Đưa cà phê Khe Sanh ra 'biển lớn'

Những bước đi ban đầu

Chúng tôi hẹn gặp chị Nguyễn Thị Hằng, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông sản Khe Sanh ngay khi chị trở về từ Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập-Tự do- Hạnh phúc” tổ chức tại Hà Nội. Với dáng người hoạt bát, đầy năng lượng, chị Hằng phấn khởi chia sẻ, việc tham gia triển lãm đã giúp thương hiệu các sản phẩm của HTX được nhiều người biết đến, nhất là sản phẩm chủ lực cà phê Khe Sanh.

Với chị để có được thành quả như hôm nay, là cả quá trình nỗ lực, vượt qua nhiều khó khăn và thử thách. Sau khi lập gia đình, từ quê hương Hải Dương (nay là TP. Hải Phòng), chị theo chồng vào Quảng Trị những năm 2000. Từ tay trắng, vợ chồng chị bén duyên lập nghiệp với cây cà phê như một cơ duyên. Đó là sau khi xem các chương trình truyền hình về Tây Nguyên, khiến chị tìm tòi về cây cà phê và học cách tự ươm hạt, trồng thử.

Chị Nguyễn Thị Hằng trình diễn cách pha và giới thiệu cà phê Khe Sanh tại Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc” tổ chức tại Hà Nội vào tháng 9/2025 - Ảnh: L.T

“Ngày đó, gia đình tôi chỉ có vài sào đất, nhưng khi trồng cà phê cho thu hoạch thì sản phẩm phụ thuộc thương lái, lợi nhuận không cao. Sau nhiều trăn trở, tôi quyết định học cách chế biến, bắt đầu từ những mẻ cà phê rang xay để thử nghiệm bán sản phẩm cà phê sơ chế. Qua nhiều lần thất bại, dần dần tôi tích lũy được kinh nghiệm sau khi thu gom cà phê của người dân trong xã, tìm hiểu quy trình chế biến sạch, tham gia các dự án hỗ trợ phát triển nông nghiệp bền vững và nhiều chuyến thực tế tại Tây Nguyên. Đến tháng 3/2019, tôi cùng 6 hộ dân địa phương thành lập HTX Nông sản Khe Sanh”, chị Hằng kể.

Từ 7 thành viên, đến nay HTX của chị Hằng đã có 30 thành viên chính thức. HTX có vùng nguyên liệu 168ha khi liên kết với 115 hộ dân thuộc 7 tổ nhóm sản xuất. Trong đó, riêng HTX trực tiếp quản lý 30ha canh tác chủ yếu giống cà phê bản địa. Trung bình mỗi năm, vùng cà phê của HTX thu hoạch khoảng từ 1.400- 1.800 tấn quả tươi, đây là nguồn nguyên liệu dồi dào để chế biến sâu, tạo ra chuỗi giá trị khép kín.

“Ngay từ khi thành lập HTX, chúng tôi đã xác định con đường phát triển bền vững, gắn sản xuất với thị trường, xây dựng thương hiệu dựa trên chất lượng và tiêu chuẩn quốc tế. Vì vậy, HTX đã đầu tư đồng bộ 3 nhà xưởng hiện đại phục vụ sản xuất phân bón vi sinh, chế biến cà phê tươi và xưởng chế biến cà phê chất lượng cao. Với hệ thống máy móc, công nghệ chế biến tiên tiến sẽ là tiền đề để HTX nâng cao chất lượng sản phẩm cà phê”, chị Hằng cho biết.

Chinh phục những thị trường khó tính

Hiện nay, xưởng chế biến của HTX Nông sản Khe Sanh sản xuất được nhiều mặt hàng từ nông sản địa phương như chuối, tiêu, bơ, mật ong, mắc ca, trà vỏ cà phê... tuy nhiên nổi bật nhất vẫn là chuỗi cà phê sạch, chất lượng cao mang thương hiệu cà phê Khe Sanh. Đây là sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 5 sao quốc gia năm 2025, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia, cà phê đặc sản Việt Nam. Ngoài ra, hiện HTX đang hoàn thiện hồ sơ công nhận sản phẩm OCOP đối với sản phẩm cà phê hòa tan.

Điểm nhấn trong các sản phẩm của HTX chính là thương hiệu cà phê Khe Sanh đã đạt chứng nhận FDI của Mỹ, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế. Ngoài hệ thống phân phối trong tỉnh, các đại lý ở nhiều địa phương và hệ thống các sàn thương mại điện tử như shopee, tiktok… HTX đã ký kết hợp đồng hợp tác với nhiều doanh nghiệp lớn như Công ty Cát Quế, Công ty TNHH Ngọc Khen, Công ty SLOW Lào… với sản lượng bán ra hàng trăm tấn cà phê thóc và cà phê rang xay mỗi năm.

Từ năm 2022 đến nay, HTX Nông sản Khe Sanh đã xuất khẩu cà phê thóc sang Lào và Đan Mạch với sản lượng ổn định, trung bình 100 tấn/năm trong năm đầu tiên và 50 tấn/năm cho năm tiếp theo. Đặc biệt, vào năm 2024, HTX đã xuất khẩu thành công lô cà phê đặc sản sang Mỹ, đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình khẳng định thương hiệu cà phê Khe Sanh trên bản đồ cà phê đặc sản Việt Nam và là bước khởi đầu quan trọng để cà phê Khe Sanh khẳng định vị thế, dần có mặt ở các thị trường khó tính hơn như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU.

Với mục tiêu phát triển bền vững, HTX Nông sản Khe Sanh không chỉ chú trọng sản lượng mà đặc biệt quan tâm đến chất lượng cà phê thương hiệu Khe Sanh. Vì thế, tất cả quy trình sản xuất từ trồng nguyên liệu đến chế biến, đóng gói đều tuân thủ tiêu chuẩn an toàn. Do đó, sản lượng cà phê quả tươi thu mua cũng tăng dần qua các năm, riêng năm 2025, đạt hơn 4.500 tấn, chế biến được 100 tấn cà phê sạch và 500 tấn cà phê khô, sản xuất 100 tấn phân vi sinh.

Việc trồng cà phê bản địa được người dân tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình do HTX Nông sản Khe Sanh hướng dẫn, đảm bảo nguyên liệu đạt chuẩn cho xuất khẩu - Ảnh: L.T

“Chúng tôi đã hỗ trợ người dân hàng nghìn cây giống cà phê bản địa, mở hàng chục lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái đúng quy trình. Ngoài ra, HTX tận dụng vỏ cà phê sau chế biến để ủ vi sinh làm phân bón hữu cơ. Sau đó, loại phân này được bán với giá rẻ hơn thị trường 20%, riêng thành viên HTX được hỗ trợ 50% giá. Cách làm này vừa bảo vệ môi trường, vừa giúp giảm chi phí canh tác cho người dân”, chị Hằng chia sẻ.

Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch UBND xã Khe Sanh Thái Thị Nga cho biết, sự phát triển của HTX Nông sản Khe Sanh không chỉ là khát vọng vươn xa bằng chính thương hiệu cà phê Khe Sanh mà còn ở mục tiêu phát triển cộng đồng. Minh chứng là hằng năm, HTX tạo việc làm thường xuyên cho 30 lao động. Việc liên kết sản xuất tạo điều kiện cho hàng chục hộ đồng bào dân tộc thiểu số có thu nhập ổn định. Đây cũng là đơn vị tích cực tham gia các hoạt động xã hội như xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai…

Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ trong quy hoạch vùng nguyên liệu, dành quỹ đất để đơn vị xây dựng nhà máy ở vị trí mới bảo đảm vệ sinh môi trường và kết nối doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm... Tuy nhiên, để thực sự đưa cà phê Khe Sanh ra "biển lớn", trước hết đơn vị phải tự mình nỗ lực xây dựng được uy tín bằng chất lượng; tiếp tục đầu tư đổi mới công nghệ, mở rộng vùng nguyên liệu hữu cơ, đẩy mạnh thương hiệu và xúc tiến thương mại. Song song đó, đơn vị rất cần sự hỗ trợ, đồng hành của các cấp, ngành, để mỗi hạt cà phê thương hiệu Khe Sanh được xuất khẩu là “hạt ngọc”, không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là niềm tự hào, thương hiệu của nông dân Quảng Trị.

Lê Trường