Dự kiến hệ số lương đặc thù GV chưa đạt chuẩn cao nhất, lãnh đạo trường nêu quan điểm

Nhiều cơ sở giáo dục đã đăng tải dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo.

Theo dự thảo nghị định, nhà giáo được bổ nhiệm chức danh nào thì được xếp lương và hưởng hệ số lương đặc thù áp dụng đối với chức danh đó.

Tại khoản 3 Điều 3 dự thảo Nghị định có đề xuất về công thức tính tiền lương như sau:

Tiền lương = (Hệ số lương được hưởng + hệ số phụ cấp chức vụ + phụ cấp thâm niên vượt khung + mức chênh lệch bảo lưu (nếu có)) x Mức lương cơ sở x Hệ số lương đặc thù

Hiện nay, hệ số lương đặc thù được đề cập trong dự thảo nghị định trên là một điểm mới, chưa từng xuất hiện trong cách tính lương hiện hành của giáo viên.

Góp phần tạo động lực cho nhóm giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn tiếp tục gắn bó và phấn đấu nâng cao chuyên môn

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Hoàng Thị Minh Nguyệt - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Trần Bích San (phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình) bày tỏ: “Theo tôi, việc xây dựng hệ số lương đặc thù trong dự thảo hiện nay là một bước đi tích cực và hợp lý trong bối cảnh cải cách chính sách tiền lương ngành giáo dục.

Hiện tại, hệ số lương đặc thù thấp nhất là hệ số 1,2 áp dụng cho hệ số lương của viên chức loại A3.2 (từ hệ số lương 5,75), đối với giáo viên trung học cơ sở, tiểu học, mầm non cao cấp và các chức danh tương đương khác. Hệ số lương đặc thù cao nhất là 1,6 áp dụng hệ số lương của viên chức loại A0 (từ hệ số lương 2,10), đối với giảng viên giáo dục nghề nghiệp thực hành, giáo viên trung học cơ sở, tiểu học chưa đạt trình độ chuẩn (trình độ cao đẳng), giáo viên giáo dục nghề nghiệp thực hành và các chức danh tương đương khác.

Mặc dù hệ số phụ cấp đặc thù hiện tại có sự chênh lệch, nhưng nếu nhìn tổng thể, tổng tiền lương thực nhận của giáo viên cao cấp vẫn cao hơn so với giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn. Điều này là do hệ số lương cơ bản của giáo viên chính và cao cấp đã ở mức cao hơn nhiều so với giáo viên chưa đạt chuẩn. Do đó, khi tính tổng thu nhập, giáo viên đã đạt chuẩn, có trình độ đại học, thâm niên lâu năm vẫn có mức lương cao hơn, phản ánh đúng năng lực, trình độ chuyên môn.

Bên cạnh đó, việc đưa hệ số đặc thù cao hơn cho giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn là một giải pháp mang tính khuyến khích và giữ chân đội ngũ giáo viên thuộc trường hợp này, trong giai đoạn ngành giáo dục đang thiếu giáo viên trầm trọng ở nhiều vùng, đặc biệt là miền núi, vùng sâu vùng xa. Bởi trên thực tế, số lượng giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn cũng chiếm tỷ lệ nhỏ vì hiện nay, đa số giáo viên đều có bằng cử nhân sư phạm”.

Cô Hoàng Thị Minh Nguyệt - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Trần Bích San (phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình). Ảnh: Nhân vật từng cung cấp

Theo cô Nguyệt, giáo viên không nên nhìn vào từng hệ số lẻ để đánh giá tính hợp lý, mà cần xem xét tổng thể chính sách tiền lương và phụ cấp, trong đó hệ số đặc thù chỉ là một phần trong cơ cấu thu nhập. Mặt khác, cơ chế này còn tạo ra động lực để các giáo viên chưa đạt chuẩn cố gắng học tập nâng cao trình độ, vì một khi đạt chuẩn và được bổ nhiệm vào các hạng cao hơn, họ sẽ được hưởng mức lương cơ bản cao hơn, góp phần tăng thu nhập.

“Tuy nhiên, tôi cũng rất trăn trở khi thấy nhiều nhân viên khác trong nhà trường như y tế học đường, văn thư, thủ quỹ… đang làm việc rất vất vả nhưng mức lương còn thấp nhưng chưa được đề cập trong dự thảo. Đối với Nhà trường, nhân viên y tế hiện nay chỉ nhận mức lương khoảng 6,5 triệu đồng/tháng, trong khi khối lượng và yêu cầu công việc ngày càng lớn. Với mức thu nhập như vậy, họ rất khó có thể yên tâm gắn bó lâu dài với nghề.

Là người quản lý, tôi luôn lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng từ đồng nghiệp. Cán bộ hay giáo viên đều mong muốn một chính sách công bằng, minh bạch và phù hợp với thực tế công việc. Hiện tôi đang tổng hợp ý kiến để phản ánh, góp ý lên cấp trên một cách đầy đủ nhất.

Dù vậy, tôi vẫn ủng hộ cách xây dựng hệ số lương đặc thù như trong dự thảo hiện nay. Bởi nếu nhìn tổng thể, mức thu nhập của giáo viên đạt chuẩn, có trình độ đại học, được xếp hạng giáo viên chính hoặc cao cấp vẫn cao hơn so với giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn, do hệ số lương cơ bản của họ đã cao hơn. Việc áp dụng hệ số đặc thù 1,6 cho giáo viên chưa đạt chuẩn theo tôi là một cách để khuyến khích và giữ chân lực lượng này. Cách thiết kế hệ số như vậy vừa phân tầng được thu nhập theo trình độ và nhiệm vụ, vừa thể hiện sự linh hoạt, nhân văn mà không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của đội ngũ có chuyên môn cao”, cô Nguyệt nêu quan điểm.

Cùng bàn vấn đề này, cô Nguyễn Thị Thanh Mai - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Long Hưng (xã Nghĩa Trụ, tỉnh Hưng Yên) cho biết, việc xây dựng hệ số lương đặc thù trong dự thảo đang thu hút nhiều ý kiến khác nhau, đặc biệt khi hệ số cao nhất (1,6) lại được áp dụng cho giáo viên chưa đạt chuẩn trình độ đào tạo, trong khi giáo viên cao cấp lại hưởng hệ số thấp hơn (1,2). Ở một góc độ nào đó, sự sắp xếp này phần nào tạo ra cảm giác thiếu hợp lý và có thể ảnh hưởng đến tâm lý, động lực của những người đã nỗ lực học tập, nâng cao trình độ.

Cô Nguyễn Thị Thanh Mai - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Long Hưng (xã Nghĩa Trụ, tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Nhân vật từng cung cấp

Tuy nhiên, nếu xét toàn diện, chính sách này cũng thể hiện sự linh hoạt khi tạo động lực và giữ chân nhóm giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn, đặc biệt là ở những địa bàn khó khăn, nơi đang thiếu hụt giáo viên nghiêm trọng. Trong bối cảnh đó, việc nâng hệ số đặc thù cho giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn có thể xem là một giải pháp kích thích họ gắn bó với nghề, đồng thời tạo động lực để học tập nâng cao trình độ. Mặt khác, cần lưu ý rằng tổng thu nhập thực tế của giáo viên chính và giáo viên cao cấp vẫn cao hơn do họ có hệ số lương cơ bản cao hơn và được hưởng thêm các chế độ phụ cấp khác.

“Tôi cho rằng, nếu dự thảo được xây dựng đúng và truyền thông rõ ràng, việc phân hóa lương theo trình độ và hiệu quả công việc là hoàn toàn hợp lý. Giống như mô hình của các trường tư thục, giáo viên có chuyên môn cao, dạy tốt, có tinh thần cầu tiến thì nên được trả lương xứng đáng hơn. Ngược lại, nếu không nỗ lực nâng cao năng lực, không đổi mới chuyên môn thì mức thu nhập thấp hơn cũng là điều dễ hiểu. Chính cách tiếp cận dựa trên năng lực và kết quả này mới thật sự thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và tạo động lực thực chất cho đội ngũ nhà giáo.

Do vậy, tôi kỳ vọng rằng chính sách lương lần này sẽ tạo ra chuyển biến tích cực trong việc tuyển dụng và giữ chân giáo viên, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa. Thực tế cho thấy, cùng là giáo viên nhưng nếu giảng dạy tại các trường tư thục hoặc quốc tế thì thu nhập có thể cao gấp 2-3 lần so với trường công lập. Trong khi đó, điều kiện cơ sở vật chất ở trường công còn thiếu thốn, môi trường làm việc áp lực, khiến việc thu hút giáo viên giỏi về lâu dài gặp nhiều khó khăn”, cô Mai nêu quan điểm.

Các trường học cần tuyên truyền đúng, đủ về hệ số lương đặc thù để tránh hiểu lầm

Theo thầy Nguyễn Xuân Thịnh - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Xá (xã Hùng Việt, tỉnh Phú Thọ), hệ số lương đặc thù là một khoản phụ thêm được tính theo hệ số nhất định nhằm tăng thu nhập cho giáo viên ở từng vị trí, chức danh hoặc trình độ khác nhau. Cụ thể, hệ số lương đặc thù thấp nhất là 1,2 được áp dụng cho giáo viên cao cấp. Trong khi đó, hệ số đặc thù cao nhất là 1,6 được áp dụng cho giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn đào tạo.

Thầy Nguyễn Xuân Thịnh - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Xá (xã Hùng Việt, tỉnh Phú Thọ). Ảnh: Nhân vật từng cung cấp

Cách xây dựng như vậy khiến một số ý kiến cho rằng có sự “ngược chiều” trong xây dựng hệ số lương, khi người có trình độ cao hơn lại hưởng hệ số lương đặc thù thấp hơn. Điều này có thể ảnh hưởng đến tâm lý đội ngũ giáo viên lâu năm, khiến họ cảm thấy thiếu công bằng hoặc bị xem nhẹ sự cố gắng nâng cao trình độ của mình.

Tuy nhiên, cũng có thể hiểu rằng việc áp dụng hệ số đặc thù cao hơn cho giáo viên chưa đạt trình độ chuẩn là một giải pháp nhằm giữ chân lực lượng đang thiếu hụt, đặc biệt là ở những địa bàn khó khăn, nơi việc tuyển dụng và nâng chuẩn giáo viên còn gặp nhiều trở ngại. Nếu đây là một chính sách có tính linh hoạt ngắn hạn, đi kèm với lộ trình cụ thể để giáo viên buộc phải nâng chuẩn sau một khoảng thời gian nhất định, thì sẽ hợp lý hơn.

“Như vậy, hệ số lương đặc thù là một công cụ quan trọng để điều chỉnh thu nhập giáo viên trong ngành giáo dục, nhưng cần được thiết kế hợp lý, hài hòa giữa mục tiêu hỗ trợ, giữ chân, thu hút người giỏi, đồng thời thực hiện mục tiêu khuyến khích đội ngũ tiếp tục nâng cao trình độ, chất lượng giảng dạy. Nếu có lộ trình rõ ràng, cơ chế thực thi minh bạch và truyền thông đầy đủ, chính sách này hoàn toàn có thể trở thành động lực tích cực cho đổi mới giáo dục”, thầy Thịnh nêu quan điểm.

Đồng quan điểm trên, cô Nguyệt bày tỏ, chính sách mới nếu được thông qua sẽ tạo ra mặt bằng lương rõ ràng hơn giữa các nhóm giáo viên, đồng thời thể hiện sự phân loại, đánh giá công bằng theo trình độ và năng lực chuyên môn.

Bên cạnh đó, cô Nguyệt cho rằng vấn đề lớn nhất hiện nay là tình trạng thiếu giáo viên. Nhà trường hiện nay chỉ thiếu một giáo viên nhưng tại nhiều trường khác trong xã, con số thiếu hụt lên đến 7, thậm chí 10 giáo viên bộ môn.

“Tôi từng đứng lớp gần 20 năm nên rất thấu hiểu khó khăn của giáo viên khi phải đảm nhiệm lớp sĩ số quá đông. Không tách lớp thì không thể giảng dạy hiệu quả, nhưng nếu tách thì lại không đủ giáo viên. Mâu thuẫn đó khiến nhiều trường rơi vào cảnh bị động, đặc biệt trong điều kiện chưa có kế hoạch tuyển dụng cụ thể từ các cấp quản lý.

Tóm lại, việc điều chỉnh hệ số lương đặc thù là cần thiết và nên được thực hiện song song với chiến lược bổ sung, đào tạo và tuyển dụng giáo viên một cách bài bản. Chính sách tiền lương chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi gắn liền với giải pháp tổng thể để đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay”, cô Nguyệt bày tỏ.

Thu Thủy