Đưa xẩm đến gần hơn với công chúng

Các thành viên Chiếu xẩm chợ Yên Phong biểu diễn dưới gốc đa.

Vào những ngàycuối tuần, góc chợ Lồng lại rộn rã âm thanh của các nhạc cụ dân tộc như tiếngmõ, phách, đàn nhị, cùng với làn điệu xẩm làm xao xuyến lòng người. Em Vũ ThịThu Hương, 14 tuổi, thành viên Chiếu xẩm chợ Yên Phong cho biết: Em rất vinh dựđược sinh ra và lớn lên trên quê hương được coi là một trong những cái nôi sảnsinh ra bộ môn nghệ thuật hát xẩm. Ngay từ nhỏ, em được bà truyền cảm hứng tìnhyêu nghệ thuật xẩm khi nghe bà hát xẩm mỗi ngày. Lời ca tiếng hát trong các câuchuyện của các bài xẩm hấp dẫn, diễn biến theo tình tiết hay trạng thái cảm xúcngười hát rất lôi cuốn người nghe. Tham gia Chiếu xẩm, em được học rất nhiều vềcách hát tròn vành rõ chữ của xẩm để chủ động trong thể hiện giai điệu, nhấnnhá ở các làn điệu, cũng như cách diễn xướng của loại hình nghệ thuật này. Hiệnnay em đã có thể hát được khoảng 5 làn điệu xẩm như xẩm Thập Ân, xẩm Huê Tình, xẩm Tàu Điện, xẩm Chợ, xẩmChênh Bông. Tại Liên hoan các câu lạc bộ hát xẩm khu vực phía Bắc - Ninh Bìnhnăm 2019, em đã đạt giải nhì tại Liên hoan với bài xẩm mới “Mười ân thầy cô”.Đây là động lực để em tiếp tục học hỏi, biểu diễn đa dạng các làn điệu xẩmthuần thục, hấp dẫn, góp phần bảo tồn loại hình nghệ thuật độc đáo của dân tộc.

Đối với em LêThảo My, 11 tuổi, xóm Phú Mỹ, xã Yên Phong thì em đến với Chiếu xẩm chợ YênPhong không chỉ được học hát các làn điệu xẩm mà còn được học cách biểu diễncác nhạc cụ dân tộc như kéo đàn nhị, gõ mõ, sênh. Đồng thời, em được tìm hiêủvề lịch sử, nguồn gốc, giá trị ca từ của xẩm chủ yếu ở dạng thơ lục bát, có cáctiếng đệm cho hợp vần như hát nói. Các làn điệu của xẩm vừa gần gũi, vừa đặc sắc,nội dung gắn với đời sống nên rất dễ đi vào lòng người. Em hy vọng với đam mênghệ thuật truyền thống của mình góp phần giúp xẩm dần được khôi phục, trởthành loại hình nghệ thuật phổ biến trong đời sống.

Bà Lê Thị Chiến,quản lý Chiếu xẩm chợ Yên Phong cho biết: Xã Yên Phong được coi là một trongnhững cái nôi sản sinh ra bộ môn nghệ thuật hát xẩm, ở đó có cố nghệ nhân HàThị Cầu từng được mệnh danh là “báu vật nhân văn sống” quốc gia. Chiếu xẩm chơYện Phong được thành lập năm 2018, với ý tưởng phục dựng lại cách diễn xướngđặc trưng của hát xẩm chính là không gian tại góc chợ. Phương châm hoạt độngcủa Chiếu xẩm đó là phục hồi những bài xẩm chợ cổ truyền của nghệ nhân Hà ThịCầu và các bài hát xẩm trong các tư liệu, tài liệu văn hóa. Ngoài những bài xẩmcổ, Chiếu xẩm cũng phát triển, sáng tác nhiều bài xẩm mới với đề tài phong phú,ngoài ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước còn đề cập đến nhiều vấn đề mang hơithở của cuộc sống đương đại.

Chiếu xẩm chợ YênPhong gồm 12 thành viên ở độ tuổi thanh, thiếu nhi, thành viên nhỏ tuổi nhất 4tuổi. Nghệ sỹ Bùi Công Sơn, Chủ nhiệm CLB Chiếu xẩm chợ Yên Phong đã là ngươìnhiệt huyết truyền dạy cách sử dụng nhạc cụ kết hợp với hát các làn điệu xẩm,bảo tồn được giá trị của thể loại âm nhạc dân dã, lối diễn xướng dân gian độcđáo trong kho tàng âm nhạc cổ truyền của dân tộc Việt Nam. Xẩm có khoảng trêndưới 10 làn điệu phổ biến như xẩm Thậpân, xẩm Huê Tình, xẩm Tàu Điện, xẩm Hà Liễu, xẩm Chợ, xẩm Hà Liễu… HiệnChiếu xẩm chợ Yên Phong duy trì hoạt động thường xuyên hàng tuần vào 2 ngàycuối tuần, tại chợ Lồng, quảng bá nghệ thuật hát xẩm quê hương, tiếp tục thuhút thành viên tham gia. Hiện Chiếu xẩm đã truyền dạy trên 30 bài hát xẩm chothành viên. Đặc biệt, từ đầu năm 2020, góp phần cùng cả nước chung tay phòng, chốngdịch bệnh COVID-19, Chiếu xẩm chợ Yên Phong đã tự sáng tác, biểu diễn thườngxuyên 3 bài (Thư gửi vợ thời COVID, COVID quả thật là ghê và Chung tay dậpdịch). Qua 2 năm hoạt động, Chiếu xẩm chợ Yên Phong đã đạt 1 giải nhất, 1 giảinhì và 1 giải khuyến khích cá nhân tại Liên hoan các câu lạc bộ hát xẩm khu vựcphía Bắc – Ninh Bình năm 2019.

Bài, ảnh: TiếnMinh