Đừng để mắc bẫy lừa bằng công nghệ Deepfake!

Gần Tết Nguyên đán, trên địa bàn tỉnh Long An, không ít người mắc bẫy lừa đảo bằng công nghệ Deepfake - một chiêu lừa hết sức tinh vi. Với chiêu thức này, bọn lừa đảo đã sử dụng công nghệ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra các video clip có âm thanh, hình ảnh làm giả đối tượng ngoài đời thực với độ chính xác rất cao nhằm thực hiện cuộc gọi video giả mạo người thân để vay tiền, giả là con cái gọi điện thoại nhờ chuyển tiền đóng học phí hay có thể tạo ra những tình huống khẩn cấp như người thân bị tai nạn cần tiền gấp để cấp cứu,... khiến không ít nạn nhân sập bẫy.

Chị H.N.V. (phường 6, TP.Tân An) nhận được cuộc gọi video trên ứng dụng Messenger từ người thân (dì Tám) với nội dung “mượn tiền thanh toán hóa đơn mua thuốc đặc trị”, “dì đang ở quầy thuốc Long Châu, không ngờ giá thuốc cao quá, dì mang tiền không đủ...” và đề nghị chuyển tiền vào một tài khoản ngân hàng của quầy thuốc mà dì nhắn tin trên Messenger.

Để yên tâm hơn, trước khi chuyển tiền, chị V. đã gọi video để xác thực, vẫn là hình ảnh “dì Tám” đang đứng ở quầy thuốc nên yên tâm chuyển tiền. Sau khi chuyển tiền thành công, chị V. vẫn chưa hết lo lắng nên đã gọi lại qua số điện thoại để xác minh thì mới biết mình đã bị lừa mất 5 triệu đồng.

Ảnh minh họa

Chị H.T.K. (thị trấn Bến Lức, huyện Bến Lức) cũng bị một cú lừa 10 triệu đồng khi “con gái” đang học tại Khoa Dược của Trường Đại học HuTech gọi về “chuyển tiền đóng học phí cho con” qua một cuộc gọi video trên ứng dụng Messenger. Nhìn thấy hình ảnh, nghe đúng giọng nói của con gái mình, chị không ngần ngại “chuyển tiền đóng học phí cho con” theo số tài khoản của nhà trường mà “con gái” chị nhắn tin. Phải đến cuối tuần, con gái về thăm nhà, chị mới biết mình bị lừa một vố “mất cả tết”.

Còn chị N.N.N.Y. thì lại nhận được cuộc gọi video từ Facebook của một giáo viên mầm non, nhờ dùng Facebook của chị bình chọn cho cháu Nam Long - học sinh của trường, đang thi vẽ. “Nhìn thấy hình ảnh, giọng nói của chị ấy nên tôi đã không ngần ngại gì mà bình chọn cho cháu” - chị Y. nói. Nhưng Facebook của chị ngay lập tức bị kẻ xấu chiếm giữ và kẻ lừa đảo đã mạo danh chị gọi video mượn tiền nhiều người thân, bạn bè của chị.

Không ít người thân của chị đã dính bẫy lừa đảo, cho đến khi họ gọi điện thoại để xác minh thì chị mới biết là tài khoản Facebook đã bị hack.

Khi hack được Facebook, kẻ lừa đảo sẽ “nâng cấp” từ những dòng tin nhắn hỏi vay tiền bạn bè, người thân, sử dụng công nghệ Deepfake quét video, ảnh chân dung của nạn nhân rồi hợp nhất với video riêng biệt nhờ AI và thay thế các chi tiết trên gương mặt như mắt, miệng, mũi với chuyển động gương mặt, giọng nói như thật. Càng có nhiều hình ảnh gốc thì AI càng có nhiều dữ liệu để học và có thể thay đổi khuôn mặt của người này sang người khác trong video với độ chân thực đến kinh ngạc.

Nhiều người đã bị mất tiền do tưởng là người thân, đồng nghiệp, lãnh đạo gọi yêu cầu chuyển một khoản tiền cho họ. Do năng lực tính toán của các ứng dụng Deepfake chưa thực sự hoàn hảo nên các clip chế từ công nghệ này thường có dung lượng nhỏ, thời gian ngắn, chất lượng âm thanh, hình ảnh không cao, khuôn mặt thiếu cảm xúc,...

Để tránh bị lừa đảo bằng công nghệ Deepfake, theo khuyến cáo của cơ quan chức năng, người dùng cần nâng cao cảnh giác và lưu ý các cuộc gọi video có thời gian gọi thường rất ngắn (chỉ khoảng 3 giây), khuôn mặt thiếu cảm xúc và khá “trơ” khi nói hoặc tư thế lúng túng, không tự nhiên hoặc hướng đầu và cơ thể trong video không nhất quán với nhau,...

Màu da của nhân vật trong video bất thường, ánh sáng kỳ lạ và bóng đổ không đúng vị trí. Điều này có thể khiến cho video trông rất giả tạo và không tự nhiên. Âm thanh sẽ không đồng nhất với hình ảnh, có nhiều tiếng ồn bị lạc vào clip hoặc clip không có âm thanh, ngắt giữa chừng,...

Nếu nhận được một cuộc gọi yêu cầu chuyển tiền gấp, trước tiên hãy bình tĩnh và xác minh thông tin, giả vờ đặt ra những câu hỏi cá nhân mà chỉ có bạn và người kia mới biết; liên lạc trực tiếp với người thân, bạn bè thông qua một kênh khác xem có đúng là họ cần tiền không. Kiểm tra kỹ số tài khoản được yêu cầu chuyển tiền. Nếu là tài khoản lạ, tốt nhất là không nên giao dịch.

Điều quan trọng khác là không nên để lộ quá nhiều thông tin cá nhân lên mạng xã hội, bởi đó cũng là nguyên nhân để các đối tượng dễ dàng xây dựng những kịch bản lừa như trong thời gian qua./.

Trung Dũng