'Doraemon' hụt hơi và thời cơ của 'Dế Mèn'

Suốt nhiều năm qua, phim hoạt hình chiếu rạp tại Việt Nam phần lớn là các thương hiệu quốc tế. Những cái tên như Doraemon, Conan, Kungfu Panda hay Minions gần như đã trở thành món ăn tinh thần quen thuộc với khán giả trẻ mỗi kỳ nghỉ hè. Trong khi đó, hoạt hình Việt lại hiếm hoi xuất hiện ngoài rạp, gần như “mất tích” nhiều năm đổ lại đây.

Chính vì vậy, việc cả hai dự án nội địa Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội và Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu cùng công bố phát hành vào dịp đầu hè đã nhanh chóng thu hút sự quan tâm. Đặc biệt khi thời điểm ra mắt của bộ đôi lại trùng với “gã khổng lồ” Doraemon, khiến cuộc đua phòng vé trở nên gay cấn hơn bao giờ hết.

Thế nhưng, trước giờ G, Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu bất ngờ thông báo dời lịch chiếu sang tháng 6, nhường lại sàn đấu cho bộ phim đồng hương đơn độc đối đầu với tượng đài hoạt hình Nhật Bản. Cuộc chiến có vẻ không cân sức này, vô tình trở thành cơ hội để Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội chứng minh bản lĩnh, viết nên chương mới cho hoạt hình Việt Nam – vốn lâu nay chỉ quen với sân chơi nhỏ trên truyền hình hay một số nền tảng phát hành video.

Bước tiến của hoạt hình nội địa

Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội và Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu đại diện cho hai cách tiếp cận khác nhau nhưng cùng mang chung một khát vọng: kể những câu chuyện Việt Nam bằng ngôn ngữ hiện đại của hoạt hình 3D. Sự ra đời của cả hai không chỉ đánh dấu bước tiến kỹ thuật trong lĩnh vực sản xuất, mà còn phản ánh tinh thần đổi mới trong tư duy kể chuyện của các nhà làm phim nội địa.

Lấy cảm hứng từ hình tượng quen thuộc trong văn học thiếu nhi Việt Nam, Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội do đạo diễn Lê Bình Giang thực hiện mang tới một cuộc chuyển thể khá độc đáo và táo bạo. Thay vì trung thành với nguyên tác truyện kể của nhà văn Tô Hoài, tác phẩm đưa nhân vật Dế Mèn bước vào một thế giới hiện đại - nơi những loài côn trùng sinh sống trong một thành phố làm từ rác thải tái chế, mang tên “xóm Lầy Lội”.

Tại đây, Dế Mèn cùng đồng đội phải chiến đấu chống lại tên bạo chúa Ếch Cốm - một phản diện được xây dựng với hình tượng quyền lực, gợi nhắc đến thế lực thống trị trong những tác phẩm sử thi phương Tây.

Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội đối đầu Doraemon.

Tham vọng của ê-kíp hiện lên qua phần nhìn tác phẩm, với nhiều khung hình ngập tràn biểu tượng thị giác: từ những bãi rác biến thành công viên, đại hội võ thuật côn trùng cho đến những cuộc chạm trán, xung đột tại thành phố… Dễ thấy, phim mang màu sắc hành động viễn tưởng, phảng phất yếu tố phiêu lưu. Đây là hướng đi không xa lạ với hoạt hình quốc tế, nhưng vẫn còn khá “nóng hổi” tại thị trường nội địa, vốn nhiều năm nay vẫn trung thành với bối cảnh làng quê hay chất liệu cổ tích…

Ở chiều ngược lại, Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu của đạo diễn Trịnh Lâm Tùng lại lựa chọn hướng đi gần gũi và thân thiện hơn. Dựa trên loạt phim chiếu mạng ăn khách Trạng Quỳnh thời nhí nhố, phiên bản điện ảnh mở rộng không gian lẫn cốt truyện, đưa khán giả trở về khung cảnh làng quê Bắc Bộ – nơi nhân vật Quỳnh cùng các bạn nhỏ Bí Mập, Muối, Còi trải qua hành trình minh oan cho người cha bị vu cáo.

Từ mái đình, giếng nước, vườn cây cho đến các phiên chợ quê, bộ phim vẽ lại một bức tranh đầy hoài niệm mang sắc màu truyền thống. Song, chất liệu này không cũ kỹ khi được đan cài với yếu tố huyền sử: mạch truyện dần hé lộ âm mưu của thế lực Cửu Vĩ Hồ và truyền thuyết Kim Ngưu.

Tiềm năng của Trạng Quỳnh nhí nằm ở sự kết hợp giữa yếu tố hài hước và huyền bí dân gian. Phong cách kể chuyện nhẹ nhàng, dí dỏm giúp bộ tác phẩm có phần gần gũi với trẻ em – đặc biệt là nhóm khán giả đã quen thuộc với series gốc trên các nền tảng số. Đồng thời, việc giữ lại giọng địa phương và nét sinh hoạt truyền thống cũng là một nỗ lực trong việc gìn giữ, tái hiện văn hóa dân tộc.

Mỗi bộ phim đều có “chất” riêng, thu hút nhóm đối tượng khán giả khác biệt. Song, điểm chung là cả hai đều thể hiện bước chuyển mình, hướng tới phong cách tiệm cận hoạt hình quốc tế. Đây rõ ràng là tín hiệu cho thấy các nhà làm phim Việt không còn chấp nhận đứng ngoài cuộc chơi lớn, mà đang tìm cách len lỏi vào đường đua rạp dịp hè – miếng bánh đang bị xâu xé bởi loạt phim ngoại.

Cuộc đấu với Doraemon

Từng ấn định lịch ra mắt vào ngày 30/5, Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội và Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu hứa hẹn tạo nên cuộc song đấu thú vị ngoài phòng vé. Song chỉ ít ngày trước thời điểm phát hành, Trạng Quỳnh nhí bất ngờ rời sân, lùi lịch chiếu sang 20/6.

Trạng Quỳnh nhí lùi lịch chiếu sang 20/6.

Cục diện trận đấu lúc này thay đổi: Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội trở thành đại diện Việt Nam duy nhất đối đầu với bom tấn hoạt hình Nhật Bản - Doraemon: Nobita và thế giới trong tranh.

Thực tế, đây là một trận so găng không hề cân sức. Bởi suốt nhiều thập kỷ qua, Doraemon không chỉ là nhân vật hoạt hình, mà đã trở thành biểu tượng văn hóa gắn liền với nhiều thế hệ khán giả Việt. Mỗi dịp hè, thương hiệu phim từ xứ sở hoa anh đào đều đặn tung ra một phần mới, được đón nhận nồng nhiệt nhờ lượng fan trung thành cùng chiến dịch quảng bá rầm rộ. Đơn cử, Doraemon năm 2024 từng mang về 147 tỷ đồng, hay phần phim năm 2023 dắt túi 84 tỷ.

Năm nay, Doraemon từng mở bán suất sneakshow từ giữa tháng 5, cũng tạo hiệu ứng mạnh mẽ và thu 30 tỷ đồng. Tuy nhiên, thời điểm chính thức chào sân, việc rạp chiếu đóng cửa trong 2 ngày cuối tuần khiến thành tích tác phẩm hụt hơi so với cùng kỳ năm ngoái.

Sự chững lại này vô tình tạo nên thời cơ cho Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội. Ra rạp vào thời điểm Doraemon đã công chiếu hơn 10 ngày, bộ phim hoạt hình Việt có thể tận dụng việc đối thủ giảm nhiệt để “chen chân” vào đường đua doanh thu, đặc biệt khi nhóm khán giả nhí đang cần thêm lựa chọn thay thế. Nếu nhận phản hồi tích cực về nội dung, thu hút sự quan tâm của đại chúng, cộng thêm chiến dịch quảng bá bài bản, phim hoạt hình Việt không hoàn toàn “bít cửa” trong cuộc đọ sức này.

Đặt lên bàn cân với Doraemon, vốn cũng đang được đánh giá tốt, rõ ràng Dế Mèn còn lép vế và ở thế “cửa dưới”. Thế nhưng, nếu thành công tạo được cú lội ngược dòng, tác phẩm sẽ làm nên lịch sử khi trở thành phim hoạt hình Việt đầu tiên trụ vững trước đối thủ “ngoại cỡ” dịp hè - thời điểm cơn sốt hoạt hình bùng nổ ngoài phòng vé.

Doraemon không có đối thủ ở phòng vé Việt dịp hè vài năm qua.

Ở một khía cạnh khác, không chỉ là cuộc đua doanh thu, đây còn là phép thử cho cả ngành hoạt hình nội địa, rằng liệu công chúng đã sẵn sàng đón nhận những câu chuyện hoạt hình thuần Việt trên màn ảnh rộng, tương tự cách mà họ đón nhận những Doraemon, Conan hay Kungfu Panda nhiều năm qua.

Câu trả lời còn nằm ở phía trước. Nhưng dù thắng hay thua, sự hiện diện của Dế Mèn, và sắp tới là Trạng Quỳnh nhí, vẫn là bước đi đầy tự tin của điện ảnh Việt. Sau nhiều năm vắng bóng, hoạt hình nội địa lần đầu tiên trở lại với vị thế sẵn sàng cạnh tranh, không né tránh đối thủ quốc tế.

Tống Khang