Đòn bẩy 'số hóa' chợ truyền thống

Chợ của công nghệ

Từ khi mô hình Chợ 4.0 được triển khai, diện mạo nhiều khu chợ truyền thống ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã có sự đổi thay rõ rệt. Hình ảnh khách hàng rút tiền, đếm tiền dần được thay thế bằng những thao tác quét mã QR, chuyển khoản nhanh gọn.

Khách hàng quét mã QR để thanh toán tiền tại một điểm bán lẻ.

Tại chợ Vĩnh Long, hơn 200 tiểu thương đã đăng ký trở thành điểm chấp nhận thanh toán không dùng tiền mặt. Chị Nguyễn Thị Thu - tiểu thương bán trái cây chia sẻ: “Lúc đầu tôi cũng ngại, sợ rườm rà. Nhưng khi quen rồi, thấy rất tiện. Khách chỉ cần quét mã QR là xong, không lo trả thiếu, trả thừa”.

Tại Đồng Tháp, mô hình “Chợ Cù Lao 4.0” triển khai ở chợ Tân Thuận Đông (phường Cao Lãnh) được xem là bước tiến quan trọng trong hoạt động thương mại địa phương. Ban quản lý chợ phối hợp với ngân hàng hỗ trợ tiểu thương mở tài khoản, dán mã QR tại từng quầy hàng để thuận tiện thanh toán. Chỉ sau vài tháng thực hiện, các hộ kinh doanh đã phát sinh giao dịch điện tử, cho thấy hiệu quả rõ rệt của mô hình này.

Còn tại Cà Mau, chợ trung tâm Rạch Gốc là một trong những nơi đầu tiên áp dụng mô hình. Bà Trần Kim Sang, tiểu thương bán tạp hóa cho hay: “Trước kia ngày nào cũng phải đổi tiền lẻ, giờ khách chuyển khoản, mình nhận tiền nhanh, an toàn, không lo tiền giả”. Theo thống kê của ngành chức năng địa phương, hơn 90 % tiểu thương tại chợ này đã trang bị mã QR, với hàng 1.000 giao dịch mỗi tháng.

Theo đại diện Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long, mô hình Chợ 4.0 giúp tiểu thương nâng cao năng lực kinh doanh, tiếp cận công nghệ số, minh bạch hóa dòng tiền, hỗ trợ công tác quản lý thuế và phòng chống gian lận thương mại. “Đây là bước chuyển quan trọng trong chuyển đổi số ở lĩnh vực thương mại truyền thống, tạo nền tảng để mở rộng trên toàn tỉnh”, vị này nhấn mạnh.

Chợ 4.0 không chỉ là “chợ của công nghệ”, mà còn là “chợ của niềm tin”. Khi việc thanh toán trở nên đơn giản, minh bạch và nhanh chóng, người mua - người bán đều yên tâm hơn, từ đó góp phần xây dựng hình ảnh chợ văn minh, hiện đại mà vẫn giữ được nét gần gũi, thân quen của miền sông nước.

Chợ quê khoác lên diện mạo mới

Sự xuất hiện của Chợ 4.0 đã thay đổi đáng kể thói quen giao dịch của người dân. Thay vì cầm theo ví tiền dày cộp, nay chỉ cần chiếc điện thoại thông minh, người mua có thể dễ dàng thanh toán mọi khoản chi tiêu nhỏ nhất.

Tại TP Cần Thơ, mô hình Chợ 4.0 được thí điểm ở chợ An Thới, thu hút đông đảo tiểu thương và người dân tham gia. Chị Trần Thị Thắm, khách hàng thường xuyên tại chợ cho biết: “Tôi đi chợ buổi sáng chỉ cần mang điện thoại. Mua cá, rau, thịt… đều quét mã QR, nhanh mà tiện. Nhiều khi không còn tiền mặt trong người vẫn yên tâm đi chợ”.

Mô hình Chợ 4.0 được thí điểm ở chợ An Thới (Cần Thơ).

Theo Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp, nhờ tuyên truyền và hướng dẫn cụ thể, người dân đã bắt đầu hình thành thói quen mới, quét mã thay vì rút ví. Cách làm này giúp tiết kiệm thời gian, giảm rủi ro mất mát và góp phần xây dựng môi trường mua bán văn minh, an toàn.

Không chỉ mang lại tiện ích cho người tiêu dùng, Chợ 4.0 còn giúp cơ quan quản lý dễ dàng nắm bắt tình hình kinh doanh, kiểm soát nguồn thu, đảm bảo tính minh bạch trong giao dịch. Đại diện Sở Công thương tỉnh An Giang cho rằng, khi các chợ áp dụng thanh toán điện tử, dữ liệu giao dịch được lưu trữ, truy xuất thuận lợi, tạo điều kiện cho công tác quản lý nhà nước, đồng thời giúp tiểu thương dễ tiếp cận các chương trình hỗ trợ tín dụng, khuyến mại.

Thực tế cho thấy, việc đưa công nghệ vào chợ không chỉ là câu chuyện về thanh toán, mà còn là quá trình thay đổi tư duy kinh doanh. Nhiều tiểu thương sau khi quen với thanh toán số đã mạnh dạn bán hàng qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, mở rộng tệp khách hàng, gia tăng doanh thu.

Với những kết quả đạt được, mô hình Chợ 4.0 đang trở thành biểu tượng cho quá trình chuyển đổi số trong đời sống thường nhật. Khi người dân, tiểu thương và chính quyền cùng đồng hành, những khu chợ quê vốn quen thuộc nay đã khoác lên diện mạo mới - năng động, văn minh, hiện đại hơn nhưng vẫn đậm đà bản sắc địa phương.

Sau ba năm triển khai, mô hình Chợ 4.0 đã chứng minh hiệu quả rõ rệt: giúp tiểu thương thuận lợi giao dịch, người dân dễ tiếp cận thanh toán hiện đại, cơ quan quản lý minh bạch hóa hoạt động thương mại. Từ bước khởi đầu ở một vài địa phương, đến nay, Chợ 4.0 đang lan tỏa mạnh mẽ trên khắp cả nước, góp phần hình thành thói quen thanh toán không dùng tiền mặt, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực thương mại và đời sống xã hội.

An Xuyên