Đối thoại Shangri-La tăng ảnh hưởng

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã có bài phát biểu trong phiên khai mạc Đối thoại Shangri-La vào tối 30-5, trong đó nhấn mạnh cam kết của Pháp với khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Theo tờ Straits Times, dưới sự lãnh đạo của ông Macron, Pháp là quốc gia châu Âu đầu tiên đưa ra chiến lược riêng cho khu vực này.

TS Bastian Giegerich, Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc điều hành của Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế (IISS) - đơn vị phối hợp tổ chức Đối thoại Shangri-La, nhận xét: "Thông qua tầm nhìn và sự lãnh đạo của Tổng thống Macron, Pháp đã trở thành quốc gia châu Âu đầu tiên xây dựng chiến lược cho Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Mối quan hệ của Pháp với khu vực này rất đa dạng".

Đây là lần đầu tiên một nhà lãnh đạo châu Âu có bài phát biểu quan trọng tại diễn đàn an ninh thường niên này và diễn ra trong bối cảnh Singapore và Pháp kỷ niệm 60 năm quan hệ ngoại giao. Được xem là hội nghị quốc phòng hàng đầu của châu Á nhằm thảo luận các thách thức an ninh quan trọng tại châu Á - Thái Bình Dương, Đối thoại Shangri-La năm nay diễn ra từ ngày 30-5 đến 1-6.

Đối thoại năm ngoái có sự tham dự của đại diện từ 45 quốc gia, vì vậy con số 47 quốc gia tham gia năm nay đánh dấu sự hiện diện quốc tế rộng lớn hơn. Theo tuyên bố hôm 29-5 của Bộ Quốc phòng Singapore, diễn đàn thường niên khởi động từ năm 2002 này mang đến một nền tảng quý giá, cởi mở và trung lập để các bên trao đổi quan điểm về những vấn đề và sáng kiến quốc phòng, an ninh trong suốt nhiều năm qua.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu khai mạc Đối thoại Shangri-La lần thứ 22 tại Singapore vào tối 30-5 Ảnh: IISS

Sự kiện này thường có sự tham dự của các đại diện quốc phòng cấp cao từ cả Trung Quốc và Mỹ, tạo điều kiện đối thoại cho hai cường quốc có nhiều ảnh hưởng tại khu vực. Tuy nhiên, năm nay Trung Quốc chỉ cử phái đoàn của Đại học Quốc phòng Trung Quốc thay vì Bộ trưởng Quốc phòng Đổng Quân. Năm ngoái, ông Đổng Quân đã gặp song phương người đồng cấp Mỹ khi đó là ông Lloyd Austin.

Như vậy, đây là lần đầu tiên kể từ năm 2019, Trung Quốc không cử bộ trưởng quốc phòng đến dự Đối thoại Shangri-La, dẫn đến câu hỏi liệu có bất kỳ cuộc họp nào giữa Mỹ và Trung Quốc vào thời điểm căng thẳng giữa hai bên đang gia tăng hay không - theo đài CNN.

Tại cuộc họp báo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm 29-5, khi được hỏi về khả năng gặp bên lề với phái đoàn Mỹ, một phát ngôn viên cho biết Trung Quốc "cởi mở giao tiếp ở mọi cấp độ giữa hai bên". Một quan chức quốc phòng Mỹ nói với đài CNN rằng việc Trung Quốc hạ cấp phái đoàn tham dự Shangri-La cho thấy Bắc Kinh không hài lòng với Washington.

Trong khi đó, các nhà phân tích nhận định sự vắng mặt của một phái đoàn cấp cao Trung Quốc có thể báo hiệu rằng trọng tâm đối ngoại của Bắc Kinh đang tập trung vào kinh tế và thương mại hơn là quan hệ quân sự.

Ông Collin Koh, thành viên của Trường Nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam (Singapore), giải thích dù các hoạt động an ninh như Đối thoại Shangri-La có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh địa chính trị rộng lớn nhưng tại thời điểm này, dường như các chính phủ khu vực quan tâm nhiều hơn đến tác động của thuế quan do Mỹ tung ra đối với nền kinh tế của họ. Trung Quốc cũng không ngoại lệ.

Về phía Mỹ, nước này tiếp tục cử đại diện cấp cao đến diễn đàn, lần này do Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth dẫn đầu. Ông Hegseth dự kiến có bài phát biểu tại phiên họp toàn thể đầu tiên vào ngày 31-5 với chủ đề "Tham vọng mới của Mỹ đối với an ninh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương". Bài phát biểu của ông tại Đối thoại Shangri-La sẽ được theo dõi sát sao khi ông được kỳ vọng sẽ trình bày rõ nét cách tiếp cận quốc phòng của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với khu vực.

Ông Ely Ratner, cựu quan chức cấp cao về vấn đề Trung Quốc tại Lầu Năm Góc dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden, cho biết các đồng minh ở châu Á đang kỳ vọng một chính sách nhất quán từ ông Hegseth.

Tổng cộng sẽ có 7 phiên họp toàn thể và 3 phiên họp đặc biệt được tổ chức trong suốt sự kiện cuối tuần này.

XUÂN MAI