Đồng Tháp công nghệ chế biến trái cây xuất khẩu vẫn chưa đủ 'sâu'

Công nghệ chế biến trái cây Đồng Tháp có nhiều tiến bộ - Ảnh: T.L

Công nghệ chế biến trái cây xuất khẩu phát triển

Theo báo cáo của Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 17 doanh nghiệp hoạt động chế biến, xuất khẩu trái cây. Sản lượng chế biến theo thiết kế hằng năm trên 370.000 tấn, chế biến các loại trái cây chủ lực như xoài, thanh long, dừa, khóm… Hàng hóa được xuất khẩu sang 39 quốc gia, khu vực, thị trường trọng điểm là các nước Trung Quốc, Singapore, Mỹ... Trong 10 tháng đầu năm 2025, sản lượng xuất khẩu ước đạt 81.252 tấn, trị giá ước đạt 187,65 triệu USD, tăng 8,95% về lượng và tăng 37,39% về trị giá so với cùng kỳ.

Các doanh nghiệp tiêu biểu cho hoạt động chế biến trái cây theo công nghệ hiện đại ở Đồng Tháp như: Công ty TNHH Rau Quả Hùng Hậu (Nhà máy Happy Food Việt Nam - HFV) đặt tại Đồng Tháp, chuyên sản xuất và chế biến trái cây và rau củ đông lạnh và các sản phẩm giá trị gia tăng khác. Công ty cổ phần Công nghiệp thực phẩm Thabico Tiền Giang, là một trong những doanh nghiệp tiêu biểu trong chế biến nông sản xuất khẩu ở tỉnh Đồng Tháp. Doanh nghiệp này chế biến và xuất khẩu hàng chục nghìn tấn sản phẩm nông sản các loại mỗi năm. Nông sản sạch T&H là công ty sản xuất các mặt hàng trái cây sạch, đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng cao với quy trình chặt chẽ, từ khâu trồng trọt, chăm bón đến xử lý, đóng gói và đưa ra thị trường. Doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu như sản xuất nước ép, xoài sấy, mứt xoài (tại nhà máy 50 tấn/ngày ở Cao Lãnh), sử dụng công nghệ như chiết xuất enzyme và cô đặc sinh học (Hùng Hậu Foods) được xem là áp dụng công nghệ tiên tiến…

Dù công suất chế biến tăng, nhiều nhà máy vẫn hoạt động dưới công suất do không đảm bảo đủ nguồn nguyên liệu đạt chuẩn. Các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản áp dụng những rào cản kỹ thuật rất nghiêm ngặt đối với sản phẩm chế biến, bao gồm: Tiêu chuẩn về dư lượng hóa chất, kim loại nặng; Yêu cầu về nhãn mác, thông tin dinh dưỡng, và các chứng nhận hữu cơ đối với một số sản phẩm...

Trái sầu riêng Đồng Tháp cũng được chế biến và đông lạnh xuất khẩu - Ảnh: T.G

Ngành Công Thương sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp

Với diện tích cây ăn trái hơn 135.000ha, sản lượng khoảng 1,5 -2 triệu tấn/năm Đồng Tháp từ lâu nổi tiếng với nhiều loại trái ngon như: Sầu riêng Ngũ Hiệp, xoài cát Hòa Lộc, xoài cát Chu, vú sữa Lò Rèn… Đây là lợi thế về cây ăn trái của Đồng Tháp khó tỉnh nào sánh kịp.

Thách thức lớn nhất của trái cây Đồng Tháp là nhà vườn ở sản xuất theo hình thức nhỏ lẻ, manh mún. Hầu hết các vùng trồng vẫn mang tính chất hộ gia đình, thiếu sự liên kết đồng bộ, dẫn đến việc thu mua, quản lý chất lượng và áp dụng quy trình đồng nhất (như VietGAP, GlobalGAP) gặp nhiều trở ngại. Chất lượng nguyên liệu trái cây phục vụ chế biến không đồng đều.

Ông Nguyễn Văn Đây, người canh tác 0,8ha xoài cát Hòa Lộc ở Đức Hiệp (Đồng Tháp) cho rằng: “Tôi trồng xoài, mỗi năm thu hoạch từ 3-4 tấn. Khi tôi tham gia hội quán, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, trái cây bán cho doanh nghiệp chế biến xuất khẩu được giá tốt. Sản xuất nhỏ lẻ mình phải tham gia hội quán hoặc HTX mới có hiệu quả”.

Nhà vườn sản xuất manh mún, chất lượng, kích cỡ, và độ chín của trái cây không ổn định, gây khó khăn nghiêm trọng cho dây chuyền chế biến công nghiệp hiện đại. Với ngành chế biến trái cây theo công nghệ đòi hỏi nguyên liệu đầu vào phải đạt chuẩn đồng nhất và chất lượng cao. Từ đó, làm giảm công suất thực tế của nhà máy chế biến trái cây xuất khẩu.

Nhiều doanh nghiệp Đồng Tháp đầu tư công nghệ và "chế biến sâu" trái cây xuất khẩu - Ảnh: T.L

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp Võ Phương Thủy cho biết: “Công nghệ chế biến trái cây ở Đồng Tháp trong các năm qua có bước tiến. Một số doanh nghiệp tiên phong đã đầu tư công nghệ "chế biến sâu" (đông lạnh, sấy, chiết xuất) và công nghệ bảo quản sau thu hoạch hiện đại để đáp ứng thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, trên bình diện chung, công nghiệp chế biến của vùng vẫn chưa đủ "sâu". Về trình độ công nghệ chế biến, có thể nói rằng hiện nay phần lớn các doanh nghiệp đã đầu tư dây chuyền hiện đại ở mức trung bình khá, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu".

Cũng theo bà Võ Phương Thủy, trong thời gian tới Sở Công Thương sẽ tiếp tục hợp tác với ngành Nông nghiệp & Môi trường để khuyến khích, nhân rộng những vùng sản xuất trái cây theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP… Sở Công Thương sẽ hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận với vốn vay từ ngân hàng, tạo điều kiện để doanh nghiệp đổi mới công nghệ, áp dụng "chế biến sâu", xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Văn Kim Khanh