Du lịch vũ trụ không còn là mộng ước xa vời
Du lịch vũ trụ sẽ giúp tạo ra một nền kinh tế không gian cạnh tranh, giống như du lịch đại chúng đã giúp giá vé máy bay giảm đi đáng kể trong khoảng sáu thập niên vừa qua...
Trong hơn 600 người may mắn được “thoát ly” khỏi bầu khí quyển của trái đất, chiếm đại đa số vẫn là phi hành gia, thiểu số còn lại là các nhà khoa học. Tuy nhiên, ngành du lịch không gian đã được khởi động từ đầu thiên niên kỷ mới, khi bảy du khách giàu có và liều lĩnh đã trả tới vài triệu USD/người để đổi lấy dăm ba ngày sống trên Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) như “dân chuyên nghiệp”…
Và ngay lúc này, du lịch không gian chuẩn bị bùng nổ, khi các tập đoàn như Blue Origin hay Virgin Galactic đang triển khai hệ thống tên lửa đẩy dành riêng cho những hành trình đưa du khách ra khỏi bề mặt trái đất. Và lưu ý đầu tiên các chuyên gia dành cho những ai muốn trải nghiệm một thứ gì đó hoàn toàn mới mẻ, vượt khỏi tư duy thông thường chính là “bạn phải thật khỏe mạnh, bạn phải thật giàu có, siêu giàu thì càng tốt”.
HẾT THẢY ĐỀU QUAN TRỌNG
Bởi rõ ràng, mức giá cho một lần hiện diện trên khoang con tàu SpaceShipTwo của Virgin Galactic hoặc New Shepard của Blue Origin là vô cùng đắt đỏ - dao động trong khoảng 250.000 – 500.000 USD. Các chuyến bay vượt hẳn ra khỏi quỹ đạo mới thực sự “điên rồ”, giá khoảng 50 triệu USD một người, chưa kể quãng thời gian dài luyện tập khắc nghiệt cùng các chuyên gia. Lúc này, du lịch đã trở thành thám hiểm, và những hành trình như vậy cần thời gian chuẩn bị tới vài năm trời hoặc hơn.
Leroy Chiao, phi hành gia của NASA với 15 năm kinh nghiệm hết sức nhấn mạnh tầm quan trọng của thể lực. “Hành khách nên tư duy họ đang luyện tập để thi Olympic. Cơ thể sẽ phải trải qua rất nhiều trạng thái khác nhau khi bay vào không gian”. Ví dụ như lực G – lực sẽ ép chặt chúng ta vào lưng ghế khi tên lửa đẩy tăng tốc để thoát khỏi lực hút của trái đất (và cả khi chúng ta trở lại bầu khí quyển). Mặc dù không đáng sợ như trong phim ảnh mô tả nhưng vẫn phải làm quen với nó thật cẩn trọng.
Ngoài ra, hành khách cũng sẽ được yêu cầu tập luyện với trạng thái không trọng lực, bằng cách học lặn và tham gia các chuyến bay thương mại do các công ty như Zero Gravity Coporation tổ chức. Điều này sẽ giải thích mọi thắc mắc về hai vấn đề quan trọng: “Tôi sẽ di chuyển ra sao và tôi sẽ cảm thấy thế nào?” Chi phí cho các chuyến bay và bài học lặn là hành khách tự chi trả. Chắc chắn không hề rẻ.
GÓC NHÌN CỦA THẦN THÁNH
Tuy nhiên, Leroy Chiao cũng không quên trấn an, rằng rèn luyện để đáp ứng các yêu cầu thể lực là hết sức cần thiết, tuy nhiên, trong phần lớn chuyến đi, hành khách sẽ được thư giãn, nghỉ ngơi và tận hưởng. Nhất là trong những chuyến bay ngắn, ở mức giá thấp nhất, đúng như những gì các công ty Virgin Galactic và Blue Origin đang chào bán: lên không gian, dạo chơi một chút rồi trở về, thời gian tối đa vài tiếng đồng hồ.
Chương trình đào tạo cho những chuyến bay này cũng chỉ tốn dăm ba ngày. Còn sự khắc khổ miệt mài mà Leroy Chiao đề cập ở trên dành cho những hành trình bay quanh quỹ đạo trái đất – thứ được hứa hẹn trong tương lai gần chứ không phải hiện tại.
Scott Parazynski, một phi công NASA với 17 năm kinh nghiệm thì đưa ra những lời khuyên cụ thể hơn. Đó là trên các chuyến bay ngắn dưới quỹ đạo, hành khách chỉ có vài phút ở trạng thái không trọng lượng mà thôi, vì thế, hãy lên kế hoạch chính xác về những gì họ muốn làm khi đó. Mang theo một bức ảnh gia đình hay món đồ quen thuộc và chụp ảnh với nó. Hoặc học cách nhào lộn, xoay tròn và khi đó hãy tự tin trổ tài. Nhà cung cấp dịch vụ chắc chắn sẽ ghi lại những hoạt động khi đó và trả cho hành khách khi chuyến đi kết thúc.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là cố gắng nhìn ra ngoài cửa sổ nhiều nhất có thể. “Hãy tập trung hết sức để tận hưởng quang cảnh ngoài đó”, Scott Parazynski nói. “Chúng tôi vẫn gọi đây là ‘góc nhìn của Chúa’, bởi quả thực, chỉ rất, rất ít người trên đời có cơ hội chiêm ngưỡng nó. Chẳng gì tuyệt vời, chẳng gì diệu kỳ, chẳng gì gây hưng phấn hơn việc lửng lơ ngoài không gian và nhìn xuống hành tinh mình đang sinh sống”.
Tác dụng phụ của tình trạng không trọng lực, theo Leroy Chiao, là chóng mặt và buồn nôn. “Đầu óc bạn sẽ choáng váng vì không còn trọng lực kéo chất lỏng xuống chân bạn nữa. Tất cả những chất lỏng đó sẽ trào lên và bạn có thể cảm thấy ngay lập tức. Giống như đứng trên chính cái đầu của mình vậy”. Thật may mắn, trong các chuyến bay ngắn, adrenaline và sự phấn khích sẽ giúp hành khách ổn lúc đầu, và đến khi họ bắt đầu cảm thấy khó chịu, thì cũng là lúc trở về ghế ngồi và thắt lại dây an toàn”, Leroy Chiao kết luận.
Nhưng với các chuyến bay kéo dài tới vài ngày, hành khách sẽ phải học cách làm nhiều thứ hơn trong trạng thái không trọng lực. Đánh răng hay đi vệ sinh bỗng trở nên khó khăn lạ thường, đồ đạc nhỏ kiểu bàn chải, thìa, dĩa bỗng nhiên “không cánh mà bay” chỉ trong vài giây (thường là bị hút vào buồng lọc không khí của ca-bin). Xử lý đống bừa bộn trong khoang riêng là việc bất kỳ hành khách nào cũng phải học, và tránh đập đầu, va gối, quệt tay khi di chuyển không trọng lượng là những kỹ năng chỉ có thể sở hữu sau khi “dính chưởng” ít nhất vài lần.
RỘNG MỞ TỪ HÔM NAY
Ngành du lịch không gian có một cột mốc cụ thể, là ngày 28/4/2001, khi kỹ sư kiêm doanh nhân Dennis Tito bay vào vũ trụ trên con tàu Soyuz TM-32 của Cơ quan vũ trụ Liên bang Nga, rồi ở lại trên ISS EP-1 gần 8 ngày. Đến năm 2006, bà Anousheh Ansari, doanh nhân Mỹ gốc Iran, trở thành nữ du khách đầu tiên bay vào không gian. Chi phí công bố cho mỗi chuyến đi như vậy rơi vào khoảng 20 – 25 triệu USD, nhưng các chuyên gia tin rằng con số thực có thể lớn hơn nhiều lần.
Với các tỷ phú như Elon Musk (nhà sáng lập SpaceX) hay Jeff Bezos (nhà sáng lập Blue Origin), du lịch không gian chỉ như một dạng “giá trị gia tăng” của mục tiêu to lớn và bao trùm hơn, là giải cứu hành tinh của chúng ta
Trong vài năm tới, Blue Origin sẽ chính thức thử nghiệm tên lửa đẩy New Gleen có thể tái sử dụng, giúp đưa người và hàng hóa lên quỹ đạo “nhiều lần”.
Theo Jeff Bezos, trái đất có thể thoát khỏi tình trạng ô nhiễm nếu chúng ta đưa ngành công nghiệp nặng vào vận hành ở ngoài bầu khí quyển. Điều này chỉ có thể trở thành hiện thực khi du lịch vũ trụ trở nên an toàn hơn, có lịch trình cụ thể, đều đặn, với giá cả phải chăng. Nghĩa là các tên lửa đẩy không phải dạng “dùng một lần” như bây giờ.
Du lịch vũ trụ sẽ giúp tạo ra một nền kinh tế không gian cạnh tranh, giống như du lịch đại chúng đã giúp giá vé máy bay giảm đi đáng kể trong khoảng sáu thập niên vừa qua.
SpaceX, Blue Origin, Virgin Galactic và một vài tên tuổi khác đang trong cuộc chạy đua ngấm ngầm, mà mục tiêu là làm cho con người có thể tiếp cận với không gian vũ trụ theo cách đơn giản và thuận tiện nhất.
“Chúng tôi không nghĩ đến việc thoát khỏi trái đất”, Jeff Bezos từng phát biểu sau hành trình ra khỏi bầu khí quyển kéo dài 11 phút năm 2021. “Đây là hành tinh tốt lành duy nhất trong hệ mặt trời và chúng ta phải chăm sóc nó thật đàng hoàng”.
Du hành vũ trụ giá rẻ có thể kết hợp và góp phần tài trợ cho các dự án khoa học thiết yếu nhưng tốn kém, bao gồm quan sát thiên văn, dự báo thời tiết, quan sát hoạt động và sự thay đổi của trái đất, nuôi trồng thực vật trong môi trường không có nước, tìm cách thích nghi và cải tạo môi trường không trọng lực. Tất cả những dự án này đều góp phần chống biến đổi khí hậu hoặc tối thiểu cũng giúp được nhân loại ứng phó với những hậu quả của nó.
Vậy thì, mức giá rẻ nhất cho một hành trình không gian là bao nhiêu tiền? 50.000 USD nếu World View là cái tên được lựa chọn. Tập đoàn này vẫn đang nhận đặt cọc 500 USD/người cho những chuyến bay kéo dài từ 6 – 8 giờ, cất cánh từ nhiều địa điểm khác nhau trên thế giới.
Tuy nhiên, giá rẻ thì có điểm thiệt thòi. Tàu của World View chỉ có thể bay tới vùng đầu tiên bên ngoài bầu khí quyển, gọi là cận không gian. Và hành khách cũng không được thử thách với hiệu ứng không trọng lực, nhưng quang cảnh ngoạn mục và choáng ngợp kiểu “góc nhìn của Chúa” thì vẫn được đảm bảo. Hành khách chắc chắn sẽ thấy được độ cong của trái đất với không gian đen kịt xung quanh.
Nhưng cuối cùng, tàu của World View vẫn được NASA gọi là tàu vũ trụ do đạt được tới độ cao cần thiết. Hành trình này coi như đã chạm tới không gian vũ trụ, nhưng vận tốc của tàu không đủ nhanh để ở lại đó lâu hơn. Theo các phi hành gia chuyên nghiệp, 50.000 USD hay thậm chí 500.000 USD đều là những mức giá quá hời cho mọi hành trình vào không gian.
"Chuyến đi sẽ thay đổi cuộc đời của họ mãi mãi", Scott Parazynski nói. "Đó là khung cảnh không thể nắm bắt được bằng thứ cảm xúc giống trong rạp chiếu phim, kể cả IMAX 3D. Những gì hành khách trải qua thật khó diễn tả thành lời, nhưng nó sẽ vĩnh viễn ở lại trong tâm trí họ, nhất là sự kết nối với trái đất thân yêu và sự choáng ngợp, ngất ngây trước vẻ đẹp sâu thẳm của vũ trụ”, Scott Parazynski kết luận.
