội).

Ở Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Tân Mỹ (TPHCM) có bàn dành riêng để công chức các phòng chuyên môn trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ người dân về các thủ tục chuyên môn. Phường cũng luôn có tình nguyện viên trực hỗ trợ người lớn tuổi thực hiện thủ tục trên máy tính. Ai không quen sử dụng thiết bị số đều được cầm tay chỉ việc, từ thao tác rê chuột đến cách đính kèm tài liệu…

Trong khi đó, phường Phú Lợi (TPHCM) cũng có mô hình “Alo! Trung tâm Phục vụ hành chính công xin nghe”, hay “Tổ chức thực hiện hỗ trợ tiếp nhận và trả kết quả nộp hồ sơ trực tuyến tại nhà cho người dân trên địa bàn phường Phú Lợi”.

Sức ép công việc tại cơ sở sau sắp xếp đơn vị hành chính khiến những thay đổi nói trên càng đáng trân trọng hơn. Những chuyển biến tích cực ấy đã chứng minh cho tư duy phục vụ. Tuy nhiên, để duy trì và nhân rộng “sức nóng” này, đội ngũ cán bộ cơ sở đang phải đối mặt với thách thức lớn về khối lượng công việc và yêu cầu nâng cao năng lực sau sắp xếp đơn vị hành chính, đặt ra yêu cầu nâng chất đội ngũ cán bộ cơ sở.

Kịp thời trợ sức

Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, quy mô địa bàn của nhiều phường, xã thay đổi. Dân số tăng, phạm vi quản lý rộng, trong khi biên chế không tăng. Khối lượng công việc vì vậy tăng nhanh, phần lớn là những đầu việc mới.

Tại TPHCM, theo Sở Nội vụ, trong 1.065 đầu việc hiện nay, có tới 4/5 đầu việc mới được phân về cấp xã. Điều này tạo áp lực lớn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nâng chất đội ngũ cán bộ cơ sở để bảo đảm vận hành thông suốt mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo ghi nhận tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Tây Nam, áp lực công việc của cán bộ nơi đây vô cùng lớn. Một số cán bộ phải xử lý các hồ sơ liên quan đến mảng, ngành mà họ chưa từng phụ trách trước đó.

Chẳng hạn, một cán bộ Phòng Kinh tế - Hạ tầng và đô thị phường phải xử lý các hồ sơ đăng ký kinh doanh, thay đổi đăng ký kinh doanh, giải tỏa đền bù, giải phóng mặt bằng, nghiên cứu giá đất, thu hồi đất, áp giá, phê duyệt giá, giải ngân. Trước thực tế này, nhiều phường đã chủ động đổi mới cách làm.

Một số phường đưa vào vận hành robot hướng dẫn tại trụ sở; thành lập tổ hỗ trợ chuyển đổi số ngay tại khu dân cư; tổ chức các điểm hỗ trợ lưu động trong giờ hành chính và ngoài giờ. Đây là những giải pháp nhằm giảm tải cho công chức, đồng thời giúp người dân tiếp cận dịch vụ một cách dễ dàng.

Không chỉ TPHCM, nhiều địa phương trên cả nước cũng đang đẩy mạnh cải cách theo hướng “lấy tiện ích của người dân làm trung tâm”. Tỉnh Quảng Ngãi đã triển khai hệ thống phần mềm đặt lịch hẹn online giải quyết thủ tục hành chính ở cấp xã, với nhiều chức năng thông minh như: đặt lịch qua web, ứng dụng di động, ki-ốt; in phiếu hẹn tự động; tra cứu tình trạng hồ sơ; xác thực người dùng qua OTP; tiếp nhận thông tin lời gọi qua hệ thống loa chuyên dụng.

Tại xã Ô Diên (TP Hà Nội), địa phương có hơn 97.500 dân, khối lượng công việc lớn nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả cao.

Ông Nguyễn Hoàng Thanh, Chánh Văn phòng HĐND - UBND xã Ô Diên, cho biết, xã triển khai nhiều sáng kiến như tạo mã QR cho tất cả thủ tục hành chính để người dân quét - truy cập nhanh dịch vụ công; tổ chức đội hình hỗ trợ người có công, người khuyết tật, người cao tuổi thực hiện thủ tục trực tuyến ngay tại nhà… Qua đó tạo sự hài lòng cho người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính tại địa phương.

TPHCM đã tổ chức tập huấn cho hơn 16.000 cán bộ, công chức, viên chức và cả người dân trong chuyển đổi số, nâng cao năng lực, tính chuyên nghiệp cho lực lượng cán bộ.

Giám đốc Sở Nội vụ TPHCM Phạm Thị Thanh Hiền khẳng định, đây là việc phải làm, bởi yêu cầu quản lý nhà nước trong bối cảnh mới đòi hỏi cán bộ phải có năng lực thực thi tốt, kỹ năng số vững và tác phong chuẩn mực. Để giải quyết tình trạng thiếu nhân sự chuyên môn sâu, TPHCM biệt phái 512 cán bộ thanh tra xây dựng xuống phường, xã; bố trí thêm 96 cán bộ Sở TN-MT hỗ trợ 48 dự án bồi thường cấp bách; đồng thời lập 3 tổ chỉ đạo giải ngân vốn đầu tư công do các Phó Chủ tịch UBND TPHCM làm tổ trưởng. Đây là những lực lượng chuyên môn giúp phường, xã không bị tắc nghẽn khi triển khai nhiệm vụ lớn trong giai đoạn này.

Nhiều tỉnh, thành phố khác cũng áp dụng mô hình tương tự. Tỉnh Hà Tĩnh đã biệt phái cán bộ chuyên môn từ cấp tỉnh về cơ sở, luân chuyển 22 lãnh đạo sở, ngành giữ vị trí chủ chốt tại xã, phường; đồng thời bố trí, điều động cán bộ có kinh nghiệm ở các lĩnh vực trọng yếu, giúp bộ máy nhanh chóng ổn định và nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân.

Hay tỉnh Bắc Ninh tăng cường điều động viên chức từ trung tâm dịch vụ sự nghiệp công xã, phường và ký các hợp đồng chuyên môn để tạm thời lấp “khoảng trống”.

Từ những việc rất nhỏ như một hồ sơ đúng hạn, một lời giải thích tận tâm, một hành động chủ động hỗ trợ…, lực đẩy từ cơ sở đang lan tỏa từng ngày. Chính lực đẩy ấy giúp phường, xã, đặc khu không chỉ là cấp thực thi, mà trở thành điểm tựa quan trọng cho một nền hành chính chuyên nghiệp, hiệu quả và phục vụ nhân dân.

THU HƯỜNG - TÂM TRANG - TRÚC GIANG