Đồng ý để Chính phủ ban hành Nghị định về việc giảm tiền thuê đất 30%

Đồng ý để Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết việc giảm tiền thuê đất năm 2024

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, những biến động kinh tế toàn cầu và trong nước thời gian qua đã ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của doanh nghiệp và đời sống người dân. Theo số liệu thống kê, trong năm 2023, hơn 40.000 doanh nghiệp đã phải tạm ngừng hoạt động hoặc giải thể do áp lực tài chính gia tăng, trong đó có đến 60% doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản và xây dựng. Đặc biệt, chi phí vận hành tăng cao, cùng với khó khăn trong huy động vốn và duy trì sản xuất kinh doanh, đã khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, trong đó có thuê đất.

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân giảm áp lực tài chính, Chính phủ đã đề xuất phương án giảm tiền thuê đất cho năm 2024. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực để duy trì hoạt động mà còn thúc đẩy sự phát triển của thị trường bất động sản, góp phần vào sự ổn định kinh tế - xã hội.

Tờ trình Chính phủ cũng nêu rõ, đề xuất này dựa trên các quy định hiện hành về thuê đất, bao gồm Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn liên quan, các nghị định, thông tư của Bộ Tài chính về chính sách thuế và các quyết định của Chính phủ về các gói hỗ trợ tài chính, giảm thuế nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế. Nếu được thực hiện, chính sách giảm tiền thuê đất sẽ mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Doanh nghiệp sẽ được giảm áp lực tài chính, tạo điều kiện để tái đầu tư, duy trì hoạt động sản xuất và mở rộng kinh doanh. Người dân, đặc biệt là các hộ kinh doanh và cá nhân sử dụng đất, sẽ có thêm dư địa tài chính để ổn định đời sống và phát triển kinh tế.

Dự báo, nếu chính sách này được thực thi hiệu quả, sẽ có khoảng 200.000 doanh nghiệp và 5 triệu hộ gia đình được hưởng lợi trực tiếp, giúp tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng trong năm 2024.

Thị trường bất động sản có thể sẽ ổn định hơn, kích thích giao dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động mua bán, cho thuê. Khi doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn, nền kinh tế cũng sẽ được hưởng lợi thông qua việc tạo thêm việc làm, gia tăng sản xuất và thu hút đầu tư. Theo các chuyên gia kinh tế, chính sách giảm tiền thuê đất có thể đóng góp vào mức tăng trưởng GDP từ 0,5-1% trong năm 2024, góp phần vào quá trình phục hồi và phát triển kinh tế của Việt Nam.

Trước đề xuất của Chính phủ về việc giảm tiền thuê đất năm 2024, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã tiến hành thẩm tra nội dung này để đánh giá tính hợp lý, tác động kinh tế và cơ sở pháp lý của chính sách. Việc giảm tiền thuê đất được kỳ vọng sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, đồng thời đảm bảo tính khả thi trong cân đối ngân sách nhà nước.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất về sự cần thiết của chính sách này trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang gặp nhiều thách thức.

Thực tế cho thấy, trong năm 2023, hơn 40.000 doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động hoặc giải thể, trong đó 60% thuộc các ngành bất động sản, xây dựng và sản xuất kinh doanh. Những khó khăn tài chính, đặc biệt là chi phí thuê đất, đang trở thành gánh nặng lớn đối với doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể. Để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ đề xuất mức giảm 30% tiền thuê đất phải nộp trong năm 2024 nhằm tạo điều kiện duy trì và mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Xét về cơ sở pháp lý, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trước khi Chính phủ ban hành Nghị định là đúng thẩm quyền theo khoản 2 Điều 157 Luật Đất đai năm 2024. Tuy nhiên, một số ý kiến trong Ủy ban cho rằng cần làm rõ phạm vi và đối tượng áp dụng chính sách này. Cụ thể, khoản 1 Điều 157 của Luật Đất đai đã quy định các trường hợp miễn, giảm tiền thuê đất, trong khi khoản 2 Điều 157 chỉ mở rộng cho các trường hợp đặc biệt khác. Việc Chính phủ đề xuất áp dụng rộng rãi cho nhiều đối tượng cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng để tránh mở rộng quá mức phạm vi chính sách.

Một vấn đề được Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh là thời gian trình đề xuất. Do năm tài khóa 2024 đã kết thúc, Chính phủ mới trình đề xuất vào ngày 25/2/2025, dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện thu, nộp và hoàn tiền thuê đất. Việc điều chỉnh báo cáo tài chính và thuế thu nhập doanh nghiệp do thay đổi nghĩa vụ thuế cũng là một vấn đề phức tạp mà doanh nghiệp cần chuẩn bị. Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ có phương án chi tiết để xử lý tác động ngân sách, hỗ trợ doanh nghiệp kê khai lại thuế và đảm bảo tính minh bạch trong thực hiện chính sách.

Về tác động kinh tế, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, giảm tiền thuê đất sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành, cải thiện dòng tiền và tăng khả năng đầu tư mở rộng. Tuy nhiên, một số ý kiến cũng bày tỏ lo ngại về tác động đối với ngân sách nhà nước. Khi giảm thu tiền thuê đất, nguồn thu ngân sách có thể bị ảnh hưởng, đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ cần đảm bảo cân đối tài chính cho các chương trình phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ làm rõ nguồn bù đắp cho phần hụt thu này, đồng thời cân nhắc có thực hiện chính sách này trong các năm tiếp theo hay không để tránh phải trình nhiều lần gây phức tạp về thủ tục hành chính.

Trên cơ sở đánh giá toàn diện, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và quyết định: (1) Đồng ý việc Chính phủ ban hành Nghị định giảm tiền thuê đất năm 2024 theo mức 30% như đề xuất; (2) Chính phủ chịu trách nhiệm về nội dung đề xuất, tính chính xác của số liệu và có phương án xử lý khó khăn phát sinh khi thực hiện; (3) Chính phủ cần nghiên cứu việc áp dụng chính sách trong các năm tiếp theo để tránh sự chồng chéo về thủ tục hành chính.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất việc giảm tiền thuê đất năm 2024 và việc ban hành Nghị định của Chính phủ quy định việc giảm tiền thuê đất năm 2024; cho rằng, việc Chính phủ trình nội dung này phù hợp với khoản 2, Điều 157 của Luật Đất đai năm 2024; nêu rõ, chính sách giảm tiền thuê đất có tác động rất lớn tới phục hồi, phát triển kinh tế, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm về nội dung đề xuất, tính chính xác của thông tin, số liệu báo cáo sự cần thiết trong việc xây dựng, ban hành Nghị định của Chính phủ quy định việc giảm tiền cho đất năm 2024 bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật; chỉ đạo xử lý các khó khăn, vướng mắc trong việc thu, nộp, hoàn tiền thuê đất hoặc phạt chậm nộp đối với các trường hợp chậm nộp tiền thuê đất trong năm 2024 của các đối tượng được giảm tiền thuế…

Tại Phiên họp, với 100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết việc giảm tiền thuê đất năm 2024. Đồng thời, giao Ủy ban Kinh tế và Tài chính chủ trì và phối hợp với Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu để rà soát, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết và xin ý kiến Ủy ban Thường vụ trước khi ký chứng thực.

Trần Hương