Đưa thể chế thành lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học, công nghệ

Nhiều kết quả nghiên cứu sẽ được thương mại hóa, ứng dụng vào thực tiễn khi có những cơ chế, chính sách thông thoáng

Từ nghị quyết đến hành động cụ thể

Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW và Chính phủ ban hành Nghị quyết 71/NQ-CP sửa đổi, bổ sung cập nhật Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57, Thành ủy, UBND thành phố Huế đã nhanh chóng ban hành các văn bản liên quan nhằm lan tỏa tinh thần đổi mới; đồng thời, nâng cao nhận thức trong toàn hệ thống chính trị, xây dựng chính quyền số, phát triển nguồn nhân lực số và hình thành môi trường ĐMST bền vững.

Một trong những điểm nhấn là phong trào “Bình dân học vụ số” được khởi động với cách làm sáng tạo, giúp người dân dễ dàng tiếp cận công nghệ, hiểu và sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Đã có hơn 60 nghìn cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, sinh viên tại các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tích cực tham gia tìm hiểu dịch vụ công trực tuyến trên nền tảng Hue-S. Cùng với đó, hàng nghìn đoàn viên, thanh niên đã được huy động để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp thực hiện các thủ tục trực tuyến, góp phần lan tỏa nhiệm vụ chuyển đổi số và nhất là đóng góp vào giai đoạn đầu vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Bà Trần Thị Thùy Yên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho rằng, Nghị quyết 57 đã giúp hình thành tư duy mới trong đội ngũ cán bộ, doanh nghiệp và cộng đồng về ứng dụng công nghệ, chủ động sáng tạo, kiến tạo và thích ứng trong thời đại số. Nhờ triển khai đồng bộ, tinh thần nghị quyết đã trở thành động lực cho phong trào ĐMST trên địa bàn.

Có thể thấy từ khi Nghị quyết 57 được ban hành đã tạo ra những cơ chế mới, tháo gỡ nhiều rào cản, đồng thời khẳng định vai trò trung tâm của KH&CN là một trong những trụ cột phát triển. Cơ chế, chính sách đặc thù để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ cao, CĐS được hình thành. Hạ tầng số, các trung tâm dữ liệu, các nền tảng đô thị thông minh ở Huế cũng được đầu tư có trọng tâm, giúp Huế trở thành hình mẫu về quản trị hiện đại.

Một điểm sáng đáng chú ý của Nghị quyết 57 là cơ chế bảo hộ sản phẩm nghiên cứu cho chính tác giả, việc chia sẻ tỷ lệ phần trăm lợi nhuận giữa doanh nghiệp và nhà khoa học khi sản phẩm được thương mại hóa. Đây là một cải tiến lớn, khuyến khích các nhà khoa học không chỉ dừng lại ở việc hoàn thành báo cáo, mà tập trung nghiên cứu các sản phẩm có khả năng ứng dụng thực tiễn cao. Chính sách này tạo động lực để giới nghiên cứu gắn bó mật thiết hơn với doanh nghiệp, thị trường và nhu cầu xã hội.

Kiến tạo môi trường đổi mới sáng tạo

Cùng với nâng cao nhận thức, Huế tập trung hoàn thiện thể chế và hạ tầng KHCN để tạo nền tảng phát triển lâu dài. Hệ thống các văn bản, đề án, kế hoạch được ban hành liên tục, bảo đảm tính thống nhất và khả thi cao. Trong đó có thể kể đến hạ tầng và thiết chế KH&CN khá hoàn chỉnh gồm các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp; từng bước hình thành 3 khu công nghệ thông tin tập trung tại Khu đô thị An Vân Dương (thuộc Chuỗi Công viên phần mềm Quang Trung).

Thành phố cũng đang xúc tiến kêu gọi đầu tư cho khu công nghệ cao và tích cực phối hợp với Đại học Huế để triển khai Đề án phát triển Viện Công nghệ Sinh học - Đại học Huế, hay các chiến lược phát triển dữ liệu quốc gia, thị trường KH&CN, kinh tế số và xã hội số đến năm 2030. Cùng với đó, Huế sở hữu mạng lưới 27 tổ chức KH&CN, các viện nghiên cứu, trung tâm giáo dục và y tế chuyên sâu như Đại học Huế, Bệnh viện Trung ương Huế… tạo thành hệ sinh thái KH&CN liên kết chặt chẽ giữa nghiên cứu, đào tạo và ứng dụng thực tiễn.

Đến nay, thành phố đã số hóa 100% quy trình nghiệp vụ nội bộ, 72,82% kết quả giải quyết thủ tục hành chính ở các lĩnh vực và tái sử dụng hơn 25% dữ liệu đã số hóa nhằm rút ngắn thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp. Huế cũng là một trong những địa phương đầu tiên triển khai giải quyết thủ tục hành chính không phụ thuộc địa giới hành chính, giúp người dân thực hiện hồ sơ ở bất kỳ phường, xã nào trong phạm vi thành phố. Đặc biệt, Huế là địa phương đầu tiên thực hiện 100% dịch vụ công trực tuyến toàn trình đủ điều kiện sau chưa đầy một tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư cũng thừa nhận, Huế có một chính quyền số đồng bộ và dữ liệu mở giúp doanh nghiệp công nghệ có cơ hội thử nghiệm, triển khai sản phẩm mới dễ dàng hơn. Môi trường thể chế ở Huế hiện đang trở thành bệ phóng thực sự cho ĐMST. Minh chứng rõ nét nhất là mới đây, tại Ngày hội ĐMST quốc gia 2025, thành phố Huế được vinh danh xếp thứ 5 toàn quốc Chỉ số ĐMST cấp địa phương (PII) năm 2025.

“Với kết quả vượt bậc, tăng từ vị thứ 13 vươn lên Top 5 vào năm 2025, thành phố Huế khẳng định bức tranh thực tế, tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương dựa trên KH&CN và ĐMST”, bà Trần Thị Thùy Yên nhấn mạnh.

Từ định hướng lớn của Nghị quyết 57, Huế đã tạo được bước chuyển rõ rệt trong quản trị, điều hành và quan trọng hơn là trong văn hóa ĐMST. Khi mỗi cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân đều nhận thức được vai trò của KH&CN và CĐS, thì chính thể chế sẽ trở thành nguồn lực cạnh tranh mềm của địa phương, góp phần đưa Huế trở thành trung tâm KHCN và ĐMST của khu vực miền Trung vào năm 2030.

Bài, ảnh: HOÀI NGUYÊN