Du lịch tàu hỏa vẫn 'hot' hè này

Khảo sát chiều ngày 26/6 cho thấy chặng tàu Hà Nội - Đà Nẵng giai đoạn đầu tháng 7 (ngày 5-10/7) còn 1 chỗ với tàu SE5, tàu SE9 còn 5 chỗ, SE19 còn 3 chỗ. Chặng Hà Nội - Huế tàu SE19 kín chỗ, chặng Hà Nội - Lào Cai tàu SP3 còn 9 chỗ, SP7 còn 23 chỗ. Riêng đoàn tàu "Hoa phượng đỏ" Hà Nội - Hải Phòng gần như hết vé nếu không đặt sớm.

Tuyến TP.HCM - Bình Thuận, tàu SE8 còn 37 chỗ , SPT2 còn 23 chỗ, SE6 còn 146 chỗ. Số chỗ sẽ dần lấp kín đến hết tháng 7.

Dịp hè năm nay, chia sẻ với Tri Thức - Znews về xu hướng lựa chọn phương tiện đi lại, một số đơn vị lữ hành nhìn nhận du khách vẫn chuộng tàu hỏa khi vé máy bay neo cao. Việc di chuyển bằng đường sắt tiết kiệm khoảng 40% chi phí so với hàng không.

Theo số liệu từ Công ty CP Vận tải đường sắt, tính đến ngày 5/7, hơn 620.000 vé được bán ra. Dự kiến lượng hành khách tăng 8-10% so với dịp hè năm 2024.

Đông khách 3 năm liên tiếp

Số liệu thống kê của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) năm 2023 cho thấy ngành đường sắt đón 6,1 triệu lượt hành khách, bằng 135,4% so với cùng kỳ năm 2022.

Năm 2024, số hành khách đạt hơn 7 triệu lượt, tăng gần một triệu so với năm 2023.

Để đáp ứng nhu cầu đi lại, từ tháng 3, ngành đường sắt mở bán vé tàu dịp hè với các tuyến như Hà Nội - TP.HCM, Hà Nội - Đà Nẵng, TP.HCM - Nha Trang…, kèm theo chính sách giảm giá 5-9% khi đặt trước. Đó là lý do dòng khách Việt tiếp tục nghiêng về thị trường tàu hỏa.

Hè năm trước, Đặng Nữ (sống tại Hà Nội) từng "né" máy bay bằng cách đi tàu hỏa, năm nay cũng không khác. Du khách này cho biết vé tàu hỏa Hà Nội - Đà Nẵng khứ hồi khoảng 2 triệu đồng. Trong khi đó, chuyến bay thẳng có giá 3,8 triệu đồng/vé khứ hồi cho khung giờ bay đêm.

"Rẻ hơn gần một nửa. Mặt khác, tôi thích ngắm cảnh chậm rãi qua cửa sổ. Tôi nghĩ đó là lý do tàu hỏa luôn đông khách. Chuyến du lịch của tôi phải dời từ đầu sang giữa tháng 7 vì hết vé", Nữ nói.

Trong khi đó, Kim Ngân (sống tại TP.HCM) lại nói rằng chọn tàu hỏa vào dịp hè vì thủ tục đơn giản và lợi ích kép.

Cô bày tỏ: "Tàu hỏa không hoãn (delay), mất thời gian chờ và lấy hành lý như máy bay, nhất là mùa cao điểm. Ngoài ra có thể tiết kiệm một đêm nghỉ khách sạn. Với các chặng ngắn hoặc trung bình, tôi ưu tiên tàu hỏa".

Du khách Đặng Nữ trên tuyến tàu Hà Nội - Đà Nẵng năm 2024. Ảnh: Đặng Nữ.

Ông Phạm Anh Vũ, Phó Tổng giám đốc Công ty Du Lịch Việt, cho biết tại đơn vị mình, tour tàu hỏa vẫn bám đà tăng năm 2023-2024. Năm trước, phương tiện này chiếm khoảng 8-10% trên tổng số tour hè nội địa, tỷ lệ này tăng lên 15% trong năm nay, đặc biệt là khách miền Bắc.

"Ngành đường sắt đã cải tiến đáng kể trong khoảng 3 năm trở lại đây. Các toa tàu sạch đẹp, suất ăn nâng cấp. Du khách cũng ngày càng thích đi chậm, ngắm cảnh đẹp trong không gian an toàn", ông Vũ nói.

Theo ông Vũ, các tuyến hút khách nhất gồm Hà Nội - Lào Cai, Hà Nội - Huế - Đà Nẵng, TP.HCM - Nha Trang... Các đoàn tàu charter hạng sang như The Vietage (Đà Nẵng - Quy Nhơn), La Reine (Đà Lạt - Trại Mát) cũng tạo ra phân khúc mới.

Về phía mình, ông Nguyễn Tiến Đạt, Tổng Giám đốc AZA Travel, cũng ghi nhận mức tăng tích cực về lượng khách du lịch bằng tàu hỏa. Ngoài khách lẻ, các doanh nghiệp và công ty lớn cũng chọn tàu hỏa khi tổ chức du lịch hè, team building.

"Tàu luôn đi, đến đúng giờ, cùng nhiều chính sách ưu đãi. Ví dụ trẻ em dưới 6 tuổi không cần mua vé, giảm giá cho đoàn đông... So với máy bay, giá vé tàu hỏa chiếm ưu thế rõ rệt ở nhiều tuyến, đặc biệt là Hà Nội - Hải Phòng, TP.HCM - Nha Trang", ông Đạt nói.

Ổn định, nhưng khó giữ sức hút

Dù có sức hút với một bộ phận du khách, đặc biệt là mùa cao điểm khi vé máy bay tăng cao, tàu hỏa vẫn khó cạnh tranh với hàng không về tính tiện lợi và tốc độ.

Ông Bùi Thanh Tú, Giám đốc Marketing của Best Price, cho biết theo thời gian, tàu hỏa có thể giảm sức hút và mất dần lợi thế về giá cả khi các hãng hàng không, xe du lịch cũng rục rịch đưa ra những chính sách ưu đãi.

"Hạ tầng tàu hỏa ở Việt Nam còn nhiều hạn chế, thời gian di chuyển dài, chất lượng dịch vụ không đồng đều và nhiều ga tàu chưa kết nối với các điểm du lịch chính gây ra nhiều bất tiện", ông Tú nói với Tri Thức - Znews.

Tàu hỏa khó duy trì sức hút, nếu không có sự đổi mới. Ảnh: Việt Anh Nguyễn.

Theo TS Dương Đức Minh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế và Du lịch, điều ngành đường sắt cần làm là định vị và đầu tư vào sản phẩm để hút khách lâu dài.

"Tàu hỏa gắn với sự cũ kỹ, thời gian dài, cách phục vụ truyền thống. Trong khi hàng không định vị nhanh, tiện và linh hoạt. Sự đối lập này khiến tàu hỏa khó thu hút khách mới, nhất là nhóm có thu nhập khá và cao, trừ khi họ muốn tìm trải nghiệm độc đáo", ông Minh phân tích.

Theo vị tiến sĩ, việc cải thiện một số tuyến tàu chưa đủ tạo cú hích thị trường. Hầu hết hành khách vẫn sử dụng không gian chung, ít được chọn vị trí ngồi hoặc dịch vụ cá nhân. Ngoài ra, khi thiếu chiến dịch truyền thông và câu chuyện văn hóa cũng khiến tàu hỏa kém hấp dẫn, trong bối cảnh du lịch hiện đại bán dịch vụ lẫn cảm xúc.

Chuyến tàu "Về miền đất võ" là sản phẩm mới của ngành đường sắt. Ảnh: Thanh Điền.

Để duy trì khách quanh năm, ông Minh cho rằng ngành đường sắt nên đồng bộ 3 trụ cột: dịch vụ - trải nghiệm - truyền thông.

Về dịch vụ, cần nâng cấp toa tàu, ghế/giường, nhà vệ sinh, hệ thống điều hòa và chiếu sáng. Đồng thời phát triển các toa riêng (toa gia đình, toa yên tĩnh, toa trẻ em...) và kết nối số hóa (ứng dụng đặt vé, Wi-Fi...).
Về trải nghiệm, đơn vị lữ hành có thể thiết kế gói du lịch trọn gói (tàu, khách sạn, tour địa phương), hợp tác với nghệ sĩ, travel blogger để tạo ra chuyến tàu văn hóa như tàu âm nhạc, tàu sách, tàu cà phê.
Về truyền thông, thay vì nhấn vào giá rẻ, ngành cần tập trung vào yếu tố "đáng nhớ". Truyền thông nên hướng đến thế hệ trẻ và các chiến dịch trên MXH.

Dưới góc nhìn của đơn vị lữ hành, ông Tú cho rằng tàu hỏa nên khai thác theo hướng trải nghiệm, nghỉ dưỡng hoặc du lịch chậm (slow travel). Một số sản phẩm như tàu ngắm cảnh, toa cao cấp... vẫn thu hút được nhóm khách trung niên, khách nước ngoài hay người trẻ.

Hiện sản phẩm sử dụng tàu hỏa chỉ chiếm 3-5% trên tổng sản phẩm hè của công ty, nhưng loại hình này có nhóm khách "rất trung thành", thích tìm tuyến tàu có trải nghiệm thú vị.

"Nếu phát triển đúng hướng, tàu hỏa có tiềm năng phát triển. Thay vì cố cạnh tranh trực tiếp với máy bay, phương tiện này nên định vị lại vai trò trong bức tranh du lịch đa phương tiện hiện nay, phối hợp với lữ hành để hướng đến phục vụ đoàn lớn", Giám đốc Marketing nói.

Trúc Hồ và Linh Huỳnh