Đột phá thể chế cho kinh tế tư nhân

Ảnh minh họa, nguồn Internet

Cải thiện môi trường kinh doanh

Chính phủ cho biết đã rà soát và bổ sung các quy định nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 68-NQ/TW và Kết luận số 119-KL/TW. Tại Điều 4, dự thảo giới hạn thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp không quá một lần mỗi năm, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm rõ ràng. Các cơ quan quản lý phải ưu tiên kiểm tra từ xa qua dữ liệu điện tử, giảm kiểm tra trực tiếp, và công khai kế hoạch, kết luận thanh tra. Các hành vi nhũng nhiễu, lạm dụng thanh tra sẽ bị xử lý nghiêm, đảm bảo doanh nghiệp hoạt động trong môi trường minh bạch, giảm chi phí tuân thủ pháp luật.

Điều 5 quy định phân định rõ trách nhiệm pháp nhân và cá nhân, ưu tiên biện pháp dân sự, kinh tế trước khi xử lý hình sự đối với vi phạm. Doanh nghiệp được phép chủ động khắc phục thiệt hại, và các vụ việc thiếu chứng cứ rõ ràng phải được kết luận công khai nhanh chóng. Quy định này nhằm bảo vệ doanh nghiệp khỏi xử lý bất lợi, khuyến khích đầu tư và sản xuất kinh doanh.

Điều 6 mở rộng trường hợp giải quyết phá sản theo thủ tục rút gọn, rút ngắn tối thiểu 30% thời gian so với thủ tục thông thường. Chính phủ phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao để đảm bảo tính thống nhất với dự thảo Luật Phá sản, giúp doanh nghiệp rút khỏi thị trường dễ dàng hơn, giảm tắc nghẽn kinh tế.

Hỗ trợ tiếp cận đất đai và nguồn lực

Để tháo gỡ khó khăn về đất đai, một trong những rào cản lớn nhất của doanh nghiệp, Chính phủ chỉnh lý Điều 7, phân quyền cho ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định diện tích đất tối thiểu (20 ha hoặc 5% tổng diện tích hạ tầng) trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, và vườn ươm công nghệ dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, khởi nghiệp sáng tạo, và công nghệ cao. Doanh nghiệp được giảm 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu, với khoản hỗ trợ này do Nhà nước hoàn trả cho chủ đầu tư. Nếu sau 2 năm không có nhu cầu thuê từ các đối tượng ưu tiên, chủ đầu tư được phép cho doanh nghiệp khác thuê, đảm bảo linh hoạt và hiệu quả sử dụng đất.

Điều 8 hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, công nghiệp hỗ trợ và đổi mới sáng tạo thuê tài sản công chưa sử dụng, như trụ sở hoặc đất dôi dư từ sắp xếp chính quyền hai cấp. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh công khai danh mục tài sản, tiêu chí và mức hỗ trợ, tăng tính minh bạch và khả năng tiếp cận. Các quy định này thể hiện tinh thần phân cấp theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, phù hợp với Nghị quyết số 04-NQ/TW năm 2021.

Thúc đẩy khoa học công nghệ và nhân lực

Điều 12 được sửa đổi để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Doanh nghiệp được khấu trừ 200% chi phí nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, cao hơn mức 100% hiện hành theo Nghị quyết 193/2025/QH15. Doanh nghiệp cũng được trích tối đa 20% thu nhập chịu thuế để lập quỹ phát triển khoa học công nghệ, tăng từ 10% theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Nhà nước cung cấp miễn phí nền tảng số và phần mềm kế toán cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, và hộ kinh doanh, giảm rào cản chuyển đổi số.

Điều 13 hỗ trợ đào tạo 10.000 giám đốc điều hành đến năm 2030 và cung cấp miễn phí dịch vụ tư vấn pháp lý, quản trị doanh nghiệp, kế toán, và thuế cho doanh nghiệp nhỏ. Những chính sách này không chỉ nâng cao năng lực quản trị mà còn giải quyết điểm nghẽn về nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo nền tảng cho doanh nghiệp tư nhân cạnh tranh quốc tế.

Tác động đến quản lý và đầu tư vốn nhà nước

Các sửa đổi trong dự thảo Nghị quyết tác động mạnh mẽ đến quản lý và đầu tư vốn nhà nước. Điều 9 hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các dự án xanh, tuần hoàn, và áp dụng tiêu chuẩn ESG, với cơ chế chi tiết được giao Chính phủ hướng dẫn. Điều 10 miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, đồng thời miễn thuế thu nhập cá nhân cho chuyên gia trong lĩnh vực này. Chính phủ nhấn mạnh các ưu đãi này theo nguyên tắc “nuôi dưỡng nguồn thu”, chấp nhận giảm thu ngắn hạn để thúc đẩy doanh nghiệp mở rộng, tăng đóng góp ngân sách dài hạn.

Điều 11 ưu tiên gói thầu dưới 20 tỷ đồng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt do thanh niên, phụ nữ, hoặc dân tộc thiểu số làm chủ, với cơ chế đấu thầu lại nếu không có doanh nghiệp đáp ứng. Quy định này tăng cơ hội tham gia mua sắm công, đồng thời đảm bảo minh bạch trong quản lý ngân sách, phù hợp với các hiệp định quốc tế.

Để tăng cường quản lý, khoản 4, Điều 16 yêu cầu cắt giảm 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ, và điều kiện kinh doanh trong năm 2025. Cơ chế đánh giá, phản hồi rào cản kinh doanh được thiết lập, cùng với phân cấp rõ trách nhiệm người đứng đầu, khắc phục thiếu nhất quán giữa Trung ương và địa phương. Chính phủ cũng quy định xử lý nghiêm tham nhũng, trục lợi chính sách và miễn trách nhiệm cho cán bộ tuân thủ quy trình nhưng gặp rủi ro khách quan, khuyến khích triển khai chính sách hiệu quả.

Như vậy, dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân được hoàn thiện là bước đột phá thể chế hóa Nghị quyết số 68-NQ/TW. Các sửa đổi cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ đất đai và thúc đẩy khoa học công nghệ tạo nền tảng để kinh tế tư nhân dẫn dắt tăng trưởng. Với phân cấp rõ ràng, quản lý minh bạch và ưu đãi vượt trội, Nghị quyết hứa hẹn khơi thông nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, và đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Trần Hương