Dùng AI 'giải cứu' kẹt xe

TP HCM có thể giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông bằng các giải pháp công nghệ đơn giản, từ việc dùng AI điều tiết đèn tín hiệu đến tích hợp hệ thống giao thông công cộng

TP HCM có diện tích rộng, dân số đông và giao thông đa dạng nhưng lại thường xuyên ùn tắc do hạ tầng chưa đáp ứng. Vì vậy, cần có những giải pháp đơn giản và có thể thực hiện ngay để giải quyết vấn đề này.

Hết cảnh chờ đèn đỏ vô lý

Tôi làm việc ở khu vực trung tâm TP HCM, mỗi ngày đi làm về vào giờ cao điểm đều phải đối mặt tình trạng kẹt xe kéo dài ở khu vực đường Nguyễn Hữu Cảnh - Tôn Đức Thắng nối dài tới đường Lê Duẩn - Đinh Tiên Hoàng… Tại khu vực này, đèn tín hiệu giao thông nhiều thời điểm chưa phù hợp thực tế. Trong khi người dân xếp hàng dài chờ đèn xanh ở đường Tôn Đức Thắng thì ở chiều ngược lại, phía đường Lê Duẩn lại rất vắng phương tiện nhưng thời gian chờ của đèn tín hiệu không được điều chỉnh hoặc chưa được điều chỉnh thường xuyên.

Bức tranh giao thông đô thị này cũng diễn ra ở nhiều khu vực có đèn tín hiệu khác. Tại nhiều điểm kẹt xe, để giải tỏa nhanh, CSGT thường phải điều phối bằng tay hoặc thay đổi bảng điều khiển giao thông tại chỗ. Trong khi đó, giải pháp đơn giản cho những tình huống trên là TP HCM có thể ứng dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) lắp đặt ở tất cả tuyến đường.

Khi ứng dụng AI trong giao thông, hệ thống sẽ phân tích những tuyến đường thường xuyên có lưu lượng phương tiện đổ vào trung tâm thành phố và dễ xảy ra kẹt xe. Khi trung tâm điều hành cảnh báo khu vực nào đang bị kẹt xe kéo dài, hệ thống AI có thể tự động nhận diện và điều chỉnh giảm thời gian đèn đỏ ở hướng này, đồng thời tăng thời gian đèn xanh ở hướng kia. Đây là công nghệ đơn giản và việc đầu tư cũng không quá tốn kém.

Ở Mỹ, họ thường xuyên triển khai xe lưu động có gắn bảng điện tử. Khi ùn tắc giao thông, xe lưu động lập tức chạy tới và đặt bảng chỉ dẫn, báo rằng nếu đi theo đường này sẽ chậm hơn 10 phút, còn đi theo hướng dẫn khác có thể tiết kiệm được 10 phút chẳng hạn… Việc này rất đơn giản, không tốn nhiều chi phí nhưng lại giúp giải tỏa luồng xe ngay lập tức. Nước Mỹ rộng lớn nên không phải nơi nào cũng lắp hệ thống AI cố định, vì vậy họ mới dùng giải pháp xe lưu động để đặt biển báo.

TP HCM đã có trung tâm giám sát giao thông với hệ thống camera được lắp đặt khắp thành phố. Như vậy, chúng ta hoàn toàn có thể điều phối từ xa dựa theo lưu lượng thực tế.

Mới đây, Báo Người Lao Động đã phản ánh tình trạng người dân có thể thiệt hại hàng trăm tỉ đồng mỗi năm cho việc tốn vài phút khi làm thủ tục tại sân bay - từ kiểm tra an ninh, soi chiếu hành lý đến làm thủ tục xuất nhập cảnh, bao gồm cả việc cởi giày, thắt lưng. Liên hệ với chuyện xếp hàng dài khi kẹt xe mỗi ngày ở các ngã ba, ngã tư vì chờ đèn tín hiệu giao thông bố trí chưa hợp lý, chi phí cho nền kinh tế còn lớn hơn nhiều.

Trong trường hợp này, việc ứng dụng AI có thể giúp giảm tình trạng ùn tắc giao thông. Chỉ cần tiết kiệm vài phút chờ đèn đỏ cũng đã giúp người dân và nền kinh tế hưởng lợi.

Ngày càng nhiều người dân sử dụng metro làm phương tiện đi laịẢnh: BẢO NGỌC

Di chuyển thông minh, đô thị lớn vươn tầm

Để TP HCM trở thành một siêu đô thị với hạ tầng phát triển bền vững, việc cải thiện hệ thống giao thông công cộng là ưu tiên hàng đầu, có thể bắt đầu từ các giải pháp đồng bộ và thông minh.

Trước hết, cần xây dựng một hệ thống thẻ thanh toán tích hợp đa năng. Thẻ đi tuyến metro số 1 nên được liên thông với tất cả phương tiện công cộng khác như xe buýt, buýt đường sông, taxi và xe công nghệ. Thẻ này còn có thể tích hợp với thẻ sinh viên hoặc thẻ hưu trí để tối ưu hóa sự tiện lợi cho người dân - một mô hình đã được nhiều quốc gia áp dụng thành công.

Tiếp theo, TP HCM cần khai thác hiệu quả mạng lưới sông rạch đa dạng bằng cách mở rộng hệ thống buýt đường sông. Việc phát triển các tuyến đường thủy không chỉ phục vụ nội đô mà còn có thể kết nối đến khu vực Vũng Tàu, Bình Dương, Cần Giờ, tạo thêm lựa chọn di chuyển thông thoáng và dễ dàng.

Song song đó, việc đẩy nhanh tiến độ mở rộng mạng lưới metro và xây dựng hệ thống xe buýt nhanh (BRT) là vô cùng cấp thiết. Một hệ thống BRT kết nối trung tâm thành phố với các vùng ven như Cần Giờ, Củ Chi, cùng với sự hoàn thiện của các tuyến đường Vành đai 3 và 4 sẽ giúp giảm ùn tắc giao thông và thúc đẩy kết nối liên vùng. Khi giao thông thuận lợi, các khu đô thị vệ tinh sẽ phát triển, góp phần giãn dân cư ra khỏi khu vực nội thành đang chịu nhiều áp lực.

Bên cạnh đó, TP HCM nên tận dụng hệ thống đường sắt hiện hữu. Thay vì chờ đợi các tuyến metro hoàn thành, việc đầu tư cải tạo các tuyến đường sắt nội đô và liên vùng sẽ cung cấp ngay một phương án di chuyển hiệu quả. Điều này giúp đa dạng hóa hệ thống giao thông công cộng, mang lại nhiều lựa chọn hơn cho người dân và giảm tải đáng kể cho đường bộ.

TS HUỲNH TRUNG MINH, chuyên gia kinh tế