Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi): Tập trung đổi mới sáng tạo và công nghệ

Dự thảo Luật gồm 9 chương và dự kiến 54 điều, được xây dựng bám sát chủ trương của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, điều ước quốc tế và thực tiễn trong nước; bảo đảm tính kế thừa, phát triển.

6 nhóm chính sách mới

Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) quy phạm hóa từ 6 nhóm chính sách lớn gồm: Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, kiến tạo hệ thống quản trị đại học tiên tiến; Hiện đại hóa chương trình và phương thức tổ chức đào tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến và thúc đẩy học tập suốt đời.

Định vị cơ sở giáo dục đại học là trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo nhân lực chất lượng cao; Tăng cường huy động các nguồn lực và nâng cao hiệu quả đầu tư hiện đại hóa giáo dục đại học, hợp tác quốc tế bình đẳng.

Phát triển đội ngũ giảng viên, nhà khoa học xuất sắc và môi trường học thuật sáng tạo, liêm chính; Đổi mới cách tiếp cận, bảo đảm thực chất trong công tác bảo đảm chất lượng giáo dục đại học.

Sinh viên Trường Đại học Công Thương TP. Hồ Chí Minh (ẢNH: FBNT)

Sửa đổi, bổ sung một số nội dung cơ bản

So với Luật Giáo dục đại học hiện hành, dự thảo Luật Giáo dục đại học có nhiều nội dung điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi.

Những nội dung lược bỏ: Phân loại cơ sở giáo dục đại học theo định hướng nghiên cứu/ứng dụng; điều kiện thành lập trường đại học thành viên trong đại học (trừ đại học quốc gia, đại học vùng);

Quy định bắt buộc thành lập hội đồng trường đối với trường thuộc lực lượng vũ trang; Thủ tục hành chính về mở ngành, chương trình, phân hiệu, kiểm định chất lượng; Những quy định trùng lặp, chồng chéo với Luật Giáo dục, Luật Nhà giáo, Luật Viên chức.

Những nội dung lược bỏ này nhằm giản lược những quy định không còn phù hợp với yêu cầu phát triển giáo dục đại học thời gian tới; chuẩn hóa hệ thống giáo dục đại học nhằm quản lý thống nhất; giảm thủ tục hành chính và những điều khoản đã quy định ở các Luật khác.

Những nội dung sửa đổi, hoàn thiện: Xác lập quyền tự chủ pháp định, gắn với trách nhiệm giải trình; Cơ chế tổ chức và hoạt động của hội đồng trường: mô hình, thẩm quyền, quan hệ công tác;

Quản lý mở chương trình theo cơ chế hậu kiểm, gắn với lĩnh vực và địa điểm; Kiểm định và công nhận kết quả thực chất từ tổ chức độc lập; Vị trí pháp lý của đại học, trường đại học.

Việc sửa đổi, hoàn thiện này nhằm tăng quyền tự chủ của các trường đại học trong bối cảnh mới; Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của hội đồng trường, giải quyết những vướng mắc về hội đồng trường, mối quan hệ giữa hội đồng trường và ban giám hiệu theo quy định của Luật Giáo dục đại học hiện hành; Xác định phạm vi hoạt động của các cơ sở giáo dục trong hoạt động giáo dục đại học.

Đại học Bách khoa Hà Nội tư vấn cho sinh viên về ngành học phù hợp (Ảnh: HUST)

Bổsung các nội dung: Giáo dục đại học số, học tập suốt đời, công nhận kết quả học tập tích lũy; Thể chế hóa chi tiết Nghị quyết 57 trong giáo dục đại học (quyền pháp định của tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo);

Học phí, tín dụng ưu đãi, học bổng, đặt hàng, giao nhiệm vụ đào tạo nhân lực chất lượng cao; Phân loại, chuẩn chức danh giảng viên; Nguyên tắc xây dựng môi trường học thuật sáng tạo, liêm chính, bảo đảm chất lượng; Ứng dụng công nghệ số trong kiểm tra, giám sát.

Theo Bộ GD&ĐT, việc bổ sung các quy định nhằm đón đầu công nghệ giáo dục mới và phát triển nguồn nhân lực phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, cung cấp nguồn nhân lực cho những ngành khoa học mũi nhọn, công nghệ kỹ thuật then chốt.

Bên cạnh đó, đánh giá, tiếp cận và hội nhập giáo dục đại học thế giới; xác định vai trò, vị trí công tác của đội ngũ giảng viên và chế độ đãi ngộ tương xứng, thu hút và trọng dụng nhân tài trong cơ sở giáo dục đại học; quy phạm hóa liêm chính học thuật…

Nhữngnội dung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính: Giảm tối thiểu 45% gồm: Hợp nhất 4 thủ tục thành lập trường đại học, thành lập phân hiệu và cấp phép hoạt động đào tạo trường đại học, cấp phép đào tạo phân hiệu thành 1 thủ tục đăng ký hoạt động theo địa điểm; Tích hợp thủ tục cấp phép hoạt động của cơ sở giáo dục đại học, phân hiệu có vốn đầu tư nước ngoài và cấp phép liên kết đào tạo nước;

Tích hợp thủ tục gia hạn, điều chỉnh liên kết đào tạo và thủ tục chấm dứt hoạt động liên kết đào tạo; Bỏ các quy định chi tiết, trùng lặp về kiểm định, tổ chức chương trình, tổ chức đào tạo; Dự kiến cắt giảm ít nhất 45% số lượng thủ tục hành chính; Rút ngắn thời gian xử lý khoảng 30%.

Việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm tiết kiệm chi phí xã hội, tăng năng suất và hiệu quả công việc, gắn trách nhiệm người thực hiện công việc và người đứng đầu đơn vị; thực hiện chủ trương chuyển tiền kiểm sang hậu kiểm.

Trước đó, chia sẻ về việc sửa đổi Luật Giáo dục Đại học, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho rằng đã không còn là chuyện của riêng ngành giáo dục, mà là yêu cầu cấp thiết từ chính thực tiễn vận hành.

Sửa luật lúc này không chỉ là động tác kỹ thuật, mà là bước đi định hình lại cách giáo dục đại học tồn tại và phát triển trong một thế giới đang thay đổi từng ngày.

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, sửa luật là cơ hội để giáo dục đại học bứt phá, nhưng cũng là một thử thách lớn trong cân bằng lợi ích, đảm bảo tính khả thi và phù hợp với bối cảnh Việt Nam. Chúng tôi muốn lắng nghe các ý kiến đóng góp, để xây dựng một khung pháp lý không chỉ đúng mà còn trúng.

Chi Nguyễn