Động lực mới cho quan hệ Nga - Ấn Độ

Quyết định tổ chức Đối thoại 2+2 được Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đưa ra trong cuộc điện đàm gần đây. Đây là Đối thoại 2+2 đầu tiên giữa quốc gia Nam Á và một nước nằm ngoài nhóm “Bộ tứ kim cương” (QUAD) gồm Mỹ, Australia, Nhật Bản và Ấn Độ. Với việc thiết lập cơ chế đối thoại này, Ấn Độ và Nga thể hiện mong muốn thúc đẩy hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt và đặc quyền giữa hai nước. Theo TASS, trên trang Twitter cá nhân, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cho biết, Đối thoại 2+2 sẽ tiếp thêm động lực cho quan hệ giữa New Delhi và Moscow.

Trên thực tế, Nga và Ấn Độ có mối quan hệ đối tác lâu đời. Trong khuôn khổ chuyến thăm của Tổng thống Nga Vladimir Putin tới Ấn Độ hồi tháng 10-2000, hai bên đã ký Tuyên bố về quan hệ đối tác chiến lược Nga-Ấn Độ. Đến tháng 12-2010, quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước đã được nâng lên thành quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt và đặc quyền. Đối với Ấn Độ, việc phát triển quan hệ với Nga, quốc gia có vai trò quan trọng trên trường quốc tế và tiềm lực quân sự mạnh, là một trong những ưu tiên trong chính sách đối ngoại. Trong khi đó, Nga cũng coi trọng quan hệ hợp tác với Ấn Độ bởi quốc gia này có tầm ảnh hưởng ngày càng tăng tại khu vực châu Á. Ấn Độ còn là một trong các khách hàng mạnh tay chi tiền mua vũ khí do Nga sản xuất. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI), vũ khí do Nga sản xuất lần lượt chiếm 70% và 58% tổng lượng vũ khí nhập khẩu của Ấn Độ trong giai đoạn 2010-2014 và giai đoạn 2014-2018. Không chỉ dừng lại ở vai trò nhà cung cấp vũ khí và khách hàng, Moscow và New Delhi còn hợp tác sản xuất vũ khí. Nga đã cấp giấy phép, chuyển giao công nghệ sản xuất và còn thành lập liên doanh sản xuất vũ khí BrahMos Aerospace với Ấn Độ. Tại Hội nghị thượng đỉnh Nga-Ấn Độ thường niên lần thứ 19 tổ chức ở New Delhi hồi tháng 10-2018, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi từng nói, quan hệ giữa Moscow và New Delhi là một nhân tố quan trọng trong việc bảo đảm hòa bình và ổn định trên toàn cầu.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại New Delhi hồi tháng 10-2018. Ảnh: RIA Novosti

Các nhà phân tích nhận định, việc Nga và Ấn Độ quyết định tổ chức Đối thoại 2+2 sẽ giúp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau. Ngoài ra, Đối thoại 2+2 cũng sẽ tạo cơ hội cho các quan chức Nga và Ấn Độ thảo luận thẳng thắn về các vấn đề mà hai bên cùng quan tâm. Theo South China Morning Post, chuyên gia cao cấp Alexei Kupriyanov tại Viện Kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga nhận định, Đối thoại 2+2 có thể coi là một công cụ hiệu quả để hai bên thu hẹp những khác biệt và mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực có lợi ích chung. Ông Alexei Kupriyanov cho biết: “Cuộc đối thoại này diễn ra vào đúng thời điểm. Có nhiều vấn đề cùng một số khúc mắc giữa Nga và Ấn Độ chưa được giải quyết trong thời gian qua”. Ông Alexei Kupriyanov cho rằng, việc Ấn Độ tích cực tham gia nhóm “Bộ tứ kim cương” do Mỹ dẫn đầu khiến Nga lo ngại. Theo chuyên gia Alexei Kupriyanov, Ấn Độ muốn cho Nga thấy rằng, việc nước này tham gia nhóm “Bộ tứ kim cương” không có nghĩa là New Delhi rời xa Moscow. Trong khi đó, ông Kanwal Sibal, cựu Ngoại trưởng Ấn Độ nhận định, quyết định tổ chức Đối thoại 2+2 giữa Nga và Ấn Độ cho thấy, mối quan hệ khăng khít giữa Nga và Trung Quốc không ảnh hưởng tới việc Moscow và New Delhi tăng cường hợp tác. Còn theo ông Nandan Unnikrishnan, thành viên của tổ chức nghiên cứu Observer Research Foundation ở New Delhi, Đối thoại 2+2 cũng có thể giúp Nga hiểu rõ hơn về cách Ấn Độ sử dụng vũ khí do nước này sản xuất. Về phần mình, cựu Đại sứ Ấn Độ tại Mỹ Navtej Sarna nhận định, Đối thoại 2+2 giữa Nga và Ấn Độ đóng vai trò quan trọng trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp như hiện nay và là bước đi tích cực trong quan hệ giữa hai nước.

Dù hợp tác chặt chẽ với nhau trong nhiều năm nhưng Nga và Ấn Độ vẫn không thể tránh khỏi những quan điểm khác biệt liên quan đến chính sách ngoại giao. Tuy nhiên, như lời khẳng định của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Arindam Bagchi tại một cuộc họp báo hồi đầu tháng 4 vừa qua, quan hệ giữa New Delhi và Moscow mang tính chiến lược, được kiểm chứng qua thời gian và không bị ảnh hưởng bởi quan hệ với các nước khác.

LÂM ANH