Đức kết thúc 'tuần trăng mật' với Trung Quốc

Bài liên quan

Ngoại trưởng Vương Nghị công du châu Âu và 'thông điệp' từ Trung Quốc

Trung Quốc thúc đẩy ngoại giao với châu Âu khi quan hệ với Mỹ xấu đi

Thủ tướng Đức Angela Merkel và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự một buổi lễ ở Berlin năm 2017. Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương mới của Đức có cách tiếp cận cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh. Ảnh: Reuters

Sự thay đổi này diễn ra như một phần của cảm giác báo động ngày càng tăng trên khắp châu Âu về sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc và thành tích về nhân quyền của nước này.

"Chúng tôi muốn giúp định hình trật tự toàn cầu trong tương lai dựa trên các quy tắc và hợp tác quốc tế, không dựa trên luật của kẻ mạnh", Bộ trưởng Ngoại giao Đức Heiko Maas cho biết vào ngày 2 tháng 9. "Đó là lý do tại sao chúng tôi đã tăng cường hợp tác với những nước có chung các giá trị dân chủ và tự do."

Cùng ngày, Đức đã thông qua các hướng dẫn chính sách mới về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nhấn mạnh tầm quan trọng của pháp quyền và thúc đẩy thị trường mở trong khu vực. Chiến lược này lặp lại cách tiếp cận của Pháp, cũng như Nhật Bản, Australia và các thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á.

Trung Quốc từng là trọng tâm ngoại giao của Berlin ở châu Á, với việc Thủ tướng Đức Angela Merkel thăm nước này gần như hàng năm. Trung Quốc cũng chiếm 50% thương mại của Đức với khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Nhưng tăng trưởng kinh tế đã không mở cửa thị trường Trung Quốc như hy vọng. Các công ty Đức hoạt động ở đó đã bị chính phủ Trung Quốc buộc phải bàn giao công nghệ. Các cuộc đàm phán về một hiệp ước đầu tư giữa Liên minh châu Âu và Trung Quốc để giải quyết các vấn đề như vậy đã bị đình trệ, làm dấy lên lo ngại về việc trở nên quá phụ thuộc kinh tế vào Bắc Kinh.

Điều này xảy ra đồng thời với việc ngày càng có nhiều chỉ trích về luật an ninh quốc gia mới của Trung Quốc ở Hồng Kông và các trung tâm được cho là giam giữ các thành viên thuộc nhóm thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ, dẫn đến việc Đức ngày càng phản đối các chính sách thân Trung Quốc của bà Merkel.

Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương mới của Berlin có cách tiếp cận cứng rắn hơn đối với Trung Quốc, bao gồm cả những lời chỉ trích về khoản nợ khổng lồ của các nước tham gia sáng kiến xây dựng cơ sở hạ tầng Vành đai và Con đường của Bắc Kinh.

Các công ty Đức cũng lo ngại về việc kinh doanh và bảo vệ tài sản trí tuệ của họ ở Trung Quốc, đặc biệt sau khi nhà sản xuất thiết bị Trung Quốc Midea Group mua nhà sản xuất robot Kuka của Đức vào cuối năm 2016.

Nhưng họ đang do dự khi từ bỏ một thị trường quá lớn như vậy. Khoảng 40% lượng xe bán ra trong năm ngoái của Volkswagen, cũng như gần 30% của Daimler và BMW, là từ Trung Quốc.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (trái) và người đồng cấp Đức Heiko Maas trong cuộc họp báo ngày 1/9 tại Berlin - Ảnh: AFP

Giám đốc điều hành Volkswagen Herbert Diess gọi Trung Quốc là "thị trường quan trọng nhất" của công ty. Vào tháng 5, nhà sản xuất ô tô này đã đồng ý mua 50% cổ phần của công ty mẹ JAC Motors thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc. Công ty Đức đã bảo vệ nhà máy của mình ở Tân Cương, quê hương của người Duy Ngô Nhĩ.

Volkswagen chỉ cam kết chắc chắn hơn với Trung Quốc sau vụ bê bối khí thải ở Mỹ và thất bại trong mối quan hệ với Tata Motors ở Ấn Độ.

Daimler và BMW cũng coi Trung Quốc là chìa khóa thành công, đặc biệt với thị trường châu Âu vẫn đang bị ảnh hưởng bởi đại dịc. Daimler đã đưa ra lời xin lỗi vào năm 2018 vì đã trích dẫn lời của Đức Đạt Lai Lạt Ma trong một quảng cáo.

BASF, nhà sản xuất hóa chất hàng đầu, cũng đang xây dựng dự án hóa chất tổng hợp thứ hai ở Trung Quốc. Địa điểm ở tỉnh Quảng Đông của công ty Đức dự kiến hoàn thành vào năm 2030 và có giá 10 tỷ USD.

Tuy nhiên, châu Âu nói chung dường như đang đánh giá lại mối quan hệ của mình với Trung Quốc. Năm 2019, Liên minh châu Âu coi Trung Quốc là "đối thủ cạnh tranh chiến lược", nêu bật sự cạnh tranh về thương mại và công nghệ của nước này với gã khổng lồ châu Á.

Patrick Koellner tại Viện Nghiên cứu Khu vực và Toàn cầu của Đức cho biết một sự chuyển hướng sang một chiến lược tỉnh táo hơn đối với Bắc Kinh đã xảy ra.

Đức có kế hoạch làm việc với Pháp hướng tới một chiến lược toàn EU về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Berlin đặt mục tiêu tăng cường ảnh hưởng của mình đối với vấn đề này bằng cách để cả khối đứng về phía mình.

Anh và Pháp cũng đã bắt đầu loại gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei Technology khỏi mạng 5G của họ. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị gần đây đã có chuyến công du châu Âu như một phần trong cuộc tấn công 'quyến rũ' của Bắc Kinh, nhưng chuyến đi của ông phần lớn làm nổi bật sự rạn nứt ngày càng gia tăng giữa hai bên.