Động đất ở Kon Tum có thể mạnh lên mức 5,5 độ richter

Ngày 29/7, Viện Vật lý địa cầu cho biết, động đất kích thích xảy ra theo chu kỳ, có những thời điểm động đất xảy ra dồn dập, có thời kỳ yên tĩnh hơn, liên quan chặt chẽ đến quá trình vận hành tích nước của hồ chứa thủy điện.

Thủy điện Thượng Kon Tum nhìn từ trên cao. Ảnh: EVN

Theo Viện Vật lý địa cầu, khu vực Kon Tum từng là nơi có hoạt động địa chất tương đối ổn định so với nhiều khu vực trên cả nước. Số liệu của Viện Vật lý địa cầu ghi nhận, từ năm 1903-2020, tại tỉnh Kon Tum chỉ có hơn 30 trận động đất, trận lớn nhất là 3,9 độ richter.

Tuy nhiên, từ tháng 4/2021 đến nay, hàng trăm trận động đất kích thích đã xảy ra tại Kon Tum. Trong đó, có những trận động đất lớn gây gây rung chấn diện rộng. Ngày 23/8/2022, Kon Tum ghi nhận trận động đất mạnh 4,7 độ richter. Tuy nhiên, lớn nhất đến nay là trận động đất xảy ra trưa 28/7 có độ lớn 5 độ richter.

Theo Viện Vật lý địa cầu, chỉ tính riêng từ đầu năm 2024 đến nay, đã xảy ra khoảng 170 trận động đất có độ lớn từ 2,5 đến 5 độ richter tại Kon Tum. Tần suất động đất ngày một tăng lên. Đơn cử như ngày 28/7, riêng tại Kon Plông có đến 21 trận động đất; tính đến 16h50 ngày 29/7, động đất tại đây được ghi nhận là 25 trận.

Trao đổi với báo chí, TS. Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu cho biết, các trận động đất xảy ra tại Kon Tum vừa qua vẫn là động đất kích thích. Động đất này xảy ra do quá trình tích nước của hồ chứa thủy điện tác động lên hệ thống đứt gãy hoạt động bên dưới khiến động đất xảy ra sớm hơn so với quy luật tự nhiên.

Động đất kích thích cũng xảy ra theo chu kỳ, có những thời điểm động đất xảy ra dồn dập, có thời kỳ yên tĩnh hơn, liên quan chặt chẽ đến quá trình vận hành tích nước của hồ chứa thủy điện.

Nứt nhà sau khi động đất hôm 28/7. Ảnh: T.P

Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu cho biết, tại Việt Nam, động đất kích thích từng xảy ra tại thủy điện Hòa Bình, thủy điện Sông Tranh 2, thủy điện Sơn La. Trong đó, động đất kích thích xảy ra tại sông Tranh 2 kéo dài hơn 10 năm với cả nghìn trận.

Dự báo động đất kích thích tại Kon Plông kéo dài trong nhiều năm, có thể là 10 năm sau đó mới ổn định do đặc điểm địa chất khu vực xảy ra động đất, nếu so sánh cùng đặc điểm địa chất với thủy điện sông Tranh 2 ở tỉnh Quảng Nam.

Dự báo động đất ở Kon Tum vẫn sẽ tiếp diễn trong thời gian tới, nhưng khó có khả năng lớn hơn 5,5 độ.

Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu cũng cho biết thêm, trên thế giới cũng ghi nhận mối liên quan chặt chẽ giữa môi trường địa chất với hoạt động động đất kích thích như tại Ấn Độ. Tại đây, từng ghi nhận động đất kích thích kéo dài gần 40 năm trong môi trường địa chất đá biến chất hay có những nơi động đất kích thích có độ lớn mạnh.

Liên quan đến việc tích nước tại Kon Plông, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và phòng thủ dân sự tỉnh Kon Tum cho biết đã có văn bản gửi Trung ương về tình hình động đất xảy ra trên địa bàn huyện Kon Plông. Báo cáo này cho biết, huyện này có 6 công trình thủy điện nhưng chỉ có 3 công trình thủy điện có hồ chứa là thủy điện Thượng Kon Tum, thủy điện Đắk Đrinh và thủy điện Đắk Re.

Trong đó, Thủy điện Thượng Kon Tum có công suất 220 MW, dung tích trữ 145,52 triệu m3; Thủy điện Đắk Đrinh có công suất 125 MW dung tích trữ 248,51 triệu m3 và Thủy điện Đắk Re có công suất 60MW, dung tích trữ 10,35 triệu m3.

Công trình thủy điện Thượng Kon Tum cấp I, có tính toán thiết kế động đất cấp 7; đập hồ chứa Đắk Re cấp I có tính toán thiết kế động đất cấp 7; đập hồ chứa Đăk Hring cấp công trình cấp I có tính toán thiết kế động đất cấp 8.

Trong ngày 29/7, ngành chức năng tỉnh Kon Tum đã kiểm tra hai hồ có vị trí gần tâm chấn nhất trên địa bàn huyện Kon Plông là hồ Kon Chênh (xây dựng năm 2006) và Hồ Đắk Khe (xây dựng năm 2007) thì vẫn đảm bảo an toàn không bị ảnh hưởng động đất xảy ra.

Để đảm bảo an toàn cho người dân và không để người dân hoang mang, TS. Nguyễn Xuân Anh cho rằng, động đất ở Kon Tum sẽ còn tiếp diễn và gây ảnh hưởng đến ở khu vực đông dân cư và công trình trọng điểm, nhất là vùng tâm chấn.

Vì vậy, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cần tiến hành đánh giá thiệt hại, rà soát các công trình yếu có nguy cơ bị ảnh hưởng từ động đất và đưa ra giải pháp bảo đảm an toàn, nâng cao kỹ năng phòng, chống động đất cho người dân tại khu vực lân cận tâm chấn.

Cơ quan chức năng cần cập nhật thường xuyên để đưa ra phương án thiết kế kháng chấn cho các loại công trình từ trọng điểm, khu dân cư… Viện Vật lý Địa cầu sẽ tiếp tục khảo sát, quan trắc, nghiên cứu chi tiết về địa chất kiến tạo và chế độ địa chấn trong khu vực tỉnh Kon Tum và lân cận.

Tạ Vĩnh Yên