'Dư địa vàng' cho ngành du lịch TPHCM

Phát triển du lịch ký ức đúng hướng cũng chính là góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng TPHCM trở thành trung tâm văn hóa - du lịch mang tầm khu vực và quốc tế.

Du khách tìm hiểu thông tin tại gian hàng Khu di tích Lịch sử địa đạo Củ Chi

Trong dòng chảy phát triển đô thị hiện đại, ký ức lịch sử và di sản văn hóa không chỉ là “hành trang tinh thần” của cộng đồng mà đã sớm trở thành nguồn lực đặc thù cho phát triển du lịch bền vững.

Tại TPHCM, loại hình du lịch ký ức đang được đặt vào một bối cảnh mới sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, mở ra không gian liên kết rộng lớn để khai thác, phát huy giá trị lịch sử trên địa bàn.

Theo xu thế du lịch thế giới, các loại hình truyền thống như du lịch cảnh quan, nghỉ dưỡng, ẩm thực, hội nghị… có dấu hiệu bão hòa, và nhu cầu trải nghiệm văn hóa, di sản ngày càng gia tăng.

Điều này đặt ra yêu cầu TPHCM phải tìm kiếm và phát huy những nguồn lực du lịch đặc thù, gắn với bản sắc địa phương và ký ức lịch sử. Đặc biệt, khi thành phố xác định phát triển công nghiệp văn hóa, hướng tới trở thành trung tâm du lịch tầm cỡ khu vực, du lịch ký ức nổi lên như một lợi thế.

Hiện, TPHCM có rất nhiều “địa chỉ đỏ” gắn với ký ức chiến tranh như: địa đạo Củ Chi, địa đạo Long Phước, Hội trường Thống Nhất, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, Bến Nhà Rồng, Hố Lang, Chiến khu D, căn cứ Minh Đạm...

Đây là những “bảo tàng sống” về tinh thần chiến đấu, sự hy sinh của quân dân Nam bộ, là điểm đến quen thuộc của học sinh, sinh viên và du khách quốc tế, minh chứng sinh động cho vai trò giáo dục truyền thống trong đời sống đô thị hôm nay.

Tuy nhiên, bài học thực tế ở nhiều nước cho thấy, phát triển du lịch ký ức nếu thiếu định hướng có thể dẫn đến 2 nguy cơ: thương mại hóa “nỗi đau chiến tranh”, gây phản cảm; hoặc lạm dụng không gian ký ức cho mục tiêu khép kín, thiếu tính đối thoại.

Bài học rõ nhất là việc một số điểm tham quan ở Đông Nam Á từng biến hầm trú ẩn, nhà tù thời Thế chiến 2 thành khu vui chơi du lịch, làm sai lệch giá trị lịch sử dẫn đến phản ứng tiêu cực từ cộng đồng địa phương.

Để phát huy giá trị lịch sử - văn hóa - truyền thống, tránh “vết xe đổ” không đáng có, TPHCM đã chủ trương giữ đúng bản chất tưởng niệm - giáo dục của di sản ký ức, đồng thời gắn kết với trải nghiệm văn hóa cộng đồng, “kích hoạt” di sản ký ức thành không gian sống động, nơi quá khứ và hiện tại cùng đối thoại.

Trong bức tranh phát triển bền vững, du lịch ký ức ở TPHCM mang nhiều lợi thế: hệ thống di tích lịch sử - cách mạng trải rộng; nền tảng cộng đồng gắn bó với những nghi lễ tưởng niệm; khả năng kết nối liên vùng tạo thành chuỗi điểm đến giàu giá trị giáo dục. Quan trọng hơn, đây không chỉ là những sản phẩm mới lạ, mà còn là kênh bồi dưỡng lòng yêu nước, nuôi dưỡng bản sắc, tạo động lực tinh thần cho thế hệ trẻ.

Trong tiến trình phát triển rộng mở của TPHCM, du lịch ký ức đang là “dư địa vàng” - vừa làm phong phú bản sắc đô thị, vừa tạo lợi thế cạnh tranh độc đáo trên bản đồ du lịch quốc tế.

Phát triển du lịch ký ức đúng hướng cũng chính là góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng TPHCM trở thành trung tâm văn hóa - du lịch mang tầm khu vực và quốc tế.

Hồng Dương