Dù đã vượt qua sóng gió Covid-19, ngành hàng không vẫn đối mặt với một núi khó khăn

Hành khách xem thông tin trên bảng điện tử tại sân bay quốc tế I Gusti Ngurah Rai ở Bali, Indonesia. (Ảnh: XINHUA)

Rủi ro từ các cuộc xung đột, chi phí tăng cao, căng thẳng thương mại, sức ép gia tăng về việc khử carbon… được cho là những “cơn gió ngược” cản trở ngành hàng không thế giới “cất cánh”.

Những diễn biến bất ổn, khó lường của kinh tế toàn cầu khiến nhiều ngành nghề chịu ảnh hưởng, trong đó có ngành hàng không. Theo báo cáo mới nhất, IATA ước tính, năm nay sẽ có chưa đến 5 tỷ lượt hành khách di chuyển bằng , thấp hơn mức dự báo 5,22 tỷ lượt từng được đưa ra trước đó.

Tổng lợi nhuận năm 2025 ước tính đạt 36 tỷ USD, thấp hơn so với mức dự báo trước đó; tổng lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường hàng không có thể đạt 69 triệu tấn trong năm nay, giảm so với mức 72,5 triệu tấn từng được ước tính. Căng thẳng thương mại leo thang cùng sự bất định trong chính sách thương mại của các nước lớn khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn khi đưa ra quyết định đầu tư và hoạt động, từ đó ảnh hưởng đến nhu cầu bằng đường hàng không.

Xung đột, bạo lực cũng là nguyên nhân khiến nhiều chuyến bay phải đổi đường bay. Ngoài vấn đề tài chính, kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra là các máy bay bị trúng tên lửa hoặc các vũ khí khác. Một thí dụ là căng thẳng gần đây giữa Ấn Độ và Pakistan đã buộc các hãng hàng không Ấn Độ phải đi đường vòng, chấp nhận tốn chi phí hơn để tránh qua không phận Pakistan.

An toàn hàng không đang là một vấn đề được quan tâm sau một loạt vụ tai nạn hàng không xảy ra ở Kazakhstan, Hàn Quốc và khu vực Bắc Mỹ trong những tháng qua. Tại Hội nghị thường niên của IATA ở New Delhi, Ấn Độ mới đây, Tổng Giám đốc IATA Willie Walsh kiến nghị chính phủ các nước chia sẻ thông tin tình báo hiệu quả hơn nhằm bảo đảm an ninh hàng không dân dụng.

Dù đã vượt qua giai đoạn sóng gió bởi đại dịch Covid-19, ngành hàng không toàn cầu vẫn đối mặt nhiều rủi ro trên hành trình phát triển. Hiện các hãng hàng không vẫn gồng mình chống chọi với những áp lực đến từ chi phí tăng vọt, “nút thắt cổ chai” chuỗi cung ứng, sự sụt giảm giá vé…

Thiếu nhân lực cũng là bài toán khó. Đầu tháng 5 vừa qua, tại sân bay quốc tế Newark Liberty ở bang New Jersey của Mỹ, tình trạng thiếu hụt nhân sự đã dẫn đến việc các chuyến bay trễ giờ khởi hành trong bảy ngày liên tiếp, một điều chưa từng xảy ra và gây phiền toái cho hành khách.

Về vấn đề môi trường, hiện ngành hàng không chiếm khoảng 2,5-3% tổng lượng khí thải toàn cầu và đang đứng trước sức ép trong đóng góp giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Việc sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) được đánh giá là giúp giảm tới 80% lượng khí thải. Chi phí cho SAF cao gấp từ 3 đến 5 lần so với nhiên liệu máy bay truyền thống. IATA từng ước tính, để đáp ứng các mục tiêu môi trường của ngành hàng không thì đến năm 2050 ngành này cần 500 triệu tấn SAF.

Hồi năm 2021, ngành hàng không đã nhất trí đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, mới đây, IATA cho biết các hãng hàng không đang gặp khó khăn trong việc đạt được các mục tiêu bền vững, và họ vẫn chưa rõ làm thế nào để có đủ nguồn lực tài chính cho quá trình chuyển đổi sang SAF và các công nghệ mới.

Tổng Giám đốc IATA Willie Walsh nhấn mạnh, trong nửa đầu năm 2025, thị trường toàn cầu chứng kiến nhiều bất ổn lớn nhưng các hãng bay đều nỗ lực thích ứng khó khăn. Ông Willie Walsh kêu gọi các nhà hoạch định chính sách không áp thêm thuế đối với ngành hàng không, đồng thời thúc giục các chính phủ phối hợp hành động về chia sẻ thông tin tình báo, thiết lập các quy tắc toàn cầu rõ ràng nhằm bảo đảm an toàn cho các chuyến bay, từ đó tiếp thêm động lực để ngành hàng không vượt các “cơn gió ngược”.

TƯỜNG VY