Đối phó với ông Trump, khối Ả-rập ấp ủ kế hoạch tỷ USD tái thiết Gaza

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh lệnh ngừng bắn mong manh giữa Israel và Hamas - tổ chức đang nắm quyền kiểm soát Dải Gaza (Palestine) đang bị đe dọa, và Israel tiếp tục áp đặt lệnh phong tỏa đối với Gaza.

Phái đoàn của Quốc vương Kuwait đến Cairo (Ai Cập) dự hội nghị thượng đỉnh của Liên đoàn Ả-rập ngày 4/3. Ảnh: Kuwait News Agency

Tại hội nghị, Ai Cập đã trình bày một kế hoạch tái thiết Dải Gaza trị giá lên tới hơn 53 tỷ USD, kéo dài trong 5 năm, với mục tiêu xây dựng lại vùng đất bị tàn phá sau 15 tháng chiến tranh.

Kế hoạch này bao gồm việc xây dựng 200.000 đơn vị nhà ở, một bến cảng thương mại, trung tâm công nghệ, khách sạn ven biển, và một sân bay. Giới chức Ai Cập cũng nhấn mạnh việc không di dời người Palestine khỏi Gaza, trái ngược với đề xuất trước đó của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tái định cư hơn 2 triệu người Palestine sang Ai Cập và Jordan.

Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi khẳng định người Palestine sẽ "ở lại đất của họ", và kêu gọi cộng đồng quốc tế hỗ trợ cho kế hoạch tái thiết. Ông cũng nhấn mạnh rằng nhân loại đã "mất đi đức hạnh" ở Gaza và cần khôi phục hy vọng và hòa bình lâu dài cho người dân nơi đây.

Trước đó, Tổng thống Trump hồi tháng 2 từng đề xuất việc Mỹ tiếp quản Dải Gaza, tái định cư người Palestine và biến vùng đất này thành trung tâm du lịch mới, một "Riviera Trung Đông". Đề xuất này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các quốc gia Ả-rập, những nước xem đây là hành động "thanh trừng sắc tộc" và đe dọa an ninh khu vực. Hamas cũng lên tiếng kêu gọi hội nghị thượng đỉnh của Liên đoàn Ả-rập ngăn chặn kế hoạch của ông Trump.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã bày tỏ sự ủng hộ đối với nỗ lực tái thiết Gaza do các quốc gia Ả-rập lãnh đạo. Ông lo ngại về tình trạng bạo lực leo thang ở Bờ Tây, và kêu gọi các bên sớm nối lại quá trình đàm phán về lệnh ngừng bắn.

Một trong những vấn đề lớn nhất chưa được giải quyết trong các cuộc đàm phán là bên nào sẽ lãnh đạo Gaza hậu xung đột. Ai Cập đề xuất thành lập một ủy ban hành chính do các nhà kỹ trị và lãnh đạo cộng đồng không liên kết với Hamas phụ trách. Trong khi đó, lãnh đạo nhiều nước Ả-rập kêu gọi tổ chức bầu cử ở Bờ Tây và Gaza trong vòng một năm, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải thống nhất hai vùng lãnh thổ này dưới sự quản lý của một chính quyền chung.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất đồng về vai trò của Hamas trong tương lai chính trị của Gaza, cũng như cách thức quản lý an ninh và tái thiết vùng đất này. Sami Abu Zuhri, lãnh đạo đương nhiệm của Hamas, tuyên bố phản đối bất kỳ giải pháp nào do bên ngoài áp đặt và xem việc giải giáp vũ trang là "lằn ranh đỏ". Ông cũng kêu gọi hội nghị thượng đỉnh của Liên đoàn Ả-rập sớm có động thái bảo vệ quyền của người Palestine trong việc tự quản mà không có sự can thiệp từ bên ngoài.

Hội nghị thượng đỉnh của Liên đoàn Ả-rập tại Cairo đã đưa ra một tầm nhìn thay thế cho tương lai của Gaza, nhằm làm đối trọng với kế hoạch của Tổng thống Trump. Dù vậy, các nhà lãnh đạo cộng đồng Ả-rập vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc đạt được sự đồng thuận về cách quản lý và tái thiết Gaza, cũng như vai trò của Hamas trong tương lai chính trị của vùng đất này.

Việt Anh