Đột quỵ khi thức giấc giữa đêm: Cách nhận biết và xử trí
Đột quỵ khi thức giấc giữa đêm là tình trạng người bệnh xuất hiện các dấu hiệu đột quỵ ngay sau khi thức dậy vào ban đêm hoặc sáng sớm. Việc không xác định được chính xác thời điểm khởi phát đột quỵ gây khó khăn cho chẩn đoán và điều trị.
Gần đây, số ca đột quỵ xảy ra ngay sau khi thức giấc giữa đêm có xu hướng gia tăng. Đáng lo ngại là không ít trường hợp sau khi phát hiện các triệu chứng vẫn tiếp tục ngủ đến sáng hôm sau mới đến bệnh viện, làm chậm trễ thời gian điều trị.
Bệnh nhân N.V.Đ. (61 tuổi, ngụ huyện Củ Chi, TP.HCM) bị hẹp động mạch giữa trái đoạn M1 - Ảnh: BVCC
Điển hình là trường hợp của ông N.V.Đ. (61 tuổi, ngụ huyện Củ Chi, TP.HCM) được đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á lúc 3 giờ sáng trong tình trạng liệt nửa người, méo miệng và khó nói.
Theo bệnh sử, bệnh nhân hoàn toàn bình thường trước khi đi ngủ, nhưng khi thức giấc gần sáng thì phát hiện các triệu chứng trên.
BSCK2 Diệp Trọng Khải, Trưởng Đơn vị đột quỵ, cho biết bệnh nhân may mắn nhận biết được các dấu hiệu đột quỵ nên đã báo ngay cho người nhà và được đưa đến bệnh viện kịp thời.
Sau khi thăm khám và chụp MRI não, các bác sĩ xác định bệnh nhân có sự bất tương xứng (Mismatch) giữa xung DWI và FLAIR. Hội chẩn cho thấy bệnh nhân đủ điều kiện điều trị bằng thuốc tiêu huyết khối (rTPA) để tái thông mạch máu bị tắc nghẽn.
“Ngay sau khi tiêm thuốc tiêu sợi huyết, sức cơ của bệnh nhân đã cải thiện rõ rệt. Kết quả chụp CT mạch máu sau đó cho thấy cục huyết khối đã tan, nhưng vẫn còn hẹp một động mạch lớn nội sọ. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi, điều trị phục hồi chức năng. Sau 48 giờ, sức cơ của bệnh nhân đã hồi phục gần như hoàn toàn và xuất viện sau vài ngày. Bệnh nhân được hẹn tái khám định kỳ để phòng ngừa đột quỵ tái phát”, bác sĩ Khải cho biết.
Bác sĩ Diệp Trọng Khải nhấn mạnh rằng đột quỵ thức giấc vẫn có thể được điều trị thành công nếu bệnh nhân được đưa đến bệnh viện có Đơn vị đột quỵ càng sớm càng tốt, tốt nhất là trước 4 giờ 30 phút kể từ khi khởi phát triệu chứng, đặc biệt là với các trường hợp tắc hẹp động mạch thân nền.
Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân phát hiện triệu chứng nghi ngờ đột quỵ khi thức giấc giữa đêm nhưng lại tiếp tục ngủ đến sáng hôm sau mới đến bệnh viện, làm mất “thời gian vàng” điều trị và không thể sử dụng thuốc tiêu huyết khối.
“Người dân cần nắm rõ quy tắc FAST và nhanh chóng đến bệnh viện có Đơn vị Đột quỵ ngay khi phát hiện các triệu chứng nghi ngờ, bất kể thời điểm nào, để đảm bảo việc điều trị đột quỵ kịp thời và hiệu quả”, bác sĩ Khải khuyến cáo.
Quy tắc FAST nhận biết dấu hiệu sớm của đột quỵ:
F (FACE) - Méo miệng: Biểu hiện rõ khi bệnh nhân cười, nhe răng.
A (ARM) - Yếu liệt tay chân: Đánh giá bệnh nhân có bị yếu hoặc liệt một bên hay không, bằng cách yêu cầu bệnh nhân đưa hai tay lên cao.
S (SPEECH) - Ngôn ngữ bất thường: Đề nghị bệnh nhân lặp lại một cụm từ đơn giản. Xem bệnh nhân có hiểu không? Có lặp lại được không? Nhận xét giọng nói có bị đớ không?
T (TIME) - Khi xuất hiện bất kỳ các triệu chứng trên một cách đột quỵ hãy gọi cấp cứu 115, hoặc nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện có điều trị đột quỵ gần nhất.
