Dự thảo Luật đầu tư kinh doanh: Nóng chuyện giá vàng

Bộ Tài chính hiện đang chủ trì soạn thảo Dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh (Dự thảo) thay thế cho Luật Đầu tư 2020, trong đó có nhiều điều chỉnh quan trọng liên quan đến ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Với kinh doanh vàng, cơ quan này đề nghị thu hẹp phạm vi được xác định là kinh doanh có điều kiện. Tuy nhiên, ông Nguyễn Quốc Hùng, đại diện Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, cho rằng việc thu hẹp này là chưa đủ.

“Quy định kinh doanh vàng là ngành nghề kinh doanh có điều kiện là vòng kim cô làm cho hoạt động kinh doanh vàng hiện nay vô cùng khó khăn, cung cầu thị trường méo mó. Chúng tôi mong chờ hàng chục năm nay chỉ để thay ba chữ ‘kinh doanh vàng’ bằng nội hàm rất rõ ràng: chỉ có ‘sản xuất vàng miếng’ là kinh doanh có điều kiện”, ông Hùng nhấn mạnh tại Hội thảo góp ý Dự thảo sáng ngày 24/9.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, đại diện Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam. Ảnh: VCCI

Quy định bóp nghẹt nguồn cung

Ông Hùng cho biết, hoạt động liên quan đến vàng trên thực tế bao gồm bốn mảng khác nhau, đó là sản xuất, kinh doanh, mua bán vàng miếng; (sản xuất, chế tác và mua bán vàng trang sức; xuất nhập khẩu vàng; và các hoạt động kinh doanh vàng khác.

Bởi vậy, “cần phải làm rõ phần nào nằm trong kinh doanh có điều kiện” thay vì gom chung lại như quy định tại Luật Đầu tư 2020.

Việc gom chung như vậy khiến mọi khâu trong quy trình, từ nhập khẩu nguyên liệu đầu vào, sản xuất tới phân phối, xuất khẩu đều buộc phải xin phép, không chỉ một mà phải tới hai lần.

Điều này khiến cho thị trường vàng Việt Nam không có nguồn cung ổn định, từ đó giá vàng trong nước không thể xuống sát với giá vàng thế giới.

“Phải xin giấy phép con theo quy định nên hơn chục năm nay, không có doanh nghiệp nào được cấp một giấy phép nào, không nhập được cân vàng nào thì làm sao có thể đáp ứng được cho thị trường, đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân. Không chỉ vàng miếng, ngay cả vàng trang sức cũng phải nhập cao hơn mức giá của thế giới”, ông Hùng phân tích.

Bởi vậy, “nguồn cung không có thì không nhà kinh tế nào kéo giá vàng trong nước xuống gần với giá thế giới được”.

Vị này cũng cho biết thêm, hơn chục năm nay, rất nhiều doanh nghiệp lớn, thương hiệu lớn đủ sức cạnh tranh với thế giới nhưng không có nguyên liệu để sản xuất và xuất khẩu, bỏ lỡ tiềm năng thu về ngoại tệ. Theo tính toán của Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, xuất khẩu các sản phẩm chế tác vàng có thể thu về 5 – 7 tỷ USD mỗi năm.

Không chỉ vậy, cơ chế xin – cho thắt chặt nguồn cung khiến nhiều doanh nghiệp buộc phải sản xuất cầm chừng, đội ngũ công nhân lành nghề về chế tác vàng tại Hà Nội và TP.HCM buộc phải chuyển sang làm nghề xe ôm trong khi người dân phải mua vàng trong nước với giá cao hơn thế giới có khi tới 20 triệu đồng/lượng.

“Cấp phép theo cơ chế xin – cho thì lấy đâu ra cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu trong nước chứ đừng nói là xuất khẩu”, ông Hùng chỉ rõ.

Chia sẻ cùng quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam, cho biết, những bất cập của thị trường vàng hiện nay bắt nguồn từ quá trình cải cách điều kiện kinh doanh trước đây.

Trước đó, danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện đã chia, tách riêng các mảng như nhập khẩu vàng miếng, kinh doanh vàng miếng, kinh doanh vàng trang sức.

Tuy nhiên, khi thực hiện chủ trương cắt giảm điều kiện kinh doanh, Ngân hàng Nhà nước đã gộp lại thành một nhóm là ‘sản xuất, kinh doanh vàng’.

“Trên giấy tờ, việc này được coi là cải cách nhưng trên thực tế lại khiến nhiều công đoạn đơn giản, ví dụ như phân phối, chế tác vàng trang sức, cũng bị coi là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, tạo ra rào cản rất lớn cho doanh nghiệp”, ông Tuấn cho biết thêm.

Đề xuất tháo gỡ

Ở góc độ doanh nghiệp và đại diện Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, ông Hùng kiến nghị chỉ quy định ‘sản xuất vàng miếng’ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Các phần còn lại, bao gồm khâu trung gian, phân phối; sản xuất, kinh doanh vàng trang sức; hoạt động xuất nhập khẩu vàng; và hoạt động kinh doanh vàng khác được kiến nghị không nằm trong danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, không phải xin giấy phép do không ảnh hưởng tới lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.

“Đơn cử nghiệp vụ phái sinh vàng, doanh nghiệp thực hiện phái sinh để đề phòng rủi ro, tại sao lại cần phải xin phép”, ông Hùng đặt câu hỏi.

Ông Hùng kỳ vọng, việc sửa đổi theo hướng làm rõ ràng các hoạt động liên quan đến vàng không chỉ nhằm cải cách điều kiện kinh doanh, mà còn mở đường cho ngành vàng Việt Nam phát triển đúng tiềm năng.

Kiều Mai