Dự án nâng cấp kênh Chợ Gạo giai đoạn 2 tiếp tục tăng vốn

Kênh Chợ Gạo là tuyến kênh huyết mạch nối các tỉnh miền Tây Nam Bộ đi TP.HCM.

Dự án bao gồm nạo vét mở rộng luồng đường thủy gần 10 km, xây dựng công trình bảo vệ bờ nam kênh Chợ Gạo, cầu và đường dân sinh đi qua địa bàn các xã bờ phía nam, gồm: Bình Phục Nhứt, Bình Phan và thị trấn Chợ Gạo.

Sau khi cải tạo, đoạn luồng trên đạt quy chuẩn luồng đường thủy cấp II, với chiều sâu hơn 3,5 m, rộng hơn 50 m và bán kính cong lớn hơn 500 m, giúp tàu thuyền lưu thông thuận lợi hơn.

Kênh Chợ Gạo dài 28,5 km, nối liền từ Rạch Lá đến rạch Kỳ Hôn, kết nối giữa sông Tiền và sông Vàm Cỏ. Kênh đi qua huyện Châu Thành (tỉnh Long An) và các huyện Chợ Gạo, thị xã Gò Công, huyện Gò Công Tây, TP. Mỹ Tho (Tiền Giang). Theo thống kê, mỗi ngày đêm tuyến kênh này có khoảng 2.000 phương tiện thủy có trọng tải lớn, từ 200 tấn đến 1.000 tấn hàng hóa, qua lại.

Dự án đầu tư nâng cấp tuyến kênh Chợ Gạo giai đoạn 2 với tổng vốn 1.335 tỷ đồng, vừa được Bộ Giao thông vận tải phối hợp cùng Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang khởi công vào tháng 12/2021 và dự kiến sẽ hoàn thành sau hai năm thi công.

Ủy ban nhân dân huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang được giao chịu trách nhiệm công tác tái định cư. Theo đó, huyện Chợ Gạo đã tiến hành áp giá bồi thường, giải phóng mặt bằng, xây dựng 5 khu tái định cư nhằm ổn định đời sống của 633 hộ ở ven bờ kênh, với tổng kinh phí giải phóng mặt bằng khoảng 683 tỷ đồng. Trước đó, năm 2020, Bộ Giao thông vận tải đã phê duyệt cho tỉnh Tiền Giang hơn 556 tỷ đồng để chi bồi thường giải phóng mặt bằng.

Đến giữa tháng 11/2022, báo cáo tiến độ của tỉnh Tiền Giang cho biết vẫn chưa thực hiện xong phần giải tỏa mặt bằng để bàn giao cho các đơn vị thi công. Cụ thể, trong số 633 hộ dân ven kênh thuộc khu vực dự án phải di dời, có 21 hộ chưa chấp nhận bàn giao mặt bằng với các lý do chưa đồng ý với mức giá bồi thường, chờ xây xong nhà mới, chờ địa phương bố trí vào các khu tái định cư và một số trường hợp khác có đơn khiếu nại về công tác kê biên, áp giá,...

Ngày 24/5/2023, Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang đã có công văn gửi Bộ Giao thông vận tải, Ban quản lý các Dự án Đường thủy đề xuất bổ sung hơn 138 tỷ đồng cho công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nạo vét, nâng cấp kênh Chợ Gạo giai đoạn 2.

Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang, lúc đầu triển khai dự án, tỉnh dự tính hỗ trợ tái định cư bằng tiền mặt nhưng sau phải xây thêm ba khu tái định cư. Đơn giá dự toán hỗ trợ mặt tiền đường sau 5 năm cũng đã tăng gần gấp đôi, 90.000 đồng/m2 lên 160.000 đồng/m2. Đơn giá xây nhà ở, vật liệu xây dựng được áp giá từ năm 2019, nhưng khi thực hiện áp dụng theo năm 2021...

Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang cũng cho biết, hiện nay các đơn vị liên quan đang tiếp tục vận động bà con bàn giao mặt bằng sớm để thi công. Dù vậy, một số hộ đang gặp khó khăn trong việc thuê nhà ở đồng thời yêu cầu địa phương bàn giao tái định cư trước nên chưa có đủ mặt bằng để tiếp tục triển khai.

Theo quy định, các dự án thu hồi đất của dân phải xây khu tái định cư cho người dân có chỗ ở trước khi giải tỏa. Tuy nhiên, trên thực tế, địa phương tiến hành giải tỏa mặt bằng trước, xây dựng các khu tái định cư sau là bất cập, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và an sinh của người dân trong vùng dự án, dẫn đến nhiều hệ lụy như đã nói.

Năm 2015, kênh Chợ Gạo đã được đầu tư gần 800 tỷ đồng để nạo vét, thông luồng. Sau khi hoàn thành việc nạo vét, thông luồng, làm kè kênh, tháng 6/2016 công trình được Bộ Xây dựng trao giải thưởng “Công trình chất lượng cao”. Nhưng chỉ sau ba năm, năm 2018 công trình đã xuống cấp hư hỏng nặng. Cùng với đó, vấn đề gây khó khăn cho tàu thuyền lưu thông trên kênh Chợ Gạo không phải do độ sâu không đáp ứng mà là do bề rộng đáy kênh vẫn chưa được cải thiện.

Tháng 9/2020, Bộ Giao thông vận tải đã phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trình nâng cấp tuyến kênh Chợ Gạo giai đoạn 2.

Xuân Nghi