Đưa Quy Nhơn trở thành trung tâm nghệ thuật điêu khắc

Trước thềm tham dự Trại điêu khắc quốc tế tại Huế vào tháng 11-2025, anh đã chia sẻ về tác phẩm mới, hành trình sáng tạo ở nhiều sân chơi quốc tế và những trăn trở, kỳ vọng dành cho mỹ thuật - điêu khắc quê nhà.

Nhà điêu khắc Lê Trọng Nghĩa (thứ 5 từ trái sang) cùng các nghệ sĩ điêu khắc tại buổi bế mạc Trại điêu khắc “Đất và Người Gia Lai” lần thứ nhất. Ảnh: Vân Phi

* Sắp tới anh sẽ tham dự Trại điêu khắc quốc tế ở Huế, anh có thể chia sẻ thêm về quy mô và thời gian tổ chức?

- Trại điêu khắc khởi động từ tháng 6.2025, kêu gọi nghệ sĩ trong và ngoài nước gửi phác thảo. Kết quả, Ban tổ chức chọn 20 tác giả trong nước và 10 tác giả quốc tế. Sự kiện diễn ra trong 18 ngày, từ 21.11 - 8.12.2025, tại Huế - vùng đất giàu giá trị lịch sử, mỹ thuật, là không gian lý tưởng để nghệ thuật hòa quyện với bối cảnh văn hóa.

* Anh mang đến tác phẩm và ý tưởng gì?

- Tác phẩm của tôi mang tên Hơi thở sóng ngầm, lấy cảm hứng từ dòng chảy sông Hương và tinh thần kiên cường của người Huế. Các khối tròn tượng trưng cho hơi thở sóng ngầm, biểu hiện sức sống tiềm ẩn. Khoảng trống trung tâm gợi liên tưởng tới mái vòm cửa thành, ánh bình minh và trang sách mới - sự nối dài giữa quá khứ, hiện tại và tương lai. Tác phẩm bằng đá granite, cao 1.5 m, tạo cảm giác bền vững và uy nghiêm. Tôi muốn gửi gắm câu chuyện về sự kiên nhẫn, sinh sôi và vẻ đẹp tĩnh lặng, nơi văn hóa, thiên nhiên và nghệ thuật gặp nhau.

* Anh từng tham gia nhiều trại sáng tác quốc tế, đặc biệt là Workshop Hanoi Art Connecting. Ở đó, anh thấy điều gì đặc biệt?

- Tôi tham dự bốn mùa Hanoi Art Connecting (lần 4 đến lần 7). Điều ấn tượng nhất là sự kiện tạo ra một không gian sáng tạo thực sự cởi mở. Nghệ sĩ không chỉ trưng bày mà còn trực tiếp làm việc, trao đổi, cùng sáng tác. Chính sự tương tác ấy tạo nên trải nghiệm sống động, khác biệt.

Ban tổ chức còn kết nối nhiều thành phần: Nghệ sĩ, giảng viên, sinh viên, công chúng… Mỗi nhóm đều có cơ hội tham gia và đóng góp. Việc quảng bá cũng linh hoạt, không chỉ qua thông tin truyền thống mà còn lan tỏa mạnh trên mạng xã hội, qua hậu trường sáng tác và câu chuyện cá nhân của nghệ sĩ.

* Năm 2018, anh từng tham dự Trại điêu khắc quốc tế ở Thái Lan?

- Đúng vậy, tôi được mời tham dự Điêu khắc Sáp nến quốc tế tại Ubon. Đó là trải nghiệm đặc biệt khi nghệ sĩ quốc tế cùng sáng tác ngay trong lòng lễ hội truyền thống. Tác phẩm của tôi dùng ngôn ngữ tạo hình hiện đại nhưng vẫn hòa nhịp tinh thần cộng đồng địa phương. Nghệ thuật ở đó không chỉ trưng bày mà thực sự trở thành một phần đời sống văn hóa bản địa. Đó là kỷ niệm tự hào và cũng là bài học quý giá cho hành trình sáng tạo của tôi.

* Sau mỗi lần tham gia trại quốc tế, anh thường mang về điều gì?

- Mỗi trại sáng tác cho tôi nguồn năng lượng mới. Môi trường đa văn hóa giúp tôi học hỏi, mở rộng tư duy và tự tin hơn. Mỗi tác phẩm hoàn thành giống như một ngọn lửa mới thắp sáng, làm giàu thêm ý tưởng. Quý giá nhất là những kết nối chân thành. Đó là thứ giúp nghệ thuật vượt qua ranh giới để chạm tới trái tim con người.

Nhà điêu khắc Lê Trọng Nghĩa bên tác phẩm Mắt biển hồ tại Trại điêu khắc “Đất và Người Gia Lai” lần thứ nhất. Ảnh: NVCC

* Gần đây, anh tham gia Trại điêu khắc “Đất và Người Gia Lai” lần thứ nhất, ấn tượng lớn nhất của anh là gì?

- Đây là mô hình khá mới ở tỉnh ta. Ban tổ chức chỉ chọn phác thảo, còn sáng tác do nghệ sĩ chủ động. Kết quả, những tác phẩm hoàn thiện đã góp phần hình thành một vườn tượng đầy sức sống ở công viên suối Hội Phú. Điều này cho thấy, khi nghệ sĩ được tin tưởng và trao quyền, nghệ thuật sẽ vươn xa. Tôi hy vọng mô hình ấy tiếp tục duy trì, lan tỏa tới Quy Nhơn, nơi có nhiều không gian xanh nhưng vẫn thiếu tác phẩm điêu khắc xứng tầm.

* Nhân nhắc đến Quy Nhơn, xin hỏi thêm anh, hiện nay, ở đây vẫn chưa có bảo tàng mỹ thuật hay không gian trưng bày điêu khắc, anh nhìn nhận thế nào về sự thiếu vắng này?

- Đó là khoảng trống lớn. Tác phẩm nghệ thuật cần nơi lưu giữ, giới thiệu, kết nối và đối thoại với công chúng. Khi thiếu không gian chuyên nghiệp, tác phẩm chỉ hiện diện nhất thời rồi bị lãng quên, nghệ sĩ cũng mất động lực. Tôi tin rằng, một thiết chế nghệ thuật đúng nghĩa không chỉ bảo tồn tác phẩm, mà còn tạo dòng chảy văn hóa bền vững, nâng cao thẩm mỹ cộng đồng và đưa địa phương hội nhập đời sống nghệ thuật quốc gia, quốc tế.

* Anh nghĩ sao về việc tổ chức trại sáng tác điêu khắc quốc tế ở Quy Nhơn?

- Đó là hướng đi thực tế và giàu tiềm năng. Nên khởi động trước ở quy mô trong nước để thử nghiệm cơ chế, tổ chức, chất lượng tác phẩm. Quy Nhơn có biển dài, núi non hùng vĩ, đô thị đang thay đổi mạnh mẽ - nền tảng lý tưởng cho điêu khắc ngoài trời. Tuy nhiên, muốn thành công, cần tham vấn nghệ sĩ, giám tuyển, chuyên gia giàu kinh nghiệm để đảm bảo chất lượng tác phẩm, chọn vị trí đặt, và định hình chủ đề phù hợp bản sắc. Nếu làm bài bản, một trại điêu khắc ở Quy Nhơn sẽ vừa là nơi sáng tạo, vừa quảng bá hình ảnh thành phố, góp phần nâng tầm mỹ quan đô thị. Khi uy tín được khẳng định, mời nghệ sĩ quốc tế sẽ là bước tiếp theo tự nhiên, đưa Quy Nhơn trở thành trung tâm nghệ thuật điêu khắc ngoài trời hấp dẫn.

* Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện này.

VÂN PHI