Đừng chủ quan với bệnh tăng huyết áp

Cách đây 2 năm, ông N.N.S (45 tuổi, ở Tiền Giang) phát hiện mình tăng huyết áp kèm đái tháo đường khi khám sức khỏe định kỳ và theo dõi điều trị tại bệnh viện địa phương. Gần đây, ông thường xuyên nhức đầu, chóng mặt và huyết áp khó kiểm soát.

Cứ 5 người thì có 1 người mắc

Vì công việc bận rộn, ông S. thường quên uống thuốc, nhất là các cữ thuốc buổi chiều, đồng thời lên cân khá nhiều trong 6 tháng qua. Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, để điều chỉnh huyết áp cho người bệnh, các bác sĩ chỉ định ông S. uống thuốc vào buổi sáng, kết hợp thuốc mới trong điều trị, phối hợp nhiều tác dụng trong một viên thuốc. Việc này góp phần đơn giản hóa liều thuốc uống mỗi ngày, giúp ông S. dễ dàng trong việc ghi nhớ cữ thuốc.

Cùng với việc dùng thuốc để hạ huyết áp, bác sĩ còn lưu ý ông S. phải tuân thủ các nguyên tắc rất quan trọng trong điều trị như ăn nhạt, hạn chế tối đa lượng muối trong khẩu phần ăn, ăn trái cây, hoa quả bổ sung lượng kali, giảm cân nếu thừa cân, tập luyện thể dục thường xuyên, tránh stress, giảm sử dụng đồ uống có cồn, tự đo huyết áp...

Nhờ tuân thủ điều trị theo phương pháp tối giản, chủ động theo dõi huyết áp, thay đổi lối sống, ông S. đã duy trì được huyết áp mục tiêu, giảm cân, đường huyết cũng ổn định, có thể sinh hoạt, làm việc bình thường.

TS-BS Trần Hòa, Phó trưởng Khoa Tim mạch can thiệp Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết có khoảng 20%-25% dân số thế giới và Việt Nam mắc tăng huyết áp (một trong 2 trị số: huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên, huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên).

Theo bác sĩ Trần Thanh Tuấn, Khoa Tim mạch Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Chợ Rẫy (TP HCM), tăng huyết áp là một vấn đề sức khỏe toàn cầu. Bệnh lý này làm tăng nguy cơ tổn thương các cơ quan như não, mắt, tim, thận và mạch máu. Hậu quả là tăng nguy cơ mắc các biến cố tim mạch, thận, đột quỵ và tăng tỉ lệ tử vong. Nguy cơ tử vong tăng gấp đôi cho mỗi lần tăng 20 mmHg huyết áp tâm thu và 10 mmHg huyết áp tâm trương.

50% không tuân thủ điều trị

Theo GS-TS-BS Trương Quang Bình, Giám đốc Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, trước đây người bệnh trên 60 tuổi tăng huyết áp chiếm tỉ lệ cao. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người bệnh dưới 60 tuổi được chẩn đoán mắc bệnh lý này, chiếm 40% trong tổng số người được phát hiện tăng huyết áp chỉ riêng tại bệnh viện này.

"Ở người trẻ tuổi, tâm lý chủ quan khiến nhiều người vô tình phát hiện bệnh khi đến khám sức khỏe tổng quát hoặc nghiêm trọng hơn là khi đã xuất hiện biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ... Nhiều trường hợp bất ngờ bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não trong khi trước đó sức khỏe còn rất tốt, nguyên nhân đa số là do biến chứng của bệnh tăng huyết áp gây ra" - bác sĩ Bình chỉ rõ.

Người dân khám bệnh huyết áp tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM

Đối với người đã được chẩn đoán tăng huyết áp, phần lớn người bệnh không tuân thủ điều trị vì bệnh hầu như không gây triệu chứng điển hình. "Nếu không được phát hiện và điều trị hiệu quả, tăng huyết áp có thể gây nhồi máu cơ tim, xuất huyết não, nhồi máu não và nhiều biến chứng khác lên tim, mắt, thận, mạch máu..." - bác sĩ Bình cảnh báo.

Theo các chuyên gia, một vấn đề đáng lo ngại nữa là người được chẩn đoán mắc tăng huyết áp nhưng chưa tuân thủ điều trị chiếm đến 50%. Bên cạnh đó, nhiều người dù đã được chẩn đoán, điều trị nhưng huyết áp vẫn không đạt được huyết áp mục tiêu (dưới 140/90 mmHg). Nguyên nhân thường do người bệnh có lối sống chưa phù hợp (thói quen ăn mặn, thiếu vận động, thừa cân - béo phì...).

Tối giản hóa điều trị

Theo các chuyên gia, hiện nay, xu hướng tối giản hóa trong điều trị và khuyến khích người bệnh chủ động đo huyết áp đúng cách đang là vấn đề quan trọng cần lưu ý đối với bệnh tăng huyết áp.

TS-BS Trần Hòa cho biết nhiều người bệnh có thể chỉ cần dùng thuốc một lần mỗi ngày, trong cùng 1 viên thuốc có kết hợp nhiều công dụng giúp kiểm soát huyết áp và giảm các yếu tố nguy cơ gây biến cố tim mạch (viên thuốc phối hợp nhiều loại thuốc, liều cố định). Đối với người tăng huyết áp có bệnh đồng mắc, bác sĩ sẽ phối hợp điều trị bằng cách chỉ định các loại thuốc mới kết hợp kiểm soát các yếu tố nguy cơ và các bệnh đồng mắc.

Để kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn, người bệnh cần tuân thủ điều trị lâu dài theo đúng chỉ định của bác sĩ. Cần tái khám ngay nếu huyết áp không ổn định. Người bệnh có huyết áp đã điều trị ổn định chỉ cần tái khám mỗi tháng hoặc thậm chí 3 tháng mới cần gặp bác sĩ.

Tuy nhiên, người bệnh tăng huyết áp có kèm đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh thận mạn, thừa cân - béo phì... có thể là đối tượng có nguy cơ cao bị biến cố tim mạch. Vì vậy, người bệnh cần tái khám định kỳ các chuyên khoa liên quan đến bệnh lý của mình để bác sĩ điều chỉnh các yếu tố đồng mắc này, giúp các chỉ số sức khỏe luôn ở mức ổn định, góp phần phòng ngừa các biến cố tim mạch hiệu quả.

"Để phát hiện sớm tăng huyết áp trong cộng đồng, mỗi chúng ta nên nhớ đến việc đo huyết áp như nhớ tuổi của mình. Người bình thường trên 18 tuổi cần đo huyết áp mỗi năm một lần. Đối với người đã được chẩn đoán tăng huyết áp, cần tuân thủ điều trị lâu dài theo chỉ định của bác sĩ và chủ động đo huyết áp đúng cách" - bác sĩ Trần Hòa nhấn mạnh.

Bài và ảnh: NGUYỄN THẠNH