Dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng: Đưa Việt Nam trở thành nước công nghiệp phát triển, có thu nhập cao

Các đại biểu thảo luận ở tổ 4 về dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. (Nguồn: Quốc hội)

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú và Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Thị Thanh Trà tham dự phiên thảo luận.

Đề ra khát vọng phát triển của đất nước

Các đại biểu đánh giá cao việc Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đã được chuẩn bị công phu, khoa học, dám nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá khách quan tình hình và từ đó đề ra khát vọng phát triển của đất nước.

Đại biểu Phan Xuân Dũng (đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa) nhấn mạnh: "Văn kiện lần này đã xác định đây là một kỷ nguyên mới, là dấu mốc lịch sử cực kỳ quan trọng, là kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chỉ rõ, từ thời điểm này, Đảng ta xác định bước vào giai đoạn mới, hướng tới mục tiêu 2030 và tầm nhìn 2045 để đất nước trở thành nước công nghiệp phát triển, có thu nhập cao".

Nội dung trọng tâm và đột phá nhất được các đại biểu thảo luận là việc xác lập mô hình tăng trưởng mới cho đất nước.

“Xác định mô hình tăng trưởng mới, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính” là một quyết sách mang tầm nhìn chiến lược nhằm giải quyết những hạn chế cố hữu của mô hình tăng trưởng trước đây, vốn chủ yếu dựa vào vốn và lao động giá rẻ.

Trong khi đó, Đại biểu Nguyễn Thành Trung (đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) nhận thấy, việc chuyển đổi này sẽ tạo ra động lực bứt phá để Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và đạt được mục tiêu trở thành nước phát triển.

Sự kết hợp giữa khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và cơ cấu lại nền kinh tế sẽ giúp nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của nền kinh tế, tạo ra sức sản xuất và phương thức sản xuất mới với chất lượng cao hơn.

Cùng quan điểm này, đại biểu Phan Xuân Dũng khẳng định, mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam đều gắn liền với việc phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức, khoa học công nghệ và trên thế giới cũng đã xác định: “không có quốc gia nào giàu mạnh mà không dựa vào khoa học công nghệ”.

Coi thể chế là "nút thắt lớn nhất" cần tháo gỡ

Để triển khai mô hình mới, đại biểu Nguyễn Thành Trung đề xuất tập trung vào ba nhóm giải pháp chính là hoàn thiện thể chế và môi trường pháp lý, coi thể chế là "nút thắt lớn nhất" cần tháo gỡ.

Xây dựng thể chế linh hoạt, đặc thù cho khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, đồng thời thí điểm các cơ chế đối với mô hình kinh tế mới như AI, kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn. Đồng thời, tạo hành lang pháp lý thông thoáng, khuyến khích "dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới" và chấp nhận rủi ro, thất bại trong nghiên cứu ứng dụng, đặc biệt ở khu vực công và doanh nghiệp nhà nước.

Các đại biểu đề xuất cơ chế tài chính đột phá, chính sách đầu tư mạo hiểm, ưu đãi thuế cho nghiên cứu và phát triển (R&D) và thúc đẩy huy động nguồn vốn tư nhân thay vì chỉ dựa vào ngân sách nhà nước. Tăng cường cơ chế bảo vệ sở hữu trí tuệ và dữ liệu, xây dựng khung pháp lý về quản trị dữ liệu quốc gia để thúc đẩy kinh tế số.

Cùng với đó, theo các đại biểu, tập trung phát triển công nghiệp lõi, ưu tiên các ngành chiến lược như cơ khí, bán dẫn, công nghệ AI, năng lượng và vật liệu mới, nhằm hình thành chuỗi giá trị nội địa và giảm phụ thuộc vào nước ngoài.

Thực hiện chuyển đổi xanh và chuyển đổi số trong các ngành truyền thống (dệt may, da giày, nông nghiệp) để tăng năng suất và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, hình thành các trung tâm và cực tăng trưởng tại các đô thị lớn (Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng).

Các đại biểu nhấn mạnh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, triển khai chương trình quốc gia đào tạo chuyên gia công nghệ cao, nhất là trong lĩnh vực AI, chip bán dẫn, dữ liệu lớn; cải cách giáo dục mạnh mẽ, gắn đào tạo với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp. Đồng thời, ban hành chính sách đột phá, mang tính cạnh tranh quốc tế để thu hút, giữ chân và trọng dụng nhân tài; tạo môi trường làm việc cởi mở, khuyến khích sáng tạo và tôn vinh thành tựu khoa học công nghệ.

Đồng thời, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, triển khai chương trình quốc gia đào tạo chuyên gia công nghệ cao, nhất là trong lĩnh vực AI, chip bán dẫn, dữ liệu lớn; cải cách giáo dục mạnh mẽ, gắn đào tạo với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp.

Ngoài ra, ban hành chính sách đột phá, mang tính cạnh tranh quốc tế để thu hút, giữ chân và trọng dụng nhân tài; tạo môi trường làm việc cởi mở, khuyến khích sáng tạo và tôn vinh thành tựu khoa học công nghệ.

Gia Thành