Đòn trừng phạt của Mỹ tiếp theo nhằm vào Nga sẽ là gì?

Mỹ đang chuẩn bị một vòng trừng phạt mới nhắm vào lĩnh vực năng lượng của Nga, nhằm gia tăng sức ép lên Moscow trong trường hợp Tổng thống Vladimir Putin bác bỏ một thỏa thuận hòa bình với Ukraine. (Ảnh: AFP)

Theo các nguồn thạo tin, Mỹ đang chuẩn bị một vòng trừng phạt mới nhắm vào lĩnh vực năng lượng của Nga, nhằm gia tăng sức ép lên Moscow trong trường hợp Tổng thống Vladimir Putin bác bỏ một thỏa thuận hòa bình với Ukraine.

Washington hiện cân nhắc nhiều phương án, trong đó có việc đưa các tàu thuộc “hạm đội bí mật” của Nga - đội tàu chở dầu phục vụ hoạt động xuất khẩu dầu của Moscow - vào diện trừng phạt, cùng với các nhà giao dịch hỗ trợ các giao dịch này. Những thông tin trên được các nguồn tiết lộ với điều kiện giấu tên do liên quan đến các thảo luận nội bộ.

Theo một số nguồn, các biện pháp mới có thể được công bố sớm nhất ngay trong tuần này.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã đề cập tới các kế hoạch này trong cuộc gặp với nhóm đại sứ châu Âu hồi đầu tuần, theo các nguồn tin. Sau cuộc họp, ông nói trên nền tảng X rằng: “Tổng thống Trump là Tổng thống của hòa bình, và tôi đã nhấn mạnh rằng dưới sự lãnh đạo của ông, nước Mỹ sẽ tiếp tục ưu tiên chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine”.

Tuy vậy, các nguồn tin cũng lưu ý rằng quyết định cuối cùng vẫn thuộc về Tổng thống Donald Trump.

“Trách nhiệm của các cơ quan là chuẩn bị các phương án để Tổng thống xem xét và thực thi”, Nhà Trắng cho biết trong một tuyên bố. “Tại thời điểm này, Tổng thống chưa đưa ra quyết định mới nào liên quan đến các lệnh trừng phạt”, Nhà Trắng bổ sung.

Theo hãng tin Interfax, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với báo chí hôm thứ Tư (17/12) rằng Nga nhận thức được việc một số quan chức Mỹ đang xem xét các kế hoạch áp đặt thêm trừng phạt đối với Moscow. “Rõ ràng, bất kỳ lệnh trừng phạt nào cũng gây tổn hại cho quá trình khôi phục mối quan hệ”, ông nói.

Giá dầu tăng nhẹ sau thông tin này. Dầu Brent có lúc tăng tới 70 cent/thùng, chạm mức 60,33 USD, trước khi thu hẹp đà tăng.

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine năm 2022, hàng loạt biện pháp trừng phạt đã được áp đặt, nhưng đến nay vẫn chưa làm thay đổi tính toán của Tổng thống Putin. Dù vậy, các lệnh trừng phạt nhắm vào các tập đoàn dầu khí lớn và hoạt động thương mại của Moscow đã kéo giá dầu thô xuống mức thấp nhất kể từ khi xung đột bùng nổ, qua đó tạo thêm sức ép đáng kể lên nền kinh tế Nga vốn đã gặp nhiều khó khăn.

Các cuộc thảo luận về những biện pháp bổ sung diễn ra trong bối cảnh các nhà đàm phán Mỹ và Ukraine đạt được một số tiến triển trong tuần này, liên quan tới các điều khoản của một thỏa thuận hòa bình tiềm năng. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff đã có hai ngày làm việc tại Berlin, trao đổi với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và các lãnh đạo châu Âu về những đề xuất mới nhất.

Giới chức Mỹ, Ukraine và châu Âu đều đánh giá tích cực những bước tiến đáng kể liên quan tới bộ bảo đảm an ninh do Mỹ hậu thuẫn, nhằm bảo đảm an ninh cho Kiev trong giai đoạn hậu chiến.

Tuy nhiên, theo các nguồn tin, vẫn còn nhiều bất đồng chưa được giải quyết, bao gồm quy chế tương lai của các vùng lãnh thổ ở miền đông Ukraine, việc sử dụng các tài sản của ngân hàng trung ương Nga đang bị phong tỏa, cũng như cơ chế quản lý nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Kiev cũng muốn các cam kết từ đồng minh phải được thể hiện rõ ràng bằng văn bản, nêu cụ thể những hành động sẽ được thực hiện nếu xung đột ở Ukraine tái diễn.

Nga yêu cầu Ukraine nhượng lại một số khu vực thuộc vùng Donbas, bao gồm hai tỉnh Donetsk và Luhansk. Đây là những địa bàn đã xảy ra giao tranh kéo dài từ năm 2014, nơi các lực lượng do Nga hậu thuẫn kiểm soát một phần lãnh thổ, trong khi các nỗ lực mở rộng kiểm soát toàn bộ khu vực này vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn. Song song với đó, các đề xuất từ phía Mỹ được cho là đang xem xét khả năng áp dụng những mô hình quản lý đặc biệt đối với các khu vực chưa nằm dưới sự kiểm soát của Nga, chẳng hạn như thiết lập vùng phi quân sự hoặc khu kinh tế tự do, kèm theo một cơ chế quản trị riêng.

Hiện vẫn chưa rõ trong các phương án này, những vùng lãnh thổ nói trên có được mặc nhiên công nhận là của Nga hay không, cũng như Moscow sẵn sàng đưa ra những nhượng bộ gì, nếu có, để đổi lại. Kiev và nhiều đồng minh của Ukraine đã phản đối mạnh mẽ khả năng nhượng lãnh thổ cho Nga, cũng như việc rút quân khỏi các khu vực then chốt đối với năng lực phòng thủ của Ukraine.

Theo một số nguồn tin, các quan chức Mỹ cũng xem các tài sản của Nga đang bị phong tỏa là một phần trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình tương lai nào. Điều này diễn ra trong bối cảnh các lãnh đạo châu Âu dự kiến sẽ quyết định vào cuối tuần này liệu có sử dụng các tài sản bị đóng băng để hỗ trợ quân sự và kinh tế cho Ukraine hay không. Moscow đã phản ứng gay gắt trước khả năng này, cho thấy Nga đang tìm cách ngăn chặn động thái đó, đồng thời thúc đẩy việc nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với nền kinh tế đang ngày càng suy yếu của mình.

Khi các cuộc đàm phán bị phủ bóng bởi những vấn đề khó khăn liên quan đến lãnh thổ và các bảo đảm an ninh, sự chú ý đang dồn vào phản ứng của Tổng thống Putin. Cho đến nay, vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy ông sẵn sàng chấm dứt các cuộc tấn công hay điều chỉnh các mục tiêu của mình.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho biết trong tuần này rằng ông “rất tin tưởng” cuộc chiến đang tiến gần đến hồi kết. Tuy nhiên, trong cuộc trả lời phỏng vấn với ABC News, ông khẳng định các yêu sách lãnh thổ của Moscow vẫn không thay đổi và loại trừ khả năng triển khai quân đội NATO tới Ukraine trong khuôn khổ một thỏa thuận hòa bình.

“Tôi khá chắc chắn rằng chúng ta đang ở rất gần việc giải quyết cuộc khủng hoảng này”, ông Ryabkov nói, song không đưa ra giải thích cụ thể. “Chúng tôi sẵn sàng đạt được một thỏa thuận, theo cách nói của Tổng thống Trump, và tôi hy vọng rằng điều đó sẽ đến sớm hơn”, ông bổ sung.

Cho đến nay, hàng loạt lệnh trừng phạt đối với Nga hầu như không đẩy giá dầu tăng lên, trong bối cảnh thị trường đang chuyển sang tình trạng dư cung và dự kiến sẽ còn gia tăng trong năm tới. Giá dầu Brent đã giảm khoảng 20% từ đầu năm và rơi xuống mức thấp nhất kể từ tháng 2/2021 trong phiên giao dịch ngày thứ Ba (16/12).

Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với bốn nhà khai thác dầu lớn nhất của Nga và, cùng với các nước thuộc Nhóm G7, trừng phạt hàng trăm tàu chở dầu tham gia vận chuyển dầu của Moscow.

Đặc phái viên Steve Witkoff và Jared Kushner - con rể của Tổng thống Trump - đã có cuộc trao đổi kéo dài khoảng 5 giờ với Tổng thống Putin tại Điện Kremlin vào ngày 2/12.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết hôm thứ Hai (15/12) rằng ông đã đạt được thỏa thuận với Mỹ nhằm biến các cam kết bảo đảm an ninh thành ràng buộc pháp lý, thông qua một cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội Mỹ, như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt xung đột. Ông cũng kỳ vọng Mỹ sẽ tiếp tục tham vấn với Nga, trong khi các nhà đàm phán Ukraine có thể sẽ quay trở lại Mỹ trong vài ngày tới để tiến hành thêm các cuộc trao đổi.

Nh.Thạch

AFP