Đột quỵ ở người trẻ tăng, vì đâu?

Mới đây, quyền Giám đốc một học viện qua đời do đột quỵ khi đang đi công tác đêm ngày 10/4. Trước đó, GS. Lê Thanh Hải, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cũng qua đời vì đột quỵ tại phòng làm việc của Bệnh viện. Một loạt người nổi tiếng trong giới nghệ sĩ cũng qua đời ở độ tuổi cống hiến như ca sĩ Vân Quang Long, danh hài Chí Tài.

Bệnh nhân đột quỵ đang điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai.

Và thông tin từ Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, vừa qua cơ sở đã tiếp nhận ca đột quỵ não là một nữ giáo viên 34 tuổi. Theo chia sẻ của người nhà, sau khi thức dậy, vợ anh sửa soạn đi làm thì đột ngột thấy chóng mặt, tê bì nửa người, nói hơi khó nghe, nằm nghỉ tại nhà nhưng đến chiều tối khi thấy bệnh tình nặng hơn đưa vào cấp cứu tại bệnh viện tỉnh thì đã rất nặng liền chuyển tới BV Bạch Mai.

Sau khi khám và đánh giá, các bác sỹ của Trung tâm Đột quỵ nhận định, bệnh nhân bị đột quỵ tắc thân nền. Bệnh nhân không còn chỉ định can thiệp lấy huyết khối, điều này đồng nghĩa là bệnh nhân sẽ có kết cục xấu, có thể tử vong.

PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ cho hay, nếu trước kia bệnh nhân đột quỵ chiếm phần lớn là người cao tuổi thì nay trong số các ca đột quỵ đang điều trị tại đây có một tỉ lệ lớn, khoảng 10-20% bệnh nhân ở độ tuổi trẻ, thậm chí có người mới 14 tuổi.

Trung tâm Đột quỵ não, Bệnh viện trung ương Quân đội 108 cũng đã tiếp nhận điều trị trường hợp đột quỵ não, trong đó bệnh nhân dưới 40 tuổi chiếm khoảng 17%. Trong đó, bệnh nhân đột quỵ nhỏ tuổi nhất là 12 tuổi.

TS. Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Nội - Hồi sức thần kinh (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) thông tin, đột quỵ não trước đây thường xảy ra ở những người cao tuổi. Tuy nhiên, hiện tại bệnh viện có khoảng 25% ca đột quỵ xảy ra ở những người trẻ tuổi, với mức tăng gần 50% trong vòng 12 năm qua.

Còn trên phạm lớn hơn, thông tin từ Cục Quản lý Khám, Chữa bệnh, Bộ Y tế cho thấy, đột quỵ là nguyên nhân phổ biến hàng đầu gây tàn tật và phổ biến thứ ba gây tử vong tại Việt Nam. Mỗi năm, nước ta ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ, 50% số ca bệnh trên đều không thể qua khỏi.

Đáng lưu ý, tỷ lệ người trẻ bị đột quỵ ngày càng tăng. Hiện, số ca đột quỵ ở độ tuổi trung niên và thanh niên chiếm 30% tổng số bệnh nhân. Mỗi năm, tỷ lệ người trẻ bị đột quỵ tăng thêm khoảng 2%, nam nhiều hơn nữ. Đột quỵ đặc biệt tăng ở những người lạm dụng bia, rượu, thuốc lá, sử dụng các chất kích thích, tình trạng “béo phì văn phòng”, áp lực công việc.

Theo bác sĩ Tôn, có nhiều yếu tố liên quan đến đột quỵ như bệnh lý tăng huyết áp, bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì, tăng mỡ máu, hút thuốc, lối sống ít vận động, không lành mạnh, làm việc căng thẳng…

Theo số liệu của Hội Tim mạch Việt Nam thì cứ 4 người từ 25 - 49 tuổi thì có một người tăng huyết áp và đây là nguyên nhân chính gây nên đột quỵ ở người trẻ.

Ngoài ra, bệnh nhân đột quỵ trẻ còn liên quan đến các yếu tố di truyền, có bất thường về mạch máu, hoặc tình trạng đông máu, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu, hoặc tắc mạch máu gia tăng.

Ngoài việc tăng nhanh các ca đột quỵ thì hiện các chuyên gia rất lo ngại khi phần lớn bệnh nhân đột quỵ nhập viện muộn và hệ lụy là mất đi cơ hội hồi phục trong giờ vàng. Lý do của việc đến viện muộn là do người trẻ theo các chuyên gia thường chủ quan, không nhận diện rõ các dấu hiệu điển hình của đột quỵ và không nghĩ là đột quỵ có thể xảy ra ở người trẻ tuổi.

"Khi đến viện muộn, bệnh nhân mất đi cơ hội vàng để phục hồi và để lại hệ lụy đáng tiếc về sức khỏe, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội", đại diện Trung tâm Đột quỵ nêu.

Để giảm nguy cơ đột quỵ, theo chuyên gia người trẻ cần khám sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố nguy cơ, nếu có cần điều trị sớm. Chẳng hạn điều trị tăng huyết áp, các bệnh lý chuyển hóa, béo phì…

Đồng thời người trẻ, trung niên nên thay đổi thói quen, sinh hoạt khoa học, tích cực vận động thể dục, thể thao, hạn chế sử dụng thức ăn nhanh, các thực phẩm chế biến sẵn, nói không với thuốc lá, hạn chế tối đa rượu, bia. Với bệnh nhân trong gia đình có người từng bất thường mạch máu, tăng đông nên được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa để được sàng lọc loại trừ yếu tố nguy cơ.

Bác sĩ Tôn cũng chia sẻ thêm, khoảng 1/3 các ca đột quỵ xuất hiện sau khi có một hoặc nhiều cơn đột quỵ nhẹ hay còn gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua. Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não.

“Các dấu hiệu như mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút có thể xuất hiện do các cơn thiếu máu não thoáng qua. Sau đó khả nặng vận động có thể sớm trở lại, điều này tạo nên cảm giác chủ quan cho người bệnh, tuy nhiên sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua. Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não”, chuyên gia cảnh báo.

Khi bệnh nhân bị đột quỵ não, các triệu chứng sẽ xảy ra ngay lập tức sau vài phút hoặc sau vài giờ với các dấu hiệu sau: Đột ngột có cảm giác tê hay yếu liệt ở mặt, tay hoặc chân (các triệu chứng thường xảy ra ở một bên của cơ thể - nửa người); đột ngột không nói được, giọng nói bị méo hoặc bệnh nhân bị nói nhảm, vô nghĩa, không hiểu được lời nói; đột ngột mất thị lực, đặc biệt khi triệu chứng xuất hiện ở một bên mắt;

Bên cạnh đó, dấu hiệu của đột quỵ là bệnh nhân đột ngột đau đầu dữ dội; chóng mặt, cơ thể bị mất thăng bằng hoặc không thể thực hiện vận động theo ý muốn…

Chuyên gia của BV Bạch Mai khuyến cáo, nếu bất cứ ai có biểu hiện bất cứ triệu chứng nào như trên, thậm chí không rõ ràng, ngay lập tức gọi cấp cứu 115, vận chuyển an toàn tới bệnh viện gần nhất tìm cơ hội điều trị trong giờ vàng để "cứu não".

D.Ngân