Đưa hàng hóa Việt Nam hướng đến phân khúc cao cấp ở thị trường châu Âu

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EFTA (khối các quốc gia Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu gồm Thụy Sĩ, Na Uy, Iceland và Liechtenstein) đang trong giai đoạn đàm phán và và kỳ vọng sớm ký kết. Được đánh giá có nhiều điểm tương đồng với các FTA thế hệ mới Việt Nam đã ký kết và thực thi, EFTA tạo thuận lợi cho doanh nghiệp (DN) nhanh chóng thích ứng, tận dụng kinh nghiệm tuân thủ cam kết, nâng cao chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Tổng quan về quan hệ thương mại giữa Việt Nam và khối EFTA cũng như cơ hội, thách thức đối với DN Việt Nam tại thị trường các nước EFTA, ông Đinh Sỹ Minh Lăng, đại diện Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) cho biết, dù quy mô thị trường EFTA không lớn, nhưng đây lại là khu vực gồm các quốc gia có thu nhập cao, tiêu chuẩn khắt khe và nhiều tiềm năng cho DN có năng lực. Các ngành như chế biến thực phẩm, thủy sản, dệt may, giày dép, thiết bị điện tử, hàng tiêu dùng cao cấp hoàn toàn có thể tham gia chuỗi cung ứng EFTA nếu chuẩn bị tốt và có chiến lược phù hợp.

“Dù chưa ký kết nhưng cơ hội của các DN, địa phương và ngành hàng của Việt Nam vào EFTA là rất lớn. Ở mỗi vùng miền của Việt Nam đều có những ngành hàng chủ lực tương ứng với các thị trường tiềm năng trong EFTA, tuy nhiên, các DN phải để ý đến tiêu chuẩn bền vững cho các mặt hàng, đặc biệt là tiêu chuẩn vệ sinh ATTP vô cùng nghiêm ngặt. Chỉ cần 1 sản phẩm xuất khẩu vi phạm, sẽ bị cơ quan chức năng cảnh báo trên toàn hệ thống các quốc gia riêng lẻ, còn mở rộng ra hệ thống trên toàn châu Âu”, ông Lăng lưu ý.

Người tiêu dùng khu vực EFTA nói chung và Na Uy nói riêng đặc biệt coi trọng giá trị đạo đức, tính bền vững của sản phẩm

Cùng với đó, mặc dù nằm trong EU và không phụ thuộc vào EU, nhưng các nước trong khu vực EFTA vẫn tuân theo các quy định của EU. Vì thế các sản phẩm đồ gỗ xuất khẩu của Việt Nam cũng phải tuân theo các quy định của châu Âu. Các sản phẩm dệt may, da giày cần đề cao tính trách nhiệm xã hội và môi trường; các sản phẩm cà phê quan tâm đến tiêu chuẩn chất lượng rang xay, tiêu chuẩn ATTP bền vững đặc biệt là chuẩn hóa hữu cơ cũng như xuất xứ vùng trồng.

Cơ hội lớn vào thị trường cao cấp

Bao gồm các quốc gia có thu nhập cao, nên người tiêu dùng khu vực EFTA nói chung và Na Uy nói riêng đặc biệt coi trọng giá trị đạo đức, tính bền vững của sản phẩm hơn là giá thành. Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Thụy Điển kiêm nhiệm Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy và Latvia cho hay, những yếu tố như “dấu chân carbon” thấp, sản phẩm có sử dụng năng lượng tái tạo, bao bì sinh học sẽ giúp sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam gia tăng sức cạnh tranh. Ngoài ra, câu chuyện về những sản phẩm độc đáo, khác biệt cũng có thể giúp hàng hóa Việt Nam vươn tới phân khúc cao cấp hơn.

“Hiện nay Na Uy đang giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống là cơ hội mới cho các DN Việt Nam. Với hơn 80% hàng tiêu dùng như gỗ, may mặc, sản phẩm chế biến được nhập khẩu vào Na Uy, sản phẩm của Việt Nam có thể thâm nhập vào phân khúc trung và cao cấp nếu đáp ứng yêu cầu khắt khe về bền vững, minh bạch. Quan trọng hơn, DN Việt Nam không nên coi thị trường EFTA là điểm đến, cần coi đây là cầu nối cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào nhiều thị trường khác”, bà Thúy khuyến nghị.

Ngoài ra, bà Thúy cũng chỉ ra những hạn chế của DN Việt Nam khi xúc tiến thương mại vào Na Uy như còn thiếu thông tin thị trường, hồ sơ số cũng như thiếu minh bạch nguồn gốc sản phẩm…Vì thế, các DN cần xây dựng hồ sơ số minh bạch, phát triển các nhóm hàng hóa chuyên biệt như thủy sản sạch, nội thất xanh, dệt may có truy xuất nguồn gốc rõ ràng là những chiến lược cơ bản để tạo vị thế bền vững cho sản phẩm tại thị trường EFTA.

DN Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực hội nhập bằng việc chủ động tìm hiểu quy tắc xuất xứ, thị hiếu của thị trường EFTA

Đánh giá việc gia nhập thị trường EFTA là nền tảng tốt để tiếp cận nhiều thị trường có FTA với nhiều ưu đãi thuế quan, TS. Vũ Thị Phương Mai, Đại học Ngoại Thương Hà Nội - Đại diện Nhóm chuyên gia nghiên cứu của Tiểu dự án thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam - EFTA cho rằng, tác động vĩ mô khi EFTA có hiệu lực sẽ giúp Việt Nam tăng trưởng GDP khi thực hiện cắt giảm thuế quan có lộ trình hoặc cắt giảm ngay thuế quan. Đặc biệt, tác động tích cực đến các ngành hàng xuất nhập khẩu như cây trồng, thủy sản, dệt may, da giày, giao thông và tài chính ngân hàng. Tuy nhiên, do EFTA thúc đẩy phát triển bền vững và giảm nghèo, nên có thể ảnh hưởng bất lợi đối với một số ngành hàng xuất khẩu.

“Các DN Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn vào thị trường cao cấp EFTA. Tuy nhiên để vào thị trường này, DN Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực hội nhập bằng việc chủ động tìm hiểu quy tắc xuất xứ, thị hiếu của thị trường EFTA, các tiêu chuẩn kỹ thuật, vệ sinh ATTP. Đồng thời chuẩn bị tốt nguồn lực, công nghệ và các kênh truy xuất nguồn gốc, bao bì bền vững, năng lực sản xuất sạch. Bên cạnh đó, DN cần đầu tư xây dựng thương hiệu gắn với ESG, truyền thông thương hiệu phù hợp thị hiếu châu Âu và đa dạng kênh phân phối kết hợp giữa truyền thống và thương mại điện tử xuyên biên giới…", TS. Vũ Thị Phương Mai nói.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN