Dự án SwissTrade tạo nền tảng thúc đẩy xuất khẩu Việt Nam

Hoàn thiện khung chính sách, tạo động lực cho xuất khẩu

Chiều 16/12, Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết Dự án Chính sách thương mại và Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam do Chính phủ Thụy Sĩ tài trợ (Dự án SwissTrade).

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Lê An

Báo cáo tổng kết dự án, ông Trần Huy Hoàn, cán bộ điều phối quốc gia Ban Quản lý dự án SwissTrade, cho biết dự án xác định ba chỉ số tác động chính gồm tăng khối lượng xuất khẩu, số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa được hỗ trợ và số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực cạnh tranh nhờ dự án. Đây đều là những chỉ số cần thời gian theo dõi, do đó tại thời điểm kết thúc dự án chưa thể lượng hóa đầy đủ để đánh giá toàn diện tác động.

Về kết quả triển khai, ba hợp phần của dự án cơ bản đạt mục tiêu đề ra. Hợp phần thứ nhất hoàn thành các chỉ số kết quả thông qua việc xây dựng các báo cáo chiến lược ngành và lĩnh vực, các báo cáo tư vấn chính sách, đề xuất biện pháp can thiệp chính sách và tổ chức đào tạo cán bộ triển khai Chiến lược xuất nhập khẩu quốc gia.

Ông Trần Huy Hoàn, cán bộ điều phối quốc gia Ban Quản lý dự án SwissTrade. Ảnh: Lê An

Hợp phần thứ hai đạt kết quả với việc xây dựng báo cáo đánh giá về cơ chế điều tiết cạnh tranh trong lĩnh vực thương mại, đồng thời tổ chức các diễn đàn đối thoại chính sách thương mại. Hợp phần thứ ba hoàn thành các chỉ số về rà soát và phát triển hệ thống tổ chức hỗ trợ kinh doanh, hỗ trợ các tổ chức này triển khai sáng kiến xúc tiến xuất khẩu và nâng cao năng lực cho nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, dù một số chỉ số tác động dài hạn đối với doanh nghiệp cần thêm thời gian để ghi nhận và đánh giá.

Theo Ban Quản lý dự án, SwissTrade đã tạo tác động tích cực đối với quá trình xây dựng và ban hành chính sách thúc đẩy xuất khẩu, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực quản trị và đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu thông qua các diễn đàn, chương trình và lớp tập huấn trong khuôn khổ các hợp phần chính sách và kỹ thuật.

Dự án cũng hỗ trợ xây dựng Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030 và kế hoạch hành động triển khai Chiến lược, qua đó góp phần nâng cao thành tích xuất khẩu của Việt Nam, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế và việc làm, đặc biệt trong khu vực tư nhân và doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam trong giai đoạn 2020-2025 cho thấy vai trò ngày càng rõ nét của khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa trong cơ cấu xuất khẩu.

Việc tổ chức các diễn đàn đối thoại chính sách được đánh giá đã góp phần tăng cường cơ chế điều tiết cạnh tranh, giúp chính sách thương mại phản ánh sát hơn nhu cầu thực tiễn của cộng đồng doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Chương trình Hỗ trợ đổi mới và cạnh tranh trong khuôn khổ dự án đã tài trợ cho các tổ chức hỗ trợ kinh doanh triển khai các sáng kiến cung cấp dịch vụ xuất khẩu, góp phần từng bước hoàn thiện hệ sinh thái xúc tiến thương mại. Thông qua các hoạt động này, doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là doanh nghiệp khu vực nông thôn và doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, đã tiếp cận tốt hơn với thông tin thị trường, tư vấn tuân thủ tiêu chuẩn, kỹ năng xuất khẩu và cơ hội kết nối quốc tế, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và duy trì việc làm.

Kỳ vọng lan tỏa kết quả bền vững

Báo cáo tại hội nghị, ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, cho biết trong khuôn khổ Dự án SwissTrade, Cục Xúc tiến thương mại được Bộ Công Thương giao làm đầu mối triển khai Hợp phần 3, với trọng tâm là nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu và khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua việc tăng cường năng lực cho các tổ chức hỗ trợ kinh doanh.

Ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại. Ảnh: Lê An

Theo ông Hoàng Minh Chiến, điểm nhấn nổi bật của Hợp phần 3 là việc xây dựng và triển khai Chương trình Hỗ trợ Đổi mới và Cạnh tranh, tạo khuôn khổ lựa chọn và tài trợ các sáng kiến đổi mới trong xúc tiến xuất khẩu. Qua hai vòng mời gọi đề xuất, chương trình đã thu hút sự tham gia rộng rãi của cộng đồng tổ chức hỗ trợ kinh doanh, tiếp nhận 91 đề xuất từ 63 tổ chức và lựa chọn 11 sáng kiến tiêu biểu để triển khai trong giai đoạn 2024-2025. Các sáng kiến tập trung vào những lĩnh vực như chuyển đổi số, xúc tiến thương mại xanh và kết nối thị trường quốc tế.

Cùng với hỗ trợ triển khai sáng kiến, Hợp phần 3 chú trọng nâng cao năng lực tổ chức và chuyên môn cho các tổ chức hỗ trợ kinh doanh cũng như hệ thống xúc tiến thương mại từ trung ương đến địa phương.

Hàng trăm cán bộ đã được đào tạo về quản trị dự án, xúc tiến thương mại trong bối cảnh chuyển đổi số và phát triển bền vững, qua đó góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Dự án cũng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận thị trường quốc tế thông qua các hoạt động kết nối giao thương, hội chợ và làm việc trực tiếp với các nhà nhập khẩu nước ngoài, góp phần duy trì việc làm và tăng thu nhập, đặc biệt tại khu vực nông thôn và đối với doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ.

Từ thực tiễn triển khai, ông Hoàng Minh Chiến cho rằng tính linh hoạt trong quản lý, sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan và việc chú trọng tính bền vững, khả năng nhân rộng của kết quả là những bài học quan trọng. Ông bày tỏ kỳ vọng các thành quả của Hợp phần 3 sẽ tiếp tục được kế thừa và phát huy, đóng góp thiết thực cho sự phát triển bền vững của thương mại và kinh tế Việt Nam trong thời gian tới.

Đại diện bên hưởng lợi từ dự án, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, cho biết hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam những năm gần đây tăng trưởng mạnh, với tốc độ tăng xuất khẩu bình quân khoảng 12-15% mỗi năm.

Kết quả này đã đưa Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất thế giới và duy trì xuất siêu trong nhiều năm, qua đó góp phần ổn định tỷ giá và tăng dự trữ ngoại hối. Tuy nhiên, theo ông, xuất khẩu Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức mới, từ sự phục hồi chậm của kinh tế toàn cầu, gia tăng chủ nghĩa bảo hộ đến các yêu cầu ngày càng khắt khe về phát triển bền vững, truy xuất nguồn gốc và giảm phát thải, trong khi nội tại nền kinh tế vẫn còn hạn chế do phụ thuộc lớn vào nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu và một số thị trường chủ lực.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu phát biểu. Ảnh: Lê An

Trong bối cảnh đó, Cục Xuất nhập khẩu đã chủ trì xây dựng Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030 với sự hỗ trợ của Dự án SwissTrade. Quá trình triển khai đã hình thành 10 chiến lược ngành và liên ngành, được tích hợp vào Chương trình hành động và Kế hoạch triển khai Chiến lược, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ thực thi. Ông Trần Thanh Hải bày tỏ kỳ vọng hợp tác giữa các bên liên quan sẽ tiếp tục được mở rộng, mang lại hiệu quả thiết thực cho phát triển xuất nhập khẩu của Việt Nam trong thời gian tới.

Trần Đình