Đồng minh bí ẩn cung cấp hàng loạt pháo tự hành 2S1 Gvozdika cho Ukraine

Pháo tự hành 2S1 Gvozdika mặc dù đã cũ nhưng vẫn chứng tỏ là một vũ khí rất hữu dụng trên chiến trường Ukraine, khiến nó nhận được sự tin tưởng từ cả hai bên tham gia cuộc xung đột.

Lựu pháo tự hành 2S1 Gvozdika (Hoa cẩm chướng) ra đời trong thời kỳ chiến tranh Lạnh, nó được chế tạo trên khung gầm xe vận tải bọc thép đa năng MT-LB, trên đó lắp một khẩu pháo 122 mm.

Điểm đặc biệt độc đáo của chiếc xe bánh xích này là nó không cần phải chuẩn bị gì đặc biệt để xuống nước. Trước khi bơi, máy bơm được bật, tấm cản nước nâng lên ở phía trước, cơ cấu bơi đặt phía trên các bánh tỳ và con lăn trước, bánh lái được hạ xuống ở sau.

Tất cả những thao tác trên chỉ yêu cầu tối đa 20 phút, và kết quả thực sự được rút ngắn thành sơ đồ "lái xe xuống nước và bơi", mang lại cho khẩu pháo tự hành này tính năng độc nhất vô nhị.

Tốc độ tối đa của Gvozdika khi bơi là 4,5 km/h. Đồng thời trên đường cao tốc, xe có thể di chuyển với tốc độ 60 km/h, vượt địa hình gồ ghề ở vận tốc lên đến 29 km/h. Trái tim của 2S1 bao gồm động cơ diesel 300 mã lực và bộ truyền động cơ học.

Kíp chiến đấu của 2S1 Gvozdika gồm 4 người - chỉ huy, lái xe, pháo thủ và người nạp đạn. Ngoài lớp bảo vệ chống đạn nổ mảnh tiêu chuẩn, chiếc xe còn được trang bị hệ thống chống lại các tác nhân gây hại của vụ nổ hạt nhân.

Vũ khí trang bị chính của 2S1 là pháo 2A31 - bản sửa đổi từ pháo kéo D-30, cho phép nó sử dụng bất kỳ loại đạn 122 mm nào: phân mảnh, xuyên lõm, khói và chiếu sáng… Tầm bắn của đạn thông thường đạt khoảng 15 km, và đạn tăng tầm lắp tầng đẩy phụ lên đến 22 km.

Trong Chiến tranh Lạnh, "Hoa cẩm chướng" đã được xuất khẩu sang các nước thuộc Khối Warszawa. Trong những năm gần đây, nó đang "hồi sinh" mạnh mẽ trên chiến trường Ukraine cho dù đã được đưa vào thành phần dự bị.

Pháo tự hành 2S1 Gvozdika được sản xuất hàng loạt trong giai đoạn từ năm 1971 đến cuối năm 1991. Tổng cộng hơn 10 nghìn hệ thống đã xuất xưởng, tức là nguồn dự trữ trên thế giới còn rất dồi dào.

Mới đây một đối tác bí ẩn đã bàn giao cho Lực lượng vũ trang Ukraine số lượng nhất định pháo tự hành 2S1 Gvozdika, hình ảnh lô vũ khí đã được đăng tải rộng rãi trên mạng xã hội cũng như báo chí địa phương, nguồn gốc số vũ khí này theo nhận xét thì đến từ Bulgaria.

Đặc điểm nhận dạng cho thấy "nguồn gốc Bulgaria" của những khẩu pháo tự hành nói trên được biểu thị bằng màu sơn xanh đặc trưng của chúng, trùng khớp với loại đang phục vụ trong Quân đội Bulgaria.

Hơn nữa vào tháng 3/2024, chính quyền Sofia thông báo họ đang chuẩn bị giao cho Kyiv một khối lượng vũ khí nhất định lấy từ kho dự trữ của mình, trong đó có những khẩu pháo tự hành 2S1 Gvozdika.

Ukraine nhận được các tổ hợp 2S1 từ Bulgaria khi nào thì vẫn chưa rõ, khi mọi thông tin đều được bảo mật một cách kỹ lưỡng theo đúng quy tắc chiến tranh toàn diện.

Diễn biến trên còn đặc biệt đáng quan tâm trong bối cảnh giới lãnh đạo quân sự và chính trị của Bulgaria đã công khai thể hiện sự ủng hộ việc cung cấp vũ khí cho Lực lượng vũ trang Ukraine.

Theo số liệu của Military Balance 2023, Quân đội Bulgaria có tổng cộng 48 hệ thống 2S1 Gvozdika. Trong đó một phần nhỏ làm nhiệm vụ trực chiến, số còn lại nằm kho dự trữ và có thể nguồn cung cho Ukraine đến từ đây.

Ngoài ra vào năm 2023, Ba Lan đã bàn giao 22 tổ hợp 2S1 khác cho Ukraine, điều này dẫn đến câu hỏi tại sao việc chuyển giao các hệ thống vũ khí theo chuẩn Liên Xô cho Kyiv lại được đẩy mạnh?

Theo giải thích, mặc dù các hệ thống pháo binh 155 mm theo tiêu chuẩn NATO có tính năng kỹ chiến thuật vượt trội nhưng cũng mang tới một số khó khăn trong việc đảm bảo sức chiến đấu, đặc biệt là việc thiếu loại đạn có cỡ nòng phù hợp.

Ngoài ra quá trình ký hợp đồng và chờ giao pháo tự hành mới sẽ mất nhiều thời gian, cho nên Quân đội Ukraine vẫn cần các hệ thống pháo binh thế hệ cũ đang có sẵn rất nhiều tại các quốc gia Đông Âu đã gia nhập NATO.

Bước đi trên nhằm tận dụng kinh nghiệm sử dụng vũ khí đồng thời giải phóng "hàng tồn dư" nhằm đáp ứng yêu cầu chiến trường đang trở nên ngày càng căng thẳng.

Việt Dũng