Đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần - Tốc độ 'rùa' vì thiếu cơ chế: Bài 3 - Những vướng mắc cơ chế cần tháo gỡ

Cục trưởng Cục Tài chính DN Đặng Quyết Tiến cho hay, văn bản hiện hành chưa quy định hết đối tượng ĐVSNCL

Chuyển đổi ở đơn vị sự nghiệp công lập khác DN nhà nước

Tại cuộc họp báo mới đây, Cục trưởng Cục Tài chính DN Đặng Quyết Tiến đã chỉ ra một loạt bất cập, vướng mắc cần được điều chỉnh trong Quyết định 22/2015/QĐ-TTg.

Theo đó, Quyết định chưa có quy định chặt chẽ về nghĩa vụ tiếp tục cung cấp dịch vụ công của DN chuyển đổi từ ĐVSNCL, chế tài nếu ĐVSNCL không tiếp tục cung cấp dịch vụ công hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất; chưa quy định cơ chế giám sát, tổng hợp báo cáo về tình hình cung cấp dịch vụ công của các DN này; chưa quy định hết đối tượng các ĐVSNCL có khả năng chuyển đổi thành CTCP như các ĐVSNCL thuộc các cơ quan chuyên môn của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh.

Ngoài ra, cũng chưa có hướng dẫn xử lý một số nội dung tài chính đặc thù của ĐVSNCL và đặc biệt chưa có quy định về bán toàn bộ phần vốn nhà nước hiện có tại ĐVSNCL hoặc kết hợp vừa bán toàn bộ vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ.

Nhiều nội dung của Quyết định 22/2015/QĐ-TTg dẫn chiếu tới quy định về cổ phần hóa (CPH) DN, trong khi các quy định về tài chính, kế toán đối với ĐVSNCL và DN là những vấn đề khác nhau. Do vậy, việc hướng dẫn chuyển đổi các ĐVSNCL thực hiện theo quy định như đối với chuyển đổi DN nhà nước thành CTCP có thể tạo bất cập, khó khăn cho các đơn vị.

Mặt khác, phần lớn ĐVSNCL đủ điều kiện chuyển đổi thành CTCP có quy mô nhỏ, tuy nhiên Quyết định 22/2015/QĐ-TTg đang quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án chuyển đổi. “Quy định này tăng khối lượng công việc của Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan Chính phủ, hạn chế tính chủ động của cơ quan chủ quản và kéo dài thời gian chuyển các ĐVSNCL thành CTCP...”, ông Tiến bình luận.

Dự kiến 3 hình thức chuyển đổi

Để thực hiện chủ trương của Đảng về đổi mới cơ chế quản lý, chuyển đổi các ĐVSNCL thành CTCP, khắc phục các vướng mắc trong quá trình chuyển đổi ĐVSNCL, dự kiến Nghị định sẽ quy định cụ thế: Đối tượng ĐVSNCL chuyển đổi thành CTCP; điều kiện chuyển ĐVSNCL thành CTCP; hình thức chuyển đổi ĐVSNCL; xử lý tài chính tại thời điểm xác định giá trị ĐVSNCL; xác định giá trị ĐVSNCL; đối tượng và điều kiện mua cổ phần; quản lý, sử dụng tiền thu từ chuyển đổi ĐVSNCL thành CTCP; các chính sách ưu đãi đối với ĐVSNCL và người lao động khi chuyển ĐVSNCL thành CTCP…

Liên quan đến hình thức chuyển đổi ĐVSNCL, Bộ Tài chính đề xuất 3 hình thức: Giữ nguyên vốn nhà nước hiện có tại ĐVSNCL, phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ; bán một phần vốn nhà nước hiện có tại ĐVSNCL hoặc kết hợp vừa bán bớt một phần vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ; bán toàn bộ vốn nhà nước hiện có tại ĐVSNCL hoặc kết hợp vừa bán toàn bộ vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ.

Để khắc phục tình trạng sau CPH, CTCP không hoạt động đúng ngành nghề kinh doanh chính, Bộ Tài chính đề xuất quy định một trong các điều kiện của nhà đầu tư chiến lược là phải có cam kết bằng văn bản của người có thẩm quyền khi đăng ký trở thành nhà đầu tư chiến lược của ĐVSNCL chuyển đổi về việc duy trì ngành nghề kinh doanh chính và thương hiệu của ĐVSNCL chuyển đổi, về việc không chuyển nhượng cổ phần được mua trong vòng 3 năm kể từ ngày CTCP được cấp giấy chứng nhận đăng ký DN.

Đặc biệt, Nghị định cũng quy định cụ thể xử lý tài chính đối với một số nội dung đặc thù của ĐVSNCL như: Các khoản kinh phí ĐVSNCL được ngân sách nhà nước, công ty mẹ hoặc đơn vị cấp trên cấp để thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ, các dự án đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị; số dư các quỹ đặc thù của ĐVSNCL như nguồn thực hiện cải cách tiền lương, số dư bằng tiền của Quỹ khen thưởng, Quỹ phúc lợi... Đây là những nội dung Quyết định 22/2015/QĐ- TTg chưa đề cập tới.

Liên quan đến vấn đề sắp xếp, xử lý nhà, đất…, Bộ Tài chính đề xuất quy định về việc phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà đất của ĐVSNCL theo quy định của Chính phủ về sắp xếp, xử lý tài sản công, phương án sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai trước khi quyết định phê duyệt phương án chuyển đổi. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề xuất quy định về phương án sử dụng đất và giám sát tình hình sử dụng đất của DN sau khi chuyển đổi.

Để có thể đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi, thay vì Thủ tướng phê duyệt chuyển đổi từng đơn vị, Bộ Tài chính đã đề nghị điều chỉnh lại thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND cấp tỉnh trong việc phê duyệt phương án chuyển đổi ĐVSNCL theo hướng: Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục chuyển đổi; giao các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND cấp tỉnh phê duyệt phương án chuyển đổi.

Theo đại diện Bộ Tài chính, đề xuất xây dựng Nghị định chuyển ĐVSNCL sang CTCP đã được Bộ này trình Chính phủ tại kỳ họp Chính phủ tháng 7 vừa qua và Bộ đang hoàn tất dự thảo để sớm trình Chính phủ ban hành trong năm nay.

Thanh Thanh