Đột quỵ não 'tấn công' người trẻ

Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, mỗi năm có khoảng 15 triệu người mắc đột quỵ não, khoảng 5 triệu người trong số đó tàn phế vĩnh viễn và 5 triệu người tử vong.

Theo Tổ chức Đột quỵ Mỹ năm 2019, số lượng bệnh nhân đột quỵ ở những người trẻ đã tăng hơn 44% trong 10 năm gần đây, và khoảng 15% bệnh nhân đột quỵ mỗi năm có độ tuổi từ 18 đến 50.

Tại Việt Nam, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm, trong đó số lượng nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.

Ghi nhận tại Trung tâm Đột quỵ não, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, năm 2020 đã ghi nhận nhiều trường hợp trong độ tuổi thanh thiếu niên bị đột quỵ não, trong đó có trường hợp nhỏ tuổi nhất là 12 tuổi.

Bác sĩ Phạm Văn Cường - Trung tâm Đột quỵ não cho biết, gần đây nhất, trung tâm tiếp nhận một bệnh nhân nam mới chỉ 26 tuổi nhập viện trong tình trạng đau đầu, buồn nôn, chóng mặt suốt 3 ngày trước. Bệnh nhân khi vào viện tỉnh, không liệt, không yếu chân tay. Tuy nhiên, kết quả chụp cộng hưởng từ cho thấy bị nhồi máu tiểu não trái, hẹp 40% V4 trái, 70% P1 trái.

"Bệnh nhân không có tiền sử bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp. Gia đình không ai đột quỵ não. Bệnh nhân đến với chúng tôi cũng muộn, sau khi bệnh khởi phát 3 ngày, bỏ qua thời gian vàng trong điều trị đột quỵ", bác sĩ Cường cho hay.

Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội), một thanh niên trẻ mới 31 tuổi đã đột ngột tử vong mà trước đó không hề có biểu hiện bệnh lý. Theo người thân của nam thanh niên này, anh ấy bận việc nên thường xuyên làm việc, ăn ngủ không điều độ, có khi thức trắng đêm và bắt đầu đi ngủ lúc 10 giờ sáng.

Những ca tử vong như thế này không hiếm gặp thời gian gần đây và rất hay gặp ở người trẻ tuổi. Trước đó cũng có một bác sĩ 32 tuổi tử vong đột ngột và trước khi mất bác sĩ này không có biểu hiện bệnh lý bất thường.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phòng ngừa đột quỵ

Những ca bệnh như thế này, các thầy thuốc lý giải có thể do những tai biến mạch máu não hoặc do dị dạng mạch máu não. Trong đó, tai biến mạch máu não - đột quỵ dễ gặp vào mùa lạnh, ở những người vốn có bệnh lý cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, mỡ máu.

Nguyên nhân bất ngờ gây ra đột quỵ não ở người trẻ

TS Nguyễn Anh Tuấn - Trưởng khoa Nội - Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) cho biết, đột quỵ não là tình trạng máu cung cấp cho một phần não bị gián đoạn hoặc giảm nặng khiến vùng não đó thiếu ôxy và dinh dưỡng. Tình trạng này khiến mỗi phút có gần 2 triệu tế bào não bị chết. Nếu vùng tế bào não bị tổn thương nặng hoặc lan rộng, đột quỵ dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề về rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác…

Có nhiều nguyên nhân gây đột quỵ não, nhưng thường gặp ở người bị đái tháo đường (nguy cơ gấp 4 lần so với người bình thường), tăng huyết áp (nguy cơ gấp 3 lần), bệnh tim mạch (gấp 6 lần), rối loạn mỡ máu, người béo phì, ít vận động, hút nhiều thuốc lá, lạm dụng rượu, sử dụng chất gây nghiện như heroin, amphetamin…

Dấu hiệu đột quỵ não có thể nhận biết qua một số biểu hiện như người bệnh đột ngột tê hay yếu ở mặt, tay hay chân, đặc biệt ở một nửa cơ thể; Đột ngột lú lẫn, rối loạn hay không hiểu lời nói; Đột ngột rối loạn thị giác ở một bên hay hai bên; Đột ngột rối loạn việc đi đứng, choáng váng, mất thăng bằng hay mất khả năng phối hợp động tác; Đột ngột đau đầu nhiều không biết nguyên nhân...

TS Nguyễn Anh Tuấn cho biết thêm, mặc dù đột quỵ là bệnh gây tử vong và tàn phế cao nhưng chúng ta có thể phòng ngừa được. Phòng bệnh đột quỵ não tốt nhất bằng các tránh các yếu tố nguy cơ bằng thói quen sống tích cực: Không lạm dụng bia rượu. Không hút thuốc lá hoặc sử dụng các chất kích thích, chế độ ăn uống điều độ, hợp vệ sinh, cân đối các chất, nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi, giảm muối, giảm mỡ, tập luyện thể dục hàng ngày, tránh tình trạng căng thẳng thần kinh quá mức và kéo dài. Người có nguy cơ kiểm soát và điều trị tốt các bệnh: Đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, bệnh lý tim mạch…bằng cách đo huyết áp hằng ngày, kiểm tra sức khỏe định kì để có sự điều chỉnh phù hợp.

Trong điều trị tai biến mạch máu não, cần chú trọng tái thông mạch máu càng sớm càng tốt: Bằng liệu pháp tan cục máu đông (rTPA) cho những bệnh nhân nhồi máu não đến bệnh viện sớm trong giờ vàng (dưới 4,5 giờ sau khi bị đột quỵ) và lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học (dưới 6 giờ sau khi bị đột quỵ). Với đột quỵ chảy máu não, tùy vào từng trường hợp, người bệnh có thể được cân nhắc phẫu thuật lấy máu tụ, kẹp túi phình, phẫu thuật cắt bỏ khối dị dạng mạch máu não (nếu có).

Bên cạnh đó, cần hạn chế biến chứng, tìm nguyên nhân đột quỵ não để dự phòng đột quỵ tái phát và phục hồi thần kinh bằng tập phục hồi chức năng sớm (có thể ngay sau 24 giờ đầu), bởi tỷ lệ tái phát đột quỵ trong 5 năm đầu tiên là 25%, nghĩa là cứ 4 bệnh nhân sống sót sau đột quỵ sẽ có 1 bệnh nhân từng đột quỵ bị tái phát.

Do đó, người dân cần chú ý điều trị tích cực để phòng ngừa tái phát tai biến mạch máu não. Bên cạnh đó, nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời phòng ngừa những nguy cơ dẫn đến căn bệnh nguy hiểm này.

PV