Đời văn của Joanne Rowling sau 'Harry Potter'

Bắt đầu như một tiểu thuyết trinh thám cổ điển, bộ truyện ngày càng rời xa thể loại này và trở thành một phương tiện để nhà văn bàn về nhiều chủ đề rất khác nhau.

Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc một số nét về sự nghiệp sáng tác của Joanne Rowling sau khi kết thúc câu chuyện về Harry Potter.

Năm 2007, Joanne Rowling đã đặt dấu chấm hết cho câu chuyện Harry Potter với tập cuối cùng Harry Potter và Bảo bối Tử thần - tất cả nhân vật đều chết, còn ai không chết thì... kết hôn. Thực ra, sau đó, nữ văn sĩ vẫn nhiều lần quay lại câu chuyện nổi tiếng của mình, làm phim, viết kịch và bình luận về cốt truyện.

Hình như cách duy nhất để thoát khỏi Harry Potter, rốt cuộc là nghĩ ra một cái gì đó hoàn toàn khác. Và “cái khác” này đối với bà là bộ truyện về thám tử một chân Cormoran Strike.

Ở đây, mọi thứ đều như ở người lớn: Máu, tình yêu và những lời phê phán nhẹ nhàng về nước Anh đương đại. Nhưng dù sao máu vẫn nhiều hơn.

Nữ văn sĩ Joanne Rowling.

Khoảng trống

Tháng 2/2012, sau gần 5 năm nghỉ sáng tác, Joanne Rowling thừa nhận với BBC rằng bà đang viết một cuốn sách mới, "hoàn toàn không giống tất cả những gì tôi đã viết trước đây", về một cuộc chiến tranh thực sự đang hoành hành phía sau mặt tiền dễ thương của một thị trấn nhỏ ở Anh, giữa bố mẹ và con cái, giáo viên và học sinh, và trước hết - người giàu và người nghèo.

“Thành công của Harry đã cho tôi tự do khám phá những vùng đất mới”, bà nói.

Khoảng trống được phát hành ngày 27/9/2012 và thực sự rất khác so với những gì Joanne Rowling đã viết trước đó: Trong cuộc chiến giành ghế ủy viên hội đồng địa phương ở đây, các nhân vật đã đụng độ với nhau hết sức dữ dội.

Trong ba tuần đầu tiên, cuốn sách đã bán được một triệu bản, nhưng khi độc giả thấy thực sự không có ma thuật trong đó, họ ngừng mua sách.

Hóa ra, mặc dù cái tên Joanne Rowling vẫn đảm bảo doanh số, nó không đảm bảo lòng trung thành của độc giả: Một khi bà phản bội Harry Potter, độc giả sẽ phản bội bà.

Robert Galbraith. Khởi đầu

Cuốn sách tiếp theo của Joanne Rowling, Con chim khát tổ là một tác phẩm trinh thám. Với bộ truyện về thám tử Cormoran Strike, Joanne Rowling đã chọn bút danh mới - Robert Galbraith.

"Mới" - vì các cuốn sách về Harry Potter cũng như Khoảng trống được công bố dưới bút danh J.K. Rowling - cố tình để không rõ tác giả là đàn ông hay đàn bà.

Còn ở đây, Joanne Rowling trở thành người hoàn toàn khác: Một người đàn ông, điều tra viên trong quân đội đã nghỉ hưu, người rất am hiểu về giới tội phạm.

Joanne Rowling mượn tên của Robert Kennedy, chính khách bà mến mộ, và họ của nhân vật hư cấu Ella Galbraith, để đặt ra bút danh này. Nhưng trước hết, bà muốn ẩn mình sau bút danh để xem lần này bà có thành công hay không.

Tuy nhiên, ba tháng sau, bút danh này bị phát hiện: Hóa ra, một trong những luật sư của công ty luật đại diện quyền lợi của bà, đã buột miệng nói với người bạn thân nhất của vợ anh ta rằng Robert Galbraith chính là Joanne Rowling, ngay lập tức cả nước Anh biết điều đó.

Joanne Rowling rất tức giận, còn các nhà xuất bản thì vui mừng. Trước khi bị rò rỉ bút danh, Joanne Rowling chỉ bán được 1.500 bản sách giấy, 7.000 sách nói và sách điện tử. Vào ngày đầu tiên sau khi bút danh bị tiết lộ, doanh số bán hàng đã tăng 150.000%.

Tuy nhiên, trong một cuộc trò chuyện với BBC, nữ văn sĩ nói rằng trước đó, Robert Galbraith đã rất thành công và bà nhận được lời mời chuyển thể thành phim khi chưa ai biết tên thật của mình.

Điều thú vị là mặc dù bút danh đã bị phát hiện từ lâu, Joanne Rowling tiếp tục sáng tác và thậm chí trả lời phỏng vấn dưới cái tên đó.

Theo bà, từ lâu, bà mơ ước viết truyện trinh thám, và 5 năm sau khi từ biệt Harry Potter, bà có đủ thời gian để nghĩ ra một điều gì đó hoàn toàn khác.

Người khổng lồ một chân

Cormoran Strike là cựu chiến binh bị mất một chân ở Afghanistan. Trải qua những căng thẳng sau chấn thương và mối tình dài đầy sóng gió với Charlotte, một cô gái quý tộc, anh mở văn phòng thám tử riêng ở London.

Thư ký của anh là Robin Ellacott, cô gái trẻ rất hấp dẫn, có dáng người đẹp và mái tóc xoăn vàng, suốt đời mơ ước trở thành điều tra viên.

Chẳng bao lâu, từ một thư ký, cô trở thành cộng sự thực thụ của Cormoran Strike. Từ đây bắt đầu Con chim khát tổ, cuốn tiểu thuyết đầu tiên trong bộ tiểu thuyết trinh thám về Cormoran Strike mà Joanne Rowling dự định viết ít nhất 10 cuốn (hiện nay bà đã hoàn thành 4 cuốn).

Là con trai của một ngôi sao nhạc rock và một phụ nữ nghiện ma túy, thời thơ ấu của Cormoran Strike trôi qua trong các ngôi nhà hoang, mẹ anh ta có thể đã bị cha dượng giết chết khi Cormoran Strike 20 tuổi. Bản thân Cormoran Strike, mặc dù rất có duyên với phụ nữ, chưa bao giờ muốn biến mối quan hệ với họ thành cái gì đó nghiêm túc.

Quan hệ của anh với Robin Ellacott là chủ đề xuyên suốt toàn bộ tác phẩm, họ dường như cuốn hút lẫn nhau, nhưng tình bạn chân thành giữa họ đáng giá hơn.

Robin Ellacott cũng bị chấn thương tâm lý từ thời trẻ khi cô bị cưỡng hiếp, còn sau khi bị một kẻ cuồng sát tấn công trong cuốn sách thứ ba Nghiệp ác, cùng chấn thương tâm lý cô còn bị các cơn hoảng loạn.

Với Joanne Rowling, các nhân vật bị chấn thương tâm lý cực kỳ quan trọng: Hầu hết nhân vật trong sách của bà, cả sách thiếu nhi lẫn người lớn, đều mang một vết sẹo, hữu hình hoặc vô hình.

Tiểu thuyết trinh thám không có thám tử

Một trong những tài năng của Joanne Rowling là pha trộn các thể loại khác nhau. Harry Potter vừa là truyện cổ tích thiếu nhi vừa là truyện giả tưởng, vừa là câu chuyện về sự trưởng thành vừa là tác phẩm trào phúng chính trị mạnh mẽ.

Khoảng trống xét về mọi mặt là tác phẩm trào phúng chính trị (cuộc tranh giành một ghế trong hội đồng thành phố đã phơi bày những vấn đề của một xã hội thu nhỏ), nhưng cuối cùng cuộc ẩu đả giữa các nhân vật đã biến thành một câu chuyện trinh thám không có các vụ giết người.

Các tiểu thuyết trinh thám đầu tiên của Joanne Rowling về Cormoran Strike gần như là tác phẩm kinh điển của thể loại này: Trong Con chim khát tổ, một người mẫu nổi tiếng bị giết hại dã man; trong Con tằm, một nhà văn ăn khách bị giết một cách tinh vi; trong cuốn thứ ba, Nghiệp ác, Robin và Strike truy đuổi một kẻ cuồng sát làm hắn đánh rơi các bộ phận cơ thể của phụ nữ trên đường.

Nhưng trong cuốn sách mới nhất, Lethal White (tạm dịch Màu trắng chết người), Joanne Rowling hoàn toàn xa rời mô hình tiểu thuyết trinh thám cổ điển: Ở đây, một thời gian dài không xảy ra các vụ tội phạm.

Lethal White kể về nữ cộng sự xinh đẹp Robin Ellacott cùng thám tử Cormoran Strike nhận được vụ án mới khi một người đàn ông tên Billy muốn nhờ anh điều tra một tội ác mà anh ta nghĩ là đã chứng kiến khi còn nhỏ.

Lần theo ký ức mơ hồ của người đàn ông xa lạ, họ khám phá ra những mối quan hệ rắc rối, kèm theo đó là sự thật vượt ngoài sức tưởng tượng.

Những đứa trẻ chết và những con ngựa bạch

Trong tiểu thuyết của Joanne Rowling, nhiều sự kiện không liên quan tới vụ án trở nên quan trọng, đặc biệt là trong Lethal White. Ví dụ, tất cả nhân vật đều được ghép đôi: Hai chị em, hai anh em, hai đối tác, hai đối thủ.

Hoặc biểu tượng của một con ngựa bạch - khi thì nó xuất hiện trên đường đi của các nhân vật, khi thì nó xuất hiện trong tên của quán rượu, khi thì nó xuất hiện trong bức tranh của George Stubbs, họa sĩ bậc thầy về ngựa bạch của hội họa Anh.

Hoặc những đứa trẻ chết - một nữ nhân vật sinh ra đứa con chết, nhân vật thứ hai có con gái tự tử, nhân vật thứ ba - con trai hy sinh trong chiến tranh, lại có những đứa trẻ bị mất tích từ lâu, để rồi được phát hiện còn sống ở các hạt khác...

Cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác

Các cuốn tiểu thuyết của Joanne Rowling xuất sắc không chỉ bởi cấu trúc của chúng - mặc dù ở đây mọi thứ đều được cân nhắc kỹ lưỡng, tất cả tên và hành động của nhân vật đều được sắp xếp theo bảng. Joanne Rowling không bao giờ cầm bút nếu không biết ai đã ở đâu và điều đó sẽ kết thúc như thế nào.

Nếu có máu và thi thể, không phải là để làm độc giả sửng sốt. Nếu các nhân vật chính có cảm tình với nhau, không phải để cuối cùng họ lao vào vòng tay ôm ấp.

Nếu Joanne Rowling tố cáo nền chính trị Anh, giai cấp, luật lệ của xã hội thượng lưu, thì không phải vì mục đích tuyên truyền. Điều quan trọng nhất là không một cuốn tiểu thuyết nào của bà biến thành bãi chiến trường của cái thiện và cái ác.

Tiểu thuyết trinh thám xã hội, dù là của Pháp, hay thậm chí của các nước Scandinavia, luôn sẵn sàng thách đấu với thế giới, lên án chế độ, nhà nước và xã hội. Còn Joanne Rowling chỉ đơn giản là muốn tìm hiểu cái trật tự lạ lùng của thế giới này thôi.

Trần Hậu / Văn Nghệ Công An