Dự thảo Luật Báo chí sửa đổi: Những vấn đề đáng quan tâm

Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng.

Tại dự thảo mới nhất (dự thảo lần 3) đã được lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương và đối tượng chịu sự tác động của Luật, có nhiều nội dung đáng chú ý.

Phóng viên các cơ quan báo chí tác nghiệp tại một sự kiện. Ảnh minh họa

Bổ sung quy định chống “báo hóa” tạp chí

Cụ thể, dự thảo Luật báo chí sửa đổi quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, còn những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động thì giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn.

So với Luật Báo chí năm 2016, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) giữ nguyên nội dung của 9 Điều; sửa đổi nội dung của 42 Điều; bổ sung 3 mới Điều, lược bỏ 4 Điều.

Theo cơ quan soạn thảo, việc sửa nội dung 42 Điều nhằm thể chế chủ trương, chính sách của Đảng về công tác báo chí. Đồng thời, đảm bảo Luật quy định nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, giao Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động …để phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ truyền thông hiện đại, mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng.

Đáng chú ý, dự thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung khái niệm Báo chí, trong đó xác định loại hình báo chí gồm: báo chí in, báo chí điện tử, báo chí nói, báo chí hình, kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng. Phân định rõ loại hình báo chí in gồm Báo in và Tạp chí in; loại hình báo chí điện tử gồm Báo điện tử và Tạp chí điện tử.

Dự thảo luật cũng bổ sung khái niệm Tạp chí để phân biệt rõ báo, tạp chí; quy định Trang thông tin điện tử tổng hợp không phải là sản phẩm thông tin có tính chất báo chí.

Lý giải điều này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, quy định khái niệm ở Luật Báo chí 2016 chưa phân biệt rõ báo và tạp chí, dẫn tới tình trạng cơ quan tạp chí lợi dụng chức năng, nhiệm vụ nói chung của báo chí để hoạt động như cơ quan báo.

Ngoài ra, quy định khái niệm trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội là các hoạt động có ảnh hưởng đến hoạt động báo chí trên không gian mạng chưa chặt chẽ, đầy đủ đang gây ra nguy cơ tranh chấp về bản quyền tác phẩm báo chí, cạnh tranh thu hút quảng cáo số với báo chí. Cùng với đó, mạng xã hội có nguy cơ lấn át, thu hút mất nguồn doanh thu từ quảng cáo số của báo chí.

Đặc biệt tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội, trang thông tin điện tử tổng hợp tự sản xuất và đăng, phát tin, bài như cơ quan báo chí; việc thông tin ảnh hưởng tiêu cực đến vị thế, uy tín, hình ảnh Việt Nam; gây phương hại đến quan hệ đối ngoại, hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước, các đối tác là những hành vi bị nghiêm cấm được quy định cụ thể trong dự thảo Luật.

Mở rộng không gian hoạt động của báo chí để kiến tạo

Nhằm tạo điều kiện để báo chí phát triển phù hợp với xu hướng phát triển trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, dự thảo Luật đề xuất mở rộng không gian hoạt động của báo chí để kiến tạo, đột phá phát triển báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Trong đó có Tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện là mô hình hoạt động của cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, có các cơ quan báo chí trực thuộc, doanh nghiệp trực thuộc hoặc góp vốn tại doanh nghiệp, có vai trò nòng cốt định hướng dư luận xã hội, được có cơ chế đặc thù về tài chính, lao động, tiền lương như doanh nghiệp.

Song song đó là Tổ hợp báo chí của địa phương là mô hình hoạt động của cơ quan báo chí địa phương có nhiều loại hình báo chí, có các cơ quan báo chí trực thuộc, có vai trò nòng cốt định hướng dư luận xã hội tại địa phương.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng và kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng.

Theo đó, Cơ quan báo chí phải tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định về tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí; thực hiện đăng ký/thông báo với cơ quan quản lý nhà nước về báo chí khi mở các kênh nội dung trên không gian mạng.

Ngoài ra, bổ sung quy định cơ quan báo chí được phép liên kết sản xuất nội dung trong các lĩnh vực trừ thời sự, chính trị, để tạo điều kiện cho cơ quan báo chí khai thác các giá trị từ hoạt động liên kết phục vụ phát triển báo chí, đồng thời đảm bảo định hướng trong thông tin thời sự, chính trị.

Một nội dung khác đó là nguồn thu hợp pháp của cơ quan báo chí, gồm thu từ lợi nhuận phần vốn góp trong các doanh nghiệp; thu từ thực hiện các nội dung cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu; thu từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học để có kinh phí phản biện, hoàn thiện, nâng cao chất lượng bài viết.

Người làm việc tại tạp chí khoa học không được cấp thẻ nhà báo

Theo Dự thảo Luật Báo chí sửa đổi: Phóng viên là người hoạt động báo chí, công tác tại cơ quan báo chí đảm bảo tiêu chuẩn đạo đức, chức danh phóng viên.

Biên tập viên là người hoạt động báo chí, công tác tại cơ quan báo chí đảm bảo tiêu chuẩn đạo đức, chức danh biên tập viên.

Phóng viên, biên tập viên chưa được cấp thẻ nhà báo có quyền và nghĩa vụ như đối với nhà báo; khi đến cơ quan, tổ chức để hoạt động nghiệp vụ báo chí chỉ cần xuất trình giấy giới thiệu do cơ quan báo chí cấp. Giấy giới thiệu chỉ được cấp cho phóng viên, biên tập viên của cơ quan báo chí. Những người làm việc tại tạp chí khoa học không được cấp thẻ nhà báo.

Việt An